نوروفیدبک چیست؟
نوروفیدبک یکی از روش‌های درمانی نوروتراپی است که برای درمان بسیاری از اختلالات روانی مثل بیش فعالی، افسردگی حاد، اختلالات خواب، وسواس فکری و … به کار می‌رود. در این تکنیک درمانی نوین، ما به دنبال آموزش دوباره مغز توسط خود مغز هستیم تا مغز بتواند امواجی که منتشر می‌کند را دوباره اصلاح کند.
هر فعالیتی که درون مغز ما صورت می‌گیرد، یک موج الکترومغناطیسی از طرف مغز و سلول‌های عصبی، نرون‌ها، به سمت اندام‌ها ارسال می‌شود. به این امواج اصطلاحا امواج EEG گفته می‌شود. در نروفیدبک ما سعی داریم تا این امواج EEG را ابتدا بررسی و آنالیز کنیم و سپس با کمک برنامه‌های مختلف، آن دسته از امواج که سبب ایجاد اختلال در مغز شده‌اند را اصلاح کنیم.
در این مقاله از سری مقالات کلینیک روانشناسی برگ سبز می‌خواهیم به طور کامل به بررسی روش نوروفیدبک در درمان اختلالات روانی بپردازیم. اگر شما هم قصد انجام نوروفیدبک برای خود یا فرزندتان را دارید، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه با ما همراه باشید.
کلینیک روانشناسی و روانپزشکی برگ سبز، امکان برگزاری جلسات نوروفیدبک زیر نظر نروتراپیست حرفه‌ای و مجرب را برای شما عزیزان فراهم نموده است. شما می‌تواند همین حالا برای شروع جلسات نوروفیدبک وقت بگیرید.
نوروفیدبک چگونه انجام می‌شود؟
نوروفیدبک نوعی آموزش مستقیم عملکرد مغز است. در روش نوروفیدبک، مغز یاد می‌گیرد که عملکرد بهتری داشته باشد. در نوروفیدبک تراپی، با کمک الکترودهایی که روی مغز نصب می‌شود، مقدار امواج مغزی اندازه‌گیری می‌شود و سپس اطلاعات بدست آمده از مغز توسط درمانگر آنالیز می‌شود.
پس از آنالیز امواج مغزی، درمانگر متوجه بروز اختلال در قسمت‌های مختلف مغز می‌شود و برنامه درمانی را مطابق با آن تنظیم می‌کند. یکی از ابزارهای انجام نوروفیدبک، یک برنامه کامپیوتری دقیق است که به درمانگر در فرآیند نوروفیدبک کمک می‌کند.
پس از تشخیص اختلال از سوی درمانگر، نوبت به مرحله خودیادگیری مغز می‌رسد. در این مرحله از نوروفیدبک، درمانگر از شما می‌خواهد تا در مقابل صفحه مانیتور بنشینید. در این مرحله باید سعی کنید تا آرامش خود را حفظ کرده و با تمرکز کافی به برنامه‌ای که در مانیتور به شما نمایش داده می‌شود توجه کنید.
این برنامه می‌تواند شامل پخش فیلمی به خصوص، پخش صداهایی مشخص یا یک بازی بدون دخالت دست باشد. در حین مشاهده برنامه درمانی، همچنان الکترودها به مغز شما متصل است و عملکرد مغز را بررسی می‌کنند.
در این برنامه سعی می‌شود که به صورت ناخودآگاه به مغز آموزش داده شود تا میزان امواج ارسالی را کنترل کند. به عنوان مثال تصور کنید که درمانگر تشخیص می‌دهد که برای درمان اختلال بیمار، نیاز است تا میزان موج آلفا منتشر شده از سوی مغز شدت پیدا کند. در اینصورت بازی طوری طراحی می‌شود تا هنگامی که مغز فرد موج آلفای بیشتری را منتشر می‌کند، بازی پیش برود و فرد پاداش بگیرد. در اینصورت ناخودآگاه فرد سعی به انتشار موج آلفای بیشتر می‌کند و اینگونه مغز دوباره آموزش می‌بیند.
نوروفیدبک جز روش‌های درمانی طولانی است و نیاز به صرف وقت زیادی دارد. پس از چند جلسه آموزش و تکرار، مغز به مرور یاد می‌گیرد تا میزان امواج ارسالی خود را به طور دقیق کنترل کند و اینگونه پس از مدتی اختلالات فرد بهبود پیدا می‌کند.
نوروتراپی یک روش درمانی برای بیماری‌ها و اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی حاد است. در نوروتراپی الگوهای مغزی که پیش از این تغییر کرده و باعث بروز چنین اختلالاتی می‌شوند را تغییر می‌دهیم. هدف نوروتراپی آموزش مجدد مغز و توسعه مهارت‌های جدید است تا عملکرد مغز به حالت عادی و نرمال خود بازگردد.
نوروفیدبک به درمان چه اختلالاتی کمک می‌کند؟
نوروفیدبک یکی از روش‌های درمانی نوین در درمان اختلالات روانشناختی به شمار می‌رود. معمولا از نوروفیدبک در کنار روش‌های درمانی دیگر مثل روان درمانی و دارو درمانی استفاده می‌شود تا اثربخشی آن‌ها بیشتر باشد و درمان خیلی سریع‌تر نتیجه دهد. در ادامه برخی از رایج‌ترین اختلالات روان درمانی که به وسیله نوروفیدبک درمان می‌شوند را معرفی می‌کنیم:
اختلال بیش فعالی کودکان
بیش فعالی یکی از اختلالات رایج و شایع در بین کودکان است. کودک مبتلا به بیش فعالی، تمرکز کافی برای انجام کارها را ندارد و معمولا دچار مشکلات یادگیری می‌شود. نوروفیدبک یکی از روش‌های موثر برای درمان بیش فعالی کودکان شناخته شده است و اغلب کودکان مبتلا به بیش فعالی، پس از اتمام جلسات درمانی نوروفیدبک بهبود پیدا می‌کنند.
استرس و اضطراب
اضطراب یک واکنش معمول مغز نسبت به شرایط استرس‌زا است. اغلب افراد مبتلا به اضطراب در طول روز احساس خستگی، کسالت و بی‌حالی می‌کنند. نوروفیدبک می‌تواند در تغییر واکنش‌های مغز نسبت به شرایط محرک و استرس‌زا که تعادل روانی و جسمانی شما را بر هم می‌زند، موثر باشد.
افسردگی مزمن
افسردگی حاد یکی دیگر از آن اختلالاتی است که با کمک نوروفیدبک درمان می‌شود. معمولا هنگامی که بیمار نسبت به روان درمانی و دارو درمانی پاسخ ندهد، درمانگر او را به یک نوروتراپیست ارجاع می‌دهد.
مطالعات نشان می‌دهد که در افسردگی حاد معمولا عملکرد قسمت لوب چپ پیشانی دچار فعالیت کم می‌شود. با کمک نوروفیدبک می‌توان عملکرد این قسمت از مغز را افزایش داد و به بهبود بیماری کمک کرد.
اختلالات خواب
تحقیقات نشان داده است که اغلب افرادی که دچار مشکلات بی‌خوابی می‌شوند، در قسمت مرکزی نیمکره راست مغز دچار اختلال هستند. با کمک نوروفیدبک و تنظیم امواج ارسالی این قسمت از مغز می‌توان به افراد دچار اختلال بی‌خوابی کمک کرد.
سردردهای میگرنی
تجربه نشان داده است که نوروفیدبک می‌تواند در بهبود و درمان سردردهای میگرنی نیز موثر واقع شود. البته میزان پاسخگویی به درمان در افراد مختلف متفاوت است؛ اما در اغلب موارد نوروفیدبک به کاهش شدت حملات میگرنی کمک می‌کند.
سو مصرف مواد
نوروفیدبک می‌تواند به درمان سو مصرف مواد نیز کمک کند. با کمک نوروفیدبک میزان ولع فرد برای مصرف مواد و الکل کاهش پیدا می‌کند و احتمال عود مصرف مواد در فرد کاهش پیدا می‌کند.
نوروفیدبک یکی از تکنیک‌های درمانی نوروتراپی به شمار می‌رود. نوروتراپی روش درمانی برای بسیاری از بیماری‌های روانشناختی است که به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند.
جلسات نوروفیدبک چه مدت طول می‌کشد؟
نوروفیدبک جزو روش‌های درمانی طولانی است و نیازمند صرف مدت زمان زیادی است. معمولا هر جلسه نوروفیدبک بین ۳۰ تا ۴۵ دقیقه به طول می‌انجامد و پیشنهاد می‌شود که در آغاز فرآیند درمان، فرد سه جلسه در هفته برای درمان نوروفیدبک مراجعه کند تا درمان موثر واقع شود؛ البته طول مدت جلسات و تعداد جلسات مورد نیاز بسته به نوع اختلال و نظر نوروتراپیست می‌تواند متفاوت باشد. بهتر است برای تنظیم تعداد جلسات نوروفیدبک و فاصله بین جلسات با نوروتراپیست خود مشورت کنید.
چه سنی برای شروع جلسات نوروفیدبک مناسب‌تر است؟
نوروفیدبک را می‌توان از سنین ۵ یا ۶ سالگی بسته به شرایط کودک شروع کرد. هرچقدر آغاز فرآیند درمان در سنین پایین‌تر انجام شود، از آن جایی که یادگیری مغز سریع‌تر صورت می‌گیرد، نوروفیدبک بهتر جواب می‌دهد.
پیشنهاد می‌شود برای درمان اختلالات یادگیری و بیش فعالی کودکان، نوروفیدبک را در سنین دبستان آغاز کنید تا هم درمان کودک سریع‌تر صورت بگیرد و هم عوارض جانبی ناشی از اختلال و بیماری در کودک کمتر نمایان شود.
