تغییرات نوجوانان در دوران بلوغ و راهکارهایی برای والدین
دوران بلوغ یکی از حساسترین دوران برای نوجوانان است و نوجوان و خانواده با چالشهای فراوانی در این دوران روبهرو هستند. برای حل این چالشها و سپری کردن بهتر دوران بلوغ، لازم است که هم نوجوان و هم خانواده، به خصوص پدر و مادر، اطلاعات بیشتری درباره این دوران کسب کنند و در این دوران رفتار مناسبی از خود نشان دهند و نوجوان را راهنمایی کنند.
در دوران بلوغ، فرد تغییرات روحی و فیزیکی زیادی را تجربه میکند. در این دوران، تغییرات هورمونی بسیار زیاد میشود و خلق و خوی نوجوان به طور کلی تغییر میکند. برخی از نوجوانان ممکن است که در این دوران عصبیتر و خشنتر شوند و در مقابل، گروه دیگر ممکن است به سمت انزوا و افسردگی بروند.
این تغییرات برای همه نوجوانان رخ میدهد و طبیعی و موقتی است و به عنوان تغییراتی برای گذراندن دوران کودکی و پا گذاشتن به دوران بزرگسالی شناخته میشود؛ اما اگر این تغییرات ادامه پیدا کند و بعدها نیز با فرزند شما همراه باشد، باید توجه ویژهتری به آن داشته باشید و در صورت نیاز، برای درمان اقدام کنید.
برای آن که این دوران هم برای نوجوان و هم اطرافیان، به خصوص خانواده، بهخوبی و سالم سپری شود، لازم است که والدین آموزشهای خاصی ببینند و در رفتار با فرزند خود در دوران بلوغ، دقیقتر عمل کنند. در بسیاری از موارد نیز لازم است که تا والدین برخی از آموزشها را برای بهتر سپری کردن دوران بلوغ، به فرزند خود بیاموزند.
از این رو، بسیاری از خانوادهها در این دوران مراجعه به روانشناس کودک و نوجوان را انتخاب میکنند. روانشناس میتواند کودک را برای گذراندن دوران بلوغ بهتر راهنمایی کند و نکات مهم را به خانوادهها نیز آموزش دهد. دوران بلوغ دوران بسیار حساسی برای فرزند شما به شمار میآید. بسیاری از آسیبهایی که کودک در این دوران میبیند، در آینده زمینهساز مسائلی مثل اعتیاد خواهد شد؛ پس لازم است که با آموزشهای درست و دقیق، به کودک خود برای گذراندن این دوران کمک کنید.
در این نوشته کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، میخواهیم درباره تغییرات نوجوانان در دوران بلوغ و نحوه رفتار والدین با بلوغ کودکان صحبت کنیم. اگر شما هم به عنوان یک والد دغدغهمند نگران گذراندن دوران بلوغ فرزندتان هستید، پیشنهاد میکنیم در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، دارای دپارتمان تخصصی کودک و نوجوان است. شما میتوانید از مشاور تخصصی کودک و نوجوان برای دوران بلوغ فرزندتان کمک بگیرید. در چنین شرایطی بهتر است که حتما کودک شما با یک مشاور و روانشناس متخصص کودک و نوجوان صحبت کند.
بلوغ چیست؟
وقتی صحبت از بلوغ نوجوانان به میان میآید، منظور ما بلوغ جنسی و جسمی نوجوان است. کودک با رسیدن به سنین نوجوانی، کمکم تغییرات بلوغ را در خود احساس میکند. این تغییرات شامل تغییرات در فیزیک بدن و همچنین تغییرات روحی میشود. افزایش برخی از هورمونها باعث تغییر خلقوخوی کودک نیز میشود و مواجهه با این حجم از تغییرات برای نوجوان سخت و دشوار است.
کافیست که نوجوان در این دوران کمی مشکل اعتماد به نفس داشته باشد؛ دیگر پس از دوران بلوغ به گوشهگیری و انزوا رو میآورد که همین موضوع میتواند در آینده باعث بروز افسردگی در فرزند شما شود. همچنین ممکن است که در این دوران نوجوان پرخاش زیادی داشته باشد و از این طریق بخواهد خود را به دیگران نشان دهد. معمولا نوجوانان، به خصوص پسرها، در این دوران درگیری و کشمکشهای بیشتری با خانواده و خواهر و برادر خود دارند.
همه این مسائل در کنار یکدیگر باعث شده است که این دوران، به حساسترین و بحرانیترین دوران زندگی هر فردی تبدیل شود؛ از این رو بسیار مهم است که والدین توجه ویژهتری به نوجوان در حال بلوغ خود داشته باشند و رفتار مناسبی با نوجوان خود در دوران بلوغ داشته باشند.
تغییرات در دوران بلوغ و علائم بلوغ در نوجوانان
تغییرات در دوران بلوغ شامل تغییرات جسمی و رفتاری میشود. این تغییرات برای دخترها و پسرها کمی متفاوت است؛ با این حال برخی از ویژگیها و تغییرات در هر دو گروه یکسان است. بلوغ دختران از سنین ۹ الی ۱۹ سالگی و بلوغ در پسران از سنین ۱۳ الی ۱۴ سالگی رخ میدهد. در ادامه برخی از مهمترین تغییرات دوران بلوغ را در نوجوانان بررسی میکنیم:
علائم بلوغ جسمی در دختران
- رشد پستان
- رویش موهای زائد در بدن
- شروع چرخه قائدگی
- تغییر صدا و زنانه شدن صدا
- جوش و آکنه
- تعریق بیشتر
- ترشح واژن
علائم بلوغ جسمی در پسران
- رویش موهای صورت
- رشد اندام جنسی
- رشد بدن و عضلانی شدن
- تغییر و کلفت شدن صدا
- رویش موهای زائد بدن
- ترشح هورمونهای جنسی
تغییرات خلقوخو در دوران بلوغ
- عصبانیت زودهنگام
- گریه و ناراحتی
- تمایل به استقلال
- تمایل به پذیرش مسئولیت
- تمایل به حضور بیشتر در جامعه
- تمایل به تنهایی در خانه
- نیاز به احساس ارزشمندی
- تمایل به پیوستن به گروهها (طرفداری گروه موسیقی خاص با تیم فوتبال)
تربیت فرزند موفق یکی از دغدغهها و چالشهای اصلی والدین از همان ابتدای تولد فرزندشان میباشد. والدین دوست دارند تا فرزندانشان را همیشه در اوج ببینند؛ چه در دوران کودکی، چه در مدرسه و چه حتی در بزرگسالی. برای آن که در آینده فرزندانی موفق داشته باشید، لازم است که از دوران کودکی آنها را آماده کنید. اگر میخواهید کودکتان در دوران بزرگسالی نیز در جامعه به عنوان فردی موفق شناخته شود، باید شیوه تربیتی مناسبی را انتخاب کنید.
راهکارهای مناسب برای والدین در دوران بلوغ نوجوانان
برای آن که نوجوان دوران خوبی را هنگام بلوغ تجربه کند، لازم است که والدین نیز در این دوران کودک را درک کرده و رفتار مناسبی با او داشته باشند. در ادامه برخی از چالشهای نوجوانان در دوران بلوغ و راهکار مناسب برای والدین در مورد این چالشها را بررسی میکنیم:
احساس منفی نسبت به خود
در این دوران نوجوانان احساس منفی نسبت به خود دارند؛ تغییرات فیزیکی مثل رشد سینهها یا جوش و آکنه نیز باعث میشود که این احساس منفی برای نوجوان تشدید شوید. در این دوران والدین وظیفه دارند که حس مثبت به کودک خود منتقل کنند و به هیچ عنوان تغییرات کودک را مسخره نکنند.
ترس و نگرانی در مورد پذیرش مسئولیت
در این دوران نوجوانان علاقه دارند که مسئولیتهای مختلفی را بر عهده بگیرند و از این طریق خود را به شما ثابت کنند؛ از طرف دیگر، مخالفت شما با پذیرش مسئولیت کودک میتواند باعث ایجاد ترس از شکست در کودک شود. برای آن که فرزند شما با چنین چالشی روبهرو نشود، لازم است که در برخی از موارد به کودکتان اعتماد کنید و مسئولیت انجام برخی از کارها را به عهده کودک بگذارید؛ توجه داشته باشید که در صورتی که کودک نتوانست به خوبی از عهده این مسئولیت بر بیاید، او را سرزنش نکنید؛ بلکه با او همراه باشید و او را راهنمایی کنید تا در آینده بتواند این کارها را بهتر انجام دهد.
مشکلات درسی
از آن جایی که در دوران بلوغ، نوجوان با چالشهای مختلفی روبهرو است، ممکن است آن قدر که باید روی مسائل مدرسه و درسی وقت نگذارد و دچار افت تحصیلی شود. این موضوع ممکن است باعث ایجاد حس بیارزشی در فرزند شما شود. برای حل مشکلات درسی نوجوان با او همراه باشید و به هیچ عنوان مسائل تنبیهی برای نوجوان در نظر نگیرید و به او انگیزه پیشرفت دهید. صحبت با مشاوران تحصیلی در این دوران نیز میتواند چارهساز و کمککننده باشد.
رابطه با دوستان
در این دوران نوجوان ترجیح میدهد که وقت خود را با دوستان و هم سن و سالان خود بگذراند و بیشتر از قبل به رابطه با دوستان خود علاقه دارد. این موضوع میتواند برای بسیاری از والدین چالشبرانگیز باشد؛ به خصوص اگر والدین نوجوان، دوستان او را نشناسند. برای حل این موضوع میتوانید حلقهی امنی برای کودک خود فراهم کنید و با آن دسته از دوستان نوجوان که شناخت دارید رابطه داشته باشید و شما به عنوان والد، روی این رابطه نظارت غیرمستقیم داشته باشید. میتوانید با والدین دوستان فرزند خود نیز آشنا شوید تا خیالتان نسبت به رابطه بین دوستان و فرزندتان راحت شود. به هیچ عنوان رابطه فرزندتان را با دوستان خود ممنوع نکنید؛ اما آن را محدود کنید و در قالب چارچوب مشخص قرار دهید.
ارتباط مناسب با فرزندان در دوران بلوغ بسیار مهم است. در این دوران، نوجوان به دنبال تنهایی و انزوا است؛ اما اگر شما به عنوان والد بتوانید ارتباط سالمی با فرزند خود برقرار کنید، میتوانید این اطمینان را داشته باشید که در صورت بروز هر مشکلی، کودک حتما به شما مراجعه خواهد کرد. برقراری ارتباط موثر با فرزندان جزو یکی از دغدغهها و نگرانیهای والدین است. مهم نیست که کودک شما چند سال دارد، شما نیاز دارید تا با او ارتباط عاطفی عمیق و صمیمی برقرار کنید. معمولا کودکان و نوجوانانی که ارتباط بهتری با والدین خود دارند، اعتماد به نفس بالاتری نیز در زندگی خواهند داشت.
تمایل به ارتباط با جنس مخالف
در دوران نوجوانی و بلوغ، تمایل نوجوانان به داشتن ارتباط عاطفی با جنس مخالف زیاد میشود؛ از طرف دیگر تشویق دوستان و هم سن و سالان این موضوع را تشدید میکند. در چنین شرایطی بسیار مهم است که شما ارتباط خوبی با فرزند خود برقرار کنید. به هیچ عنوان این حس و تمایل را در فرزندتان سرکوب نکنید؛ بلکه به او بگویید که این حس را درک میکنید و به او توضیح دهید که چنین تمایلاتی در این سن مانع رسیدن او به اهدافش میشود. در چنین شرایطی لازم است که کودک را از خطراتی که ممکن است جسم و روح او را تهدید کند نیز آگاه کنید.
