شب ادراری کودک؛ تمام آنچه که باید بدانید!
شب ادراری کودک یکی از مشکلات و دغدغههای والدین است که معمولا پس از سنین ۲ سالگی و از پوشک گرفتن بچه و آموزش توالت ممکن است در برخی از کودکان رخ دهد. کودکانی که دچار شب ادراری هستند، روی مثانه و ادرار خود در طول شب کنترلی ندارند و ممکن است که در طول شب، رختخواب خود را خیس کنند.
شب ادراری معمولا پس از گذشت مدتی و با بزرگتر شدن کودک، خود به خود برطرف میشود؛ اما از آن جایی که این موضوع میتواند تاثیرات روانی منفی روی کودک شما داشته باشد، بسیار مهم است که به دنبال یک روش مناسب و علمی برای درمان شب ادراری کودک خود باشید.
شب ادراری کودکی اختلالی که بهراحتی و بهآسانی قابل درمان است؛ تنها لازم است که پس از تشخیص آن، علت اصلی شب ادراری کودک را پیدا کنید و آن را از طریق روشهای علمی و امتحانشده درمان شب ادراری کودک، حل کنید.
یکی از اشتباهات والدین در مورد شب ادراری کودک، تنبیه و سرزنش کودک بابت شب ادراری است که میتواند اثرات منفی این موضوع را روی سلامت روان کودک افزایش دهد. توجه داشته باشید که شب ادراری کودک بهخودی خود شرایطی خجالتدهنده و اضطرابآور برای کودک شما است و کودک هیچ کنترلی روی آن ندارد؛ پس با تنبیه و سرزنش کودک خود، این شرایط را بیش از پیش برای کودکتان دشوار و سخت نکنید.
به جای تنبیه و سرزنش برای شب ادراری کودک، بهتر است که شرایط او را درک کنید و با او همراه شوید و به کودک خود کمک کنید تا بتواند با این مشکل مقابله کند. خوشبختانه، امروزه روشهای گوناگونی برای درمان شب ادراری کودک وجود دارد و با تشخیص دلایل شب ادراری کودک خیلی سریع میتوانید این مشکل و اختلال را درمان کنید.
نکته بسیار مهمی که در مورد درمان شب ادراری کودک باید در نظر داشته باشید، این است که خیلی سریع اقدام کنید تا آثار سو آن روی زندگی فرزندتان کمتر شود و در این مسیر فرزندتان را درک کنید و از تنبیه و سرزنش او خودداری کنید.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، قصد داریم درباره دلایل شب ادراری کودکان و همچنین درمان شب ادراری کودک صحبت کنیم. اگر شما هم جزو آن دسته از والدین هستید که با چالش شب ادراری کودک مواجه شدهاید، توصیه میکنیم که در ادامه این نوشته با ما همراه باشید تا با کمک هم بتوانیم از طریق روشهای علمی و اصولی، شب ادراری کودک را درمان کنیم.
شب ادراری کودک جزو آن دسته مواردی است که روی اعتماد به نفس و آرامش روانی فرزند شما تاثیر میگذارد و لازم است که با آن به شیوهای کاملا اصولی برخورد کنید. معمولا در چنین شرایطی، توصیه میشود که از کمکها و راهنماییهای مشاور کودک بهرهمند شوید. روانشناس کودک با ارائه راهکارهایی کاملا عملی و همچنین صحبت با کودک شما، میتواند در درمان شب ادراری کودک به شما کمک کند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات مشاوره و روانشناسی کودک را زیر نظر بهترین متخصصان و روانشناسان کودک برای شما عزیزان فراهم کرده است. شما میتوانید جهت درمان شب ادراری کودک دلبندتان به کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، مراجعه کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره جلسات روانشناسی کودک در برگ سبز و همچنین رزرو وقت روانشناس کودک، روی لینک زیر کلیک کنید.
اختلال شب ادراری کودک چگونه است؟
به دفع بیاختیار ادرار کودک در طول شب، شب ادراری گفته میشود. معمولا اغلب کودک تا پیش از سن ۴ سالگی، حداقل یکبار شب ادراری را تجربه میکنند؛ زیرا در این سن، همچنان سیستم عصبی کودک در حال توسعه است و کنترل کافی روی مثانه ندارد و به همین دلیل ممکن است که در طول خواب، بیاختیار ادرار کند.
اگر شب ادراری بعد از سن ۵ سالگی و به طور مداوم ادامه پیدا کند، آنگاه کودک شما دچار اختلال شب ادراری شده است و لازم است که برای درمان شب ادراری اقدام کنید. شب اداری معمولا پس از گذشت زمان، به طور خودبه خود درمان میشود؛ زیرا سیستم عصبی کودک تقویت میشود و فرزند شما کنترل ادرار خود را در طول شب بدست میگیرد. همچنین شب اداری در صورتی که به دلیل عفونت کلیه رخ نداده باشد، مشکل جسمی خاصی برای فرزند شما ایجاد نمیکند.
با این حال، چرا شب ادراری کودک بسیار حائز اهمیت است و همواره توصیه میشود که برای درمان شب ادراری کودک خیلی سریع اقدام کرد؟ اگرچه شب ادراری کودک مشکل جسمی برای او به وجود نمیآورد، اما این موضوع تاثیر منفی روی اعتماد به نفس کودک و سلامت روان او دارد؛ از این رو، بسیار مهم است که پس از مشاهده شب ادراری مداوم کودک، برای درمان آن خیلی سریع اقدام کنید.
انواع شب ادراری در کودکان
وقتی صحبت از شب ادراری کودک به میان میآید، ما میتوانیم آن را به دو دسته کلی تقسیم کنیم؛ شب ادراری اولیه و شب ادراری ثانویه. هر کدام از این موارد برخورد مناسب شرایط را نیازمند است. در ادامه به توضیح هر یک میپردازیم:
شب ادراری اولیه
شب ادراری اولیه معمولا در سنین پایین و حد فاصل ۴ تا ۵ سالگی رخ میدهد. وقتی کودک را از پوشک میگیریم و آموزش دستشویی رفتن را به او میدهیم، تا حدی طبیعی است که کودک در ابتدا، برخی از شبها رخت خواب خود را خیس کند. دلیل این مشکل این است که همچنان سیستم عصبی کودک تکمیل و تقویت نشده است و پیام پرشدن مثانه در طول خواب، دیر به مغز کودک میرسد و باعث ادرار بیاختیار در طول شب میشود.
شب ادراری اولیه تا پیش از سن ۷ سالگی، در ماههای ابتدایی آموزش دستشویی رفتن به کودک،کاملا طبیعی بوده و نیاز به درمان خاصی ندارد؛ اما بسیار مهم است که در مواجهه با شب ادراری کودک آرامش خود را حفظ کنید و فرزندتان را بابت این موضوع تنبیه نکنید.
اگر همچنان پس از ۷ سالگی کودک نیز مشکل شب ادراری اولیه وجود داشت، احتمالا اختلالی در سیستم عصبی کودک یا کلیهها و مجاری ادرار وجود دارد که لازم است حتما از نظر پزشکی بررسی شود. در چنین شرایطی هرچه سریعتر به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید و روند بررسی و درمان را شروع کنید.
شب ادراری ثانویه
نوع دیگری از شب ادراری به عنوان شب ادراری ثانویه شناخته میشود. در شب ادراری ثانویه، کودک پس از دوران آموزش دستشویی رفتن، مشکل شب ادراری نداشته است و توانسته است روی سیستم عصبی و کنترل مثانه خود تسلط پیدا کند؛ اما پس از مدتی، شروع به شب ادراری میکند. این نوع شب اداری بیشتر به دلیل شرایط استرسزا و اضطراب کودک بهوجود میآید و ریشه روانی دارد. تغییرات مختلفی مثل تغییر محیط زندگی، جدایی والدین، ترس کودک از موردی خاص، اضافه شدن فرزند جدید به خانواده، ترس و استرس مدرسه و امتحان و … میتواند باعث بروز شب ادراری ثانویه در کودک شود.
ترس کودک یکی از آن مواردی است که نگرانی والدین را به دنبال دارد. ترس یکی از احساسات طبیعی ماست که در موقعیتهای مختلف با آن روبهرو میشویم. معمولا فرد وقتی احساس خطر میکند، ترس به سراغش میآید و این احساس ترس، کاملا طبیعی است. اما در برخی از موارد نیز ممکن است که ترس به صورت غیرمنطقی و بیدلیل رخ دهد و تبدیل به فوبیا شود.
دلایل شب ادراری کودک
دلایل مختلفی برای شب ادراری کودک وجود دارد که با شناسایی و کنترل آنها، میتوانید به درمان شب ادراری کودک کمک کنید. در ادامه، برخی از دلایل شب ادراری کودک که بسیار رایج و مهم هستند را با هم بررسی میکنیم:
وراثت
یکی از دلایل شب اداری کودک، وراثت و ژنتیک است. اگر یکی از والدین بعد از 5 سالگی مشکل شب ادراری را تجربه کرده باشد، تا 40 درصد احتمال دارد که فرزندش هم به این مشکل دچار شود.
استرس و اضطراب
استرس و اضطراب کودک، یکی از دلایل شب ادراری ثانویه کودک است. معمولا کودکانی که در شرایط استرسزا، مثل دعوا یا طلاق والدین، اضطراب پس از سانحه (PTSD)، تغییر محیط زندگی و مدرسه و … را تجربه میکنند، دچار شب ادراری ثانویه میشوند.
وقفه تنفسی در خواب و خروپف
در موارد نادر اگر کودک به وقفه خواب تنفسی و یا خر و پف مبتلا باشد، شب ادراری را هم تجربه خواهد کرد. در کودکانی که این مشکل را دارند، راه تنفسی مسدود شده و نفس کشیدن در هنگام خواب متوقف خواهد شد. این موضوع تعادل شیمیایی در مغز را هم تغییر داده و بروز شب ادراری را تحریک میکند.
یبوست کودک
در برخی از موارد نیز، یبوست کودک باعث شب اداری میشود. مثانه و رودهها در نزدکی هم قرار دارند و در صورت یبوست کودک، رودهها یه مثانه فشار میآورند و باعث شب ادراری کودک میشود. در این موارد درمان یبوست اولین قدم برای درمان شب ادراری است.
اختلالات عصبی و عدم رشد سیستم عصبی
گاهی اوقات، شب ادراری کودک میتواند به دلیل اختلال در سیستم عصبی کودک به وجود آید. همانطور که گفتیم، شب ادراری زمانی رخ میدهد که پیام عصبی پر شدن مثانه، به موقع به مغز ارسال نشود و کودک از خواب بیدار نشود.
برخی از اختلالات روان کودکان
تحقیقات نشان داده است که برخی از اختلالات روان مثل بیش فعالی و نقص توجه کودک و همچنین اختلالاتی مثل اوتیسم، میتواند منجر به شب ادراری کودک شود و کودکانی که دچار این اختلالات هستند، معمولا شب ادراری را نیز تجربه میکنند.
اختلال نقص توجه یا بیش فعالی، یکی از انواع اختلالات است که معمولا خود را در دوران کودکی نمایان میکند. اختلال نقص توجه که به عنوان ADHD نیز شناخته میشود، یک اختلال نورولوژیکی است که به دلیل تفاوت در عملکرد مغز به وجود میآید و معمولا تا بزرگسالی نیز با کودک باقی میماند؛ اما خوشبختانه این روزها تکنیکها و روشهایی وجود دارند که میتوانید با کمک آنها این اختلال را تا حد بسیار زیادی کنترل کنید تا کودک شما زندگی سالم و نرمالی را در پیش بگیرد.
اثرات روانی شب ادراری روی کودک
همانطور که بارها به آن اشاره کردیم، شب ادراری کودک معمولا پس از مدتی به صورت خودبه خود حل میشود؛ اما درمان شب ادراری، به کاهش اثرات روانی این اختلال در زندگی کودک منجر میشود.
شب ادراری اثرات منفی زیادی روی روان کودک دارد. حس شرمندگی، نداشتن اعتماد به نفس و اضطراب از جمله اثرات شب ادراری روی کودک هستند. از طرفی دیگر این مشکل بر روابط کودک با همسالان، کیفیت زندگی و برنامهی درسی او تاثیر گذار خواهد بود. کودکانی که دچار شب ادراری هستند، از گذراندن وقت کنار دوستان و همسالان خود در شب و خوابیدن در محلهایی جز خانه خود خودداری میکنند.
شب ادراری کودک معمولا مشکلاتی را نیز برای پدر و مادر و خواهر و برادرها به وجود میآورد. کودکانی که دچار شب ادراری هستند، مجبورند که اتاق خواب خود را از خواهر و برادر خود جدا کنند. همچنین پدر و مادر باید زمان زیادی را صرف شستن لباسها و رختخواب کودک کند.
با همه این موارد، فراموش نکنید که شب ادراری تقصیر کودک نیست و کودک کنترلی روی آن ندارد. اعضای خانواده نباید شرمنده بوده و کودک را به خاطر آن تنبیه کنند. بلکه بهتر است بعد از تشخیص این اختلال، با پزشک مشورت کرده و برای رفع مشکل تلاش کنید.
درمان شب ادراری کودک
خوشبختانه، امروزه روشهای گوناگونی برای درمان شب ادراری کودک وجود دارد و این روشها به کودک و والدین کمک میکند تا خیلی سریعتر با این موضوع کنار بیایند و آن را حل کنند. در ادامه، برخی از کارآمدترین روش های درمان شب ادراری کودک را با هم بررسی میکنیم:
رفتار درمانی
یکی از اولین اقداماتی که در برابر شب ادراری کودک باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس کودک و رفتار درمانی است. روانشناس کودک با صحبت با فرزند شما و همچنین بررسی علائم و شواهد موجود، میتواند علت بروز شب ادراری کودک را کشف کند و سپس مطابق با آن، روش درمان شب ادراری را ارائه کند.
علاوه بر این، رفتار درمانی نیز میتواند در درمان شب ادراری کودک موثر واقع شود. روشهایی مثل تنظیم دفعات ادرار کودک، پرهیز از مصرف بیش از حد مایعات در شب، درمان یبوست کودک، تنظیم ساعت خواب کودک و … میتواند به درمان شب ادراری کودک کمک کند؛ در جلسات رفتار درمانی، روانشناس کودک چنین راهکارهایی را به کودک و والدین او آموزش میدهد.
درمان شب ادراری با دارو
یکی دیگر از روش های درمان شب ادراری، درمان شب ادراری با دارو است. برخی از داروها باعث میشود که ادرار تولید شده بدن تا ۴۰ الی ۶۰ درصد کاهش پیدا کند. مصرف اینگونه داروها ساعاتی پیش از خواب میتواند باعث کاهش حجم ادرار در مثانه و جلوگیری از شب ادراری شود. البته توجه داشته باشید که این داروها عوارض مختلفی را به دنبال دارند و بسیار مهم است که حتما با نظارت پزشک مصرف شوند.
روان درمانی
روان درمانی و مراجعه به مشاور و روانشناس کودک، میتواند در درمان شب ادراری ثانویه بسیار موثر باشد. همانطور که گفتیم، دلیل اصلی بروز شب ادراری ثانویه، استرس و اضطراب کودک است. روان درمانی میتواند به کودک شما کمک کند تا استرس و اضطراب خود را کنترل کند و از این طریق شب ادراری کودک را درمان کنید.
درمان شب ادراری کودک با نوروفیدبک
یکی از جدیدترین روش های درمان شب ادراری کودک، استفاده از درمان نوروفیدبک و نوروتراپی است. همانطور که گفتیم، یکی از دلایل شب ادراری کودک، اختلال در سیستم عصبی است. تا زمانی که سیستم عصبی کودک بهخوبی رشد و تکامل پیدا نکرده باشد، ممکن است که شب ادراری رخ دهد. با کمک نوروفیدبک میتوانیم سیگنالهای مغزی را تقویت کرده و به درمان شب ادراری کودک کمک کنیم.
نوروفیدبک یکی از روشهای درمانی نوروتراپی است که برای درمان بسیاری از اختلالات روانی مثل بیش فعالی، افسردگی حاد، اختلالات خواب، وسواس فکری و … به کار میرود. در این تکنیک درمانی نوین، ما به دنبال آموزش دوباره مغز توسط خود مغز هستیم تا مغز بتواند امواجی که منتشر میکند را دوباره اصلاح کند.
