انواع صرع؛ علائم و درمان صرع

علائم صرع

علائم صرع به نوع و شدت اختلال بستگی دارد و می‌تواند به صورت‌های مختلفی بروز کند. در این بخش، علائم عمومی و خاص هر نوع صرع بررسی می‌شود.

۱. علائم عمومی صرع

علائم عمومی صرع به ویژگی‌های مشترکی اشاره دارد که در بسیاری از انواع صرع مشاهده می‌شود، از جمله:

• تشنج‌های مکرر: حملات تشنجی که می‌توانند به صورت ناگهانی و بدون هشدار قبلی رخ دهند.
• از دست دادن هوشیاری: در بسیاری از حملات صرع، فرد ممکن است هوشیاری خود را از دست بدهد و در وضعیت گیجی یا بی‌هوشی به مدت کوتاه قرار گیرد.
• حرکات غیرقابل کنترل: حرکات غیرارادی و غیرقابل کنترل مانند لرزش، تکان‌های شدید، یا حرکات سریع عضلانی.
• تغییرات حسی و شناختی: ممکن است فرد دچار تغییرات در حس و ادراک خود، مانند احساس مورمور شدن، درد، یا تغییرات در توانایی‌های شناختی (مانند مشکل در تمرکز یا حافظه) شود.

۲. علائم صرع فوکال (جزئی)

• صرع فوکال ساده: علائم ممکن است شامل حرکات غیرقابل کنترل در بخش خاصی از بدن، تغییرات حسی (مانند حس مورمور شدن یا درد)، و تغییرات در احساسات باشد. فرد معمولاً هوشیاری خود را حفظ می‌کند.
• صرع فوکال پیچیده: فرد ممکن است دچار گیجی، عدم توانایی در پاسخ به محیط اطراف، رفتارهای غیرعادی، و تغییرات در شناخت شود. حملات ممکن است با حرکات تکراری مانند جویدن یا لمس کردن همراه باشند.

۳. علائم صرع عمومی (کلی)

• صرع تونیک-کلونیک (جرایم بزرگ یا حملات بزرگ): این نوع حملات معمولاً شامل دو مرحله است:
  • مرحله تونیک: انقباضات شدید و پایدار عضلانی که ممکن است به ناتوانی در حرکت و سختی در تنفس منجر شود.
  • مرحله کلونیک: حرکات سریع و مکرر عضلانی که ممکن است به همراه تکان‌های بدن و افزایش تولید بزاق باشد.
• صرع غیابی: حملات معمولاً به صورت از دست دادن موقت هوشیاری و حرکات چشم‌پوشی، پلک زدن سریع یا عدم پاسخ به محیط اطراف بروز می‌کند. این حملات معمولاً کوتاه‌مدت هستند و ممکن است به راحتی نادیده گرفته شوند.
• صرع تونیک: شامل انقباضات عضلانی پایدار و شدید است که ممکن است منجر به افتادن یا ناتوانی در حرکت کردن شود.
• صرع کلونیک: حرکات مکرر و سریع عضلانی که ممکن است به صورت تکان‌های غیرقابل کنترل در نقاط مختلف بدن ظاهر شود.
• صرع میوکلونیک: حرکات ناگهانی و غیرقابل کنترل عضلانی (میوکلون) که معمولاً به صورت لرزش‌های سریع و کوتاه‌مدت است.
• صرع آتونیک: از دست دادن ناگهانی تون عضلانی که ممکن است منجر به افتادن یا ناتوانی در نگه‌داشتن وضعیت بدن شود.

۴. علائم صرع ثانویه

علائم صرع ثانویه بستگی به علت زمینه‌ای دارد و می‌تواند مشابه علائم صرع اولیه باشد، اما ممکن است به همراه علائم دیگری از قبیل سردرد شدید، تغییرات در سطح هوشیاری، یا مشکلات بینایی و شنوایی همراه باشد.

شناسایی دقیق علائم صرع و تشخیص نوع آن برای درمان مؤثر و مدیریت مناسب بسیار مهم است. در صورتی که حملات صرع به درستی مدیریت نشود، می‌تواند به مشکلات بیشتری منجر شود و نیاز به توجه پزشکی فوری دارد.

علل و عوامل خطر صرع

صرع می‌تواند ناشی از انواع مختلفی از عوامل باشد، از جمله ژنتیکی، آسیب‌شناختی، عفونی و متابولیک. در اینجا به بررسی علل و عوامل خطر صرع پرداخته می‌شود:

۱. عوامل ژنتیکی

• سابقه خانوادگی: وجود سابقه خانوادگی صرع می‌تواند احتمال بروز این اختلال را افزایش دهد. برخی انواع صرع دارای ویژگی‌های ژنتیکی مشخصی هستند که می‌توانند به انتقال ژن‌های مرتبط با صرع منجر شوند.
• اختلالات ژنتیکی: برخی از اختلالات ژنتیکی می‌توانند به افزایش خطر بروز صرع منجر شوند، مانند اختلالات کروموزومی و تغییرات ژنی خاص.

۲. آسیب‌های مغزی

• آسیب‌های زایمانی: آسیب‌های مغزی که در هنگام زایمان یا بلافاصله پس از آن رخ می‌دهند، می‌توانند خطر بروز صرع را افزایش دهند.
• آسیب‌های تروماتیک: ضربه‌های شدید به سر، مانند ضربه‌های ورزشی یا تصادفات، می‌توانند باعث آسیب به مغز و بروز صرع شوند.
• آسیب‌های مغزی: بیماری‌ها یا آسیب‌های مغزی مانند تومورها، سکته‌های مغزی، یا التهاب‌های مغزی می‌توانند به بروز صرع منجر شوند.

۳. عفونت‌ها

• عفونت‌های مغزی: عفونت‌هایی مانند مننژیت (التهاب مننژها)، انسفالیت (التهاب مغز)، و ابسسه‌های مغزی می‌توانند به آسیب مغزی و صرع منجر شوند.
• عفونت‌های سیستم عصبی: عفونت‌های شدید سیستم عصبی می‌توانند خطر بروز صرع را افزایش دهند.

۴. عوامل متابولیک و سمّی

• اختلالات متابولیک: اختلالات متابولیک مانند کمبود قند خون، اختلالات الکترولیتی، یا نارسایی کبدی می‌توانند به بروز تشنج و صرع منجر شوند.
• سموم و داروها: مصرف داروهای خاص یا قرار گرفتن در معرض سموم می‌تواند باعث بروز تشنج‌های موقت و در برخی موارد صرع شود.

۵. اختلالات عصبی و مغزی

• تومورهای مغزی: تومورهای مغزی می‌توانند به فشار و آسیب به نواحی مختلف مغز و در نتیجه بروز صرع منجر شوند.
• سکته‌های مغزی: سکته‌های مغزی می‌توانند آسیب به نواحی مختلف مغز ایجاد کرده و به بروز صرع منجر شوند.

۶. عوامل مربوط به سبک زندگی و شرایط محیطی

• استرس و اضطراب: استرس شدید و اضطراب می‌توانند در برخی افراد باعث بروز تشنج و صرع شوند.
• خواب ناکافی: کمبود خواب یا اختلالات خواب می‌تواند خطر بروز تشنج را افزایش دهد.

۷. بیماری‌های خودایمنی و التهابی

• بیماری‌های خودایمنی: بیماری‌هایی که باعث التهاب و آسیب به بافت‌های عصبی می‌شوند، مانند لوپوس، می‌توانند به بروز صرع منجر شوند.

شناخت علل و عوامل خطر صرع می‌تواند به پیشگیری، تشخیص زودهنگام، و درمان مؤثر این اختلال کمک کند. با توجه به تنوع علل و عوامل خطر، نیاز به ارزیابی دقیق و جامع توسط متخصصین برای مدیریت و درمان مناسب صرع احساس می‌شود.