ذهن آگاهی چیست؟ + تقویت ذهن آگاهی
ذهن آگاهی توانایی حضور در لحظه است. در ذهن آگاهی ما به دنبال تقویت مغز برای تمرکز در لحظه و از بین بردن استرس و اضطراب هستیم. با کمک ذهن آگاهی میتوانید یادگیری و دریافت اطلاعات را چندین برابر کنید.
تکنیک های ذهن آگاهی این امکان را به شما میدهد تا روی لحظه تمرکز کنید و از تمام توان ذهن خود برای درک حال استفاده کنید. حتما برای شما هم پیش آمده است که هنگام مطالعه به گذشته یا آینده فکر کنید و متوجه متنی که میخوانید نباشید یا هنگامی که در حال گوش کردن به موسیقی هستید، آنقدر ذهنتان درگیر باشد که متوجه متن آهنگ نشوید و مجبور باشید بارها آن را از اول گوش کنید.
تمامی مثالهای بالا نشان میدهد که شما ذهن آگاهی ندارید. با کمک مهارت ذهن آگاهی شما این امکان را دارید تا در لحظه زندگی کنید و اسیر واکنشهای خود نسبت به افکار و احساسات نباشید. تجربه نشان داده است که تمرین ذهن آگاهی روی افسردگی و اضطراب نیز تاثیرگذار است. افرادی که ذهن آگاهی بالاتری داشته باشند، در کنترل و درمان افسردگی و اضطراب نیز موفقتر عمل میکنند.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، میخواهیم به سراغ مهارت ذهن آگاهی و تکنیک های مختلف ذهن آگاهی برویم و در نهایت تمرین ذهن آگاهی برای داشتن ذهن و تفکری آگاهتر و سالمتر را بررسی کنیم. اگر شما هم دچار مشکل عدم تمرکز هستید، به گذشته یا آینده خیلی فکر میکنید یا دچار اختلال افسردگی یا اضطراب هستید، تکنیک های ذهن آگاهی در جهت بهبود حالتان و ارتقای سلامت روان، کمک زیادی به شما خواهد کرد.
ذهن آگاهی مجموعهای از تمرینات است که کیفیت حضور در لحظه و درگیر شدن به طور کامل و به دور از حواسپرتی را برای شما به ارمغان میآورد. به کمک تکنیک های ذهن آگاهی میتوانید تمرکز خود را برای انجام کارهای مختلف بالا ببرید و از پتانسیلهای ذهن خود نهایت استفاده را کنید. بسیاری از روانشناسان برای کاهش استرس و اضطراب، تکنیک های ذهن آگاهی را به مراجعین خود آموزش میدهند. شما میتوانید در جلسات روانشناسی، از درمانگر خود بخواهید تا تمرین ذهن آگاهی را به شما آموزش دهد.
ذهن آگاهی چیست؟
در یک تعریف جامع میتوان گفت که ذهن آگاهی، هنر تمرکز روی لحظه و آگاهی خودخواسته نسبت به تمام کارهایی که در لحظه انجام میدهید است. زمانی میتوان گفت که فرد دارای ذهن آگاهی است که در وهله اول افکار، اعمال و احساسات خود را در هر لحظه بشناسد و سپس کنترل کامل روی آنها داشته باشد.
با کمک تکنیک های ذهن آگاهی میتوانید این مهارت را در خود تقویت کنید. امروزه، فناوری، دنیای مجازی و شبکههای اجتماعی باعث شده است که تمرکز ما و میزان عمیق شدن ما نسبت به موضوع بسیار کاهش پیدا کند و در طول مدت کار و فعالیت، به طور پیوسته دچار حواسپرتی شویم. با کمک تمرین های ذهن آگاهی میتوانیم میزان تمرکز خود در لحظه را بالا ببریم و از تمام توان ذهن خود برای یادگیری استفاده کنیم.
ذهن آگاهی به بالا بردن تمرکز کمک بسیار زیادی میکند. با تکنیکهای ذهن آگاهی میتوانیم قدرت تمرکز خود را برای انجام کارهای مختلف بالا ببریم. تمرکز یکی از عوامل موثر در انجام بهتر هر کاری است. برای آن که بتوانید کار خود را به دقت و به نحو احسن انجام دهید، نیاز است که هنگام انجام آن، تمرکز کافی روی آن کار داشته باشید و حواس شما پرت نشود.
تقویت ذهن آگاهی
تکنیکهای زیادی برای تقویت ذهن آگاهی وجود دارد که به شما کمک میکند تا این مهارت را در خود افزایش دهید. با کمک تکنیک های ذهن آگاهی میتوانید تمرکز خود روی کارها را بالا برده و از تمام توانایی ذهن خود در لحظه استفاده کنید. در ادامه چند تکنیک ذهن آگاهی برای بالا بردن تمرکز و رفع حواس پرتی را بررسی میکنیم:
درنگ کردن
یکی از سادهترین تمرینات ذهن آگاهی، درنگ کردن و صبر کردن پیش از انجام کارهاست. قبل از آن که اقدام به انجام کاری کنید، چند لحظهای درنگ کنید. صبر کردن باعث میشود که فرصت این را داشته باشید تا تمام حواس و تمرکز خود را به یک موضوع اختصاص دهید. قبل از آن که کاری را شروع کنید، چند لحظهای به صورت آگاهانه به آن فکر کنید و آن را بررسی کنید.
توجه به کارهای روزمره
یکی دیگر از تکنیک های ذهن آگاهی، توجه به کارهای روزمره است. برای ارتقای ذهن آگاهی خود، اینبار روی کارهای روزمره تمرکز داشته باشید. هنگام انجام کارهای روزمره مثل شستن ظرفها، مرتب کردن تخت و حتی خوردن ناهار خود توجه داشته باشید. هنگامی که یک کاغذ را طبق عادت در دست میگیرید، اینبار توجه بیشتری به آن داشته باشید و سعی کنید بافت آن را حس کنید.
تمرکز روی کارهای روزمره باعث میشود که ذهن شما درگیری بیشتری نسبت به فعالیتهای روزمره شما داشته باشد و همین موضوع از حواس پرتی جلوگیری میکند؛ همچنین این توجه به جزئيات و در حال زندگی کردن، به مرور تبدیل به یک عادت میشود و در سایر کارها نیز شاهد اثرات آن خواهید بود.
پذیرش احساسات
بخش دیگری از ذهن آگاهی، مربوط به پذیرش احساسات خود است. همانطور که گفتیم در ذهن آگاهی ما به دنبال یک تمرکز و توجه آگاهانه روی تمام کارها و افکار هستیم. برای آن که به ذهن آگاهی دست پیدا کنید، لازم است که احساسات خود را بپذیرید.
اگر احساس ناراحتی، درد، شادی، شوق و … دارید، آن را سرکوب نکنید و به احساسات خود توجه کنید. سعی کنید تا به صورت آگاهانه احساسات خود را ریشهیابی کنید و دلیل اینکه چرا چنین حسی دارید را بیابید. این تمرین ذهن آگاهی به شما کمک میکند تا در آینده نیز نسبت به احساسات و افکار خود هوشیارتر باشید و تمرکز بیشتری روی آنها داشته باشید.
مدیتیشن
یکی دیگر از تمرین های ذهن آگاهی که کمک بسیار زیادی به تقویت ذهن آگاهی میکند، مدیتیشن است. مدیتیشن این امکان را به شما میدهد تا روی حالت نشستن، تنفس و حتی افکار خود در لحظه تمرکز داشته باشید.
سعی کنید دقایقی از روز را به تمرین ذهن آگاهی به خصوص مدیتیشن اختصاص دهید. این تمرینات به شما کمک میکند تا روی حرکات و افکار خود متمرکز شوید و مانع از حواس پرتی شما میشود.
فواید ذهن آگاهی
ذهن آگاهی و تمرکز در لحظه فواید زیادی را برای انسان به همراه دارد. ذهن آگاهی علاوه بر اینکه از حواس پرتی جلوگیری میکند، در طول زمان تاثیرات مثبتی هم روی سلامت روان افراد دارد.
کاهش اضطراب
تحقیقات نشان داده است که تقویت مهارت ذهن آگاهی به کاهش اضطراب و کنترل استرس بسیار کمک میکند. هنگامی که شما نسبت به احساسات و افکار خود آگاهی داشته باشید، کنترل استرس و اضطراب برایتان راحتتر خواهد شد.
بهبود افسردگی
افرادی که دورههای افسردگی را تجربه کردهاند با تمرین های ذهن آگاهی میتوانند به بهبود شرایط کمک کنند. ذهن آگاهی به بهبود علائم افسردگی کمک میکند و معمولا از تکنیک های ذهن آگاهی در کنار جلسات روان درمانی، برای درمان افسردگی استفاده میکنند.
ذهن آگاهی به درمان و بهبود علائم افسردگی کمک میکند. در دنیای پر از تنش و اضطراب این روزها، افسردگی به یکی از بیماریهای روانی رایج تبدیل شده است. مطالعات نشان میدهد که بیش از نیمی از افراد در طول مدت زندگی خود، دورههای افسردگی را تجربه میکنند. افسردگی یکی از اختلالات روان رایج است که میتواند تاثیر بسیار زیادی روی سلامت روان فرد و زندگی نرمال او داشته باشد.
حل مشکلات رابطه
ذهن آگاهی به حل مشکلات رابطه نیز کمک میکند. افرادی که مهارت ذهن آگاهی بالاتری دارند، توانایی بیشتری برای لذت بردن در لحظه دارند. معمولا این افراد در برابر مشکلات رابطه و اختلاف نظرها، سازگاری بیشتری از خود نشان میدهند؛ همین موضوع به حل مشکلات رابطه کمک میکند.
ذهن آگاهی جزو آن دسته از مهارتهایی است که در جلسات مشاوره خانواده و زوج درمانی به زوجها آموزش داده میشود. کنترل روی احساسات و افکار و حضور تمام و کمال در لحظه باعث حل بسیاری از اختلافات زوجین میشود.
