چگونه با کودک پرخاشگر رفتار کنیم؟ دلایل پرخاشگری کودکان
پرخاشگری کودکان از جمله مواردی است که والدین را نگران می‌کند. کودک از سن یک و نیم سالگی به بعد، می‌تواند پرخاشگری و عصبانیت خود را با رفتارهایی مثل گاز گرفتن یا کتک زدن دیگران بروز دهد. همچنین پرخاشگری کودک می‌تواند با رفتارهایی مثل کوبیدن سر خود به میز یا دیوار نمود پیدا کند.
پرخاشگری کودک اهمیت بسیار بالایی دارد و باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید به خیلی زود برای رفع این مشکل کودک اقدام کنید. پرخاشگری در کودکان و ادامه پیدا کردن آن می‌تواند باعث بروز پرخاشگری در نوجوانی و حتی بزرگسالی شود؛ به قدری که فرد در آینده نتواند خشم خود را کنترل کند.
برای کنترل و درمان پرخاشگری کودک، در ابتدا باید دلیل پرخاشگری کودک را پیدا کنیم. دلایل مختلفی برای پرخاشگری کودکان وجود دارد که می‌تواند باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه در فرد شود. معمولا با توجه به رفتارهای کودک و همچنین کمک گرفتن از یک روانشناس کودک حرفه‌ای، خیلی سریع و راحت می‌تواند علل پرخاشگری کودک را کشف کنید و به دنبال رفع آن‌ها باشید.
پرخاشگری کودک نیز همچون سایر احساسات او مثل ناراحتی، شادی، خنده و … می‌تواند طبیعی باشد. در هر حال، کودک نیز مانند بزرگسالان ممکن است در برخی از موارد عصبانی شود و این عصبانیت خود را با پرخاش نشان دهد؛ اما باید توجه داشته باشید که زمانی که پرخاشگری کودک از حالت طبیعی و نرمال خارج شد، خیلی سریع اقدام کنید و به دنبال یک راه حل برای آن باشید.
یکی از اشتباهات متداولی که متاسفانه اغلب والدین در برابر پرخاشگری کودک خود انجام می‌دهد، پاسخ عصبانیت و پرخاشگری کودک یا پرخاش و عصبانیت است. به عنوان مثال، با عصبانیت و خشم بر سر کودک فریاد می‌کشند یا او را تنبیه می‌کنند. باید توجه داشته باشید که پاسخ پرخاش و عصبانیت، به هیچ عنوان رفتار متقابل با کودک نیست.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، درباره پرخاشگری کودکان و نحوه برخورد با کودک پرخاشگر صحبت می‌کنیم و در نهایت، دلایل و علل پرخاشگری کودکان را بررسی می‌کنیم. اگر شما هم جزو آن دسته از والدین دغدغه‌مند هستید که نگران رفتار و تربیت فرزندتان هستید، توصیه می‌کنیم که در ادامه این نوشته وبلاگ مرکز مشاوره برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، با ما همراه باشید.
برای پیدا کردن ریشه پرخاشگری کودک و درمان و کنترل پرخاشگری کودک، روانشناس کودک بهترین کسی است که می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند. در بسیاری از موارد، مراجعه به روانشناس متخصص کودکان می‌تواند به شما در کنترل رفتار کودک پرخاشگر و همچنین آموزش‌هایی برای مواجه و مقابله با پرخاشگری کودک کمک کند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات روانشناسی کودکان در محیطی کاملا جذاب و کودکانه و زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی کودک را دارد. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره جلسات روانشناسی کودک در کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، همچنین رزرو وقت روانشناسی کودک، از طریق لینک زیر اقدام کنید.
پرخاشگری در کودکان
پرخاشگری در کودکان معمولا با زودرنجی، عصبانیت زود هنگام، بی‌قراری، حالت تدافعی، خشم و … خود را نمایش می‌دهد. پرخاشگری در کودک اگر به صورت موردی و گاها باشد، کاملا طبیعی است. در هر حال، خشم نیز مانند غم و شادی یکی از احساسات طبیعی کودک است و همانطور که کودک ناراحتی و شادی خود را بروز می‌دهد، ممکن است عصبانیت خود را نیز بروز بدهد.
اما باید توجه داشته باشید که اگر پرخاشگری به صورت مکرر در کودک نمایان شود و کودک در اغلب اوقات با خشم و عصبانیت برخورد کند، به معنی وجود یک مشکل جدی در رفتار کودک است و هرچه سریع‌تر برای درمان و رفع آن باید اقدام کنید.
کنترل خشم جزو یکی از مهارت‌های اساسی است که همه ما باید در زندگی بیاموزیم. امروزه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، این مهارت را در دوران کودکی و در مدارس به کودکان آموزش می‌دهند. کنترل خشم جزو مهارت‌های بسیار مهمی است که باید در کودکان پرخاشگر تقویت کنیم تا فرزندمان بتواند خشم و عصبانیت خود را به‌خوبی کنترل کند و به نوع دیگری آن را بروز دهد.
علل پرخاشگری در کودکان
دلایل مختلفی برای پرخاشگری کودکان وجود دارد. با کشف این دلایل می‌تواند تا حد بسیار خوبی به کنترل و درمان پرخاشگری کودکان کمک کند. در ادامه برخی از اصلی‌ترین دلایل پرخاشگری کودکان را معرفی می‌کنیم:
عوامل ژنتیکی
ژنتیک یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز رفتار پرخاشگرانه در کودکان است. تحقیقات نشان داده است که کودکانی که والدین پرخاشگری دارند، احتمالا خودشان نیز رفتار پرخاشگرانه دارند. اگرچه پرخاشگری بیشتر تحت تاثیر عوامل ژنتیکی است تا عوامل محیطی، اما والدینی که دچار تغییرات خلقی هستند باید روی رفتار‌شان کنترل داشته باشند.
عوامل محیطی و الگوهای خانوادگی ناسالم
عوامل محیطی و الگوهای ناسالم خانوادگی، به خصوص رفتارهای مخرب پدر و مادر، تاثیر بسیار زیادی روی بروز رفتار پرخاشگرانه در کودکان دارد. معمولا کودکانی که والدین آن‌ها با تندی با او برخورد می‌کنند و باعث کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس کودک می‌شوند، این کمبود عزت نفس را با بی‌ادبی و پرخاش جبران می‌کنند.
از جمله الگوهای خانوادگی ناسالم که باعث بروز پرخاش در کودکان می‌شوند می‌توان به سطح تنش‌های خانوادگی، مشکلات جدی میان والدین، افسردگی و تأثیرگذاری مثبت یا منفی خانواده اشاره کرد. علاوه بر اینها می‌توان به خطاهای والدین، از جمله تنبیه شدید، عدم هماهنگی بین پدر و مادر، عدم قدردانی و تحسین کودک، کودک‌آزاری و غیره نیز اشاره کرد.
اعتماد به نفس تاثیر زیادی در سلامت روان و روحیه کودکان دارد. کودکان با اعتماد به نفس بالا، در بزرگسالی نیز بهتر و موفق‌تر عمل می‌کنند. کودک با اعتماد به نفس، در اجتماع و حضور دیگران نیز بهتر ظاهر می‌شود و عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد. ریشه‌های اعتماد به نفس در دوران کودکی در فرد ایجاد می‌شود؛ یعنی اگر تربیت و شیوه رفتار با کودک به گونه‌ای باشد که عزت نفس و اعتماد به نفس کودک حفظ شود، در بزرگسالی نیز، در جامعه با اعتماد به نفس بالا ظاهر می‌شود.
خصوصیات فردی کودک
بخش مهمی از پرخاشگری کودک به تجربه‌های عاطفی او و خصوصیات فردی کودک باز می‌گردد. کودکانی که فقدان حس دلسوزی و عاطفی دارند و مهارت‌های ارتباطی ضعیفی دارند، این کمبودها را معمولا با بروز خشم و پرخاش نشان می‌دهند.
تماشای تلویزیون و استفاده بیش از حد از تلفن همراه
تماشای بیش از حد تلویزیون و استفاده بیش از حد از تلفن همراه نیز می‌تواند روی پرخاشگری کودکان تاثیرگذار باشد. کودکانی که ساعات زیادی را جلوی تلویزیون یا در حال استفاده از تلفن همراه می‌گذرانند، به دلیل خستگی روحی، رفتارهای پرخاشگرانه‌ای از خود نشان می‌دهند. همچنین تماشای فوتبال و برنامه‌های خشن و دیدن افرادی که به هم مشت می‌زنند، می‌تواند باعث بروز خشم در کودک شما شود.
برخورد با پرخاشگری کودکان
یکی از سوالات و چالش‌های متداول والدین در تربیت فرزندان، نحوه برخورد با پرخاشگری کودکان است. در ادامه برخی از تکنیک های برخورد با کودک پرخاشگر را بررسی می‌کنیم:
سبک تربیتی مناسب
پیشگیری بهتر از درمان است. برای آن که از پرخاشگری کودکان جلوگیری کنید، بهتر است این کار را پیش از آن که فرزندتان به کودکی پرخاشگر تبدیل شود انجام دهید و شیوه تربیتی مناسبی در این جهت پیش بگیرید و از پرخاشگری‌های تصادفی فرزندتان به عنوان یک موقعیت تربیتی و آموزشی خوب استفاده کنید.
به عنوان مثال، تصور کنید که کودکتان به اشتباه به دوستش پرخاش کرد و به او آسیب رساند. به جای آن که در جمع سر کودک خود فریاد بکشید و او را سرزنش کنید، بهتر است که به او توضیح دهید که پرخاشگری چگونه می‌تواند باعث آسیب رسیدن به دیگران شود. همچنین در این زمان کودک خود را قانع کنید تا از دوستش از صمیم قلب عذرخواهی کند.
مهارت عذرخواهی کردن یکی از مهارت‌های بسیار مهم است که باید در دوران کودکی آن را بیاموزیم. یکی از دغدغه‌های بسیاری از والدین این است که این مهارت اجتماعی بسیار مهم را به کودکان خود بیاموزند. ممکن است در دوران کودکی، اشتباهاتی از کودک سر بزند. این موضوع غیرقابل انکار است؛ اما این که کودک ما چگونه با آن اشتباه برخورد کند بسیار مهم است. کودکان باید مهارت عذرخواهی و جبران اشتباهات خود را بیاموزند و این وظیفه ماست که به عنوان والدین، این مهارت بسیار مهم را به کودک آموزش دهیم.
گفتگوی موثر
در صورتی که کودکتان پرخاش کرد، سعی کنید گفتگویی موثر و آرام با او داشته باشید. مهم نیست که روز سختی داشته‌اید یا در آن لحظه چقدر عصبانی شده‌اید، سعی کنید خود را کنترل کنید و آرامش خود را حفظ کنید و با فرزندتان درباره تاثیراتی کاری که انجام داده‌است صحبت کنید. توجه داشته باشید که به هیچ عنوان رفتار پرخاشگرانه کودک را با یک رفتار پرخاشگرانه دیگر پاسخ ندهید.
الگو سازی
توجه داشته باشید که شما به عنوان بهترین الگوری فرزندتان می‌توانید تاثیر بسیار زیادی روی رفتارهای پرخاشگرانه او داشته باشید. معمولا کودکان رفتارهای والدین خود را تقلید می‌کنند؛ پس اگر شما به عنوان والد، چه با کودک یا چه در مقابل کودک رفتارهای پرخاشگرانه داشته باشید، کودک این گونه رفتار کردن را از شما می‌آموزد و در مواقع دیگر تکرار می‌کند.
