والدین سمی چه نوع والدینی هستند؟ + نشانه های والدین سمی
رابطه همه ما با والدینمان از دوران کودکی و تا رسیدن به بزرگسالی، همواره با فراز و نشیبهایی همراه بوده است و در پیش آمده است که روابط خوب، بالغانه و از روی آگاهی با والدین خود نداشته باشیم. با این حال، روابطمان با والدین در حالت کلی خوب و مناسب بوده است و از کنار هم بودن لذت بردهایم و به یکدیگر کمک کردهایم.
اما این موضوع برای همه افراد یکسان نیست. این نگاه که والدین همواره خوب هستند وصلاح فرزند خود را میخواهند، در همه شرایط نگاه درستی نیست. در این بین بسیای از والدین نیز وجود دارند که آگاهانه یا از روی ناآگاهی، باعث بروز بسیاری از مشکلات روحی و روانی در فرزند خود میشوند و از فرزندشان سو استفاده عاطفی میکنند.
اصطلاح والدین سمی، کلمهای است که معمولا برای این دسته از پدر و مادرها به کار گرفته میشوند. والدین سمی میتوانند تاثیرات منفی زیادی روی زندگی فرزند خود داشته باشند و این مشکلات را حتی در دوران بزرگسالی کودکشان نیز با او همراه کنند. در جلسات روان درمانی و در اتاق درمان، بار پیش آمده است که ریشه بسیاری از اختلالات و مشکلات فرد در حال حاضر و در دوران بزرگسالی، به رفتاری که در دوران کودکی والدین با کودک داشتهاند باز میگردد و این موضوع تاثیر بسیار زیادی روی زندگی فرد داشته است.
تا اسمی از والدین سمی به میان میآید، احتمالا ناخودآگاه ذهن ما به سمت آن دسته از والدین خشن و بیمسئولیتی میرود که کودک خود را تنبیه بدنی میکنند. اما والدین سمی تنها به این موارد محدود نمیشود. بسیاری از رفتارها که شاید در نگاه اول بسیار خیرخواهانه به نظر برسد، نشانی از سمی بودن روابط بین والد و فرزند دارد.
به عنوان مثال، مادری که همواره تمام کارهای فرزند خود را انجام میدهد و بنا به دلایلی مثل خسته نشدن فرزند، ضعیف بودن و کوچک بودن او، عدم توانایی فرزند و … اجازه تجربه کردن انجام کارهای شخصی و مسئولیتپذیری را به کودک نمیدهد، در اصل نوعی رفتار سمی از خود نشان میدهد و این کودک تا مدتها این موقعیت را نخواهد داشت تا بتواند مسئولیت کارهای خود را بپذیرد و حتی در دوران بزرگسالی نیز به فردی وابسته به والدین و همسر خود تبدیل میشود؛ یا زمانی که مادر و پدر وابستگی عاطفی شدیدی نسبت به فرزند خود نشان میدهند و اجازه جدایی فرزند را تحت هیچ شرایطی، حتی بعد از ازدواج، به او نمیدهند و از فرزند خود باجگیری عاطفی میکنند، در اصل نوعی رفتار سمی از خود نمایش میدهند.
مثالهای رفتارهای والدین سمی بسیار زیاد و گسترده است و تنها به چنین مواردی محدود نمیشود. جالب است بدانید که رفتارهای والدین سمی لزوما از روی بدجنسی و بدخواهی نیست؛ بلکه در اغلب موارد والدین این رفتارها را به صورت ناخودآگاه و به دنبال مشکلات روحی و روانی خود از خود نشان میدهند و در صورتی که از کار خود و تاثیری که روی زندگی فرزند خود دارند، آگاه باشند و به سراغ درمان بروند، خیلی راحت میتوانند این رفتارها را ترک کنند.
اگر قصد پدر و مادر شدن دارید، بسیار مهم است که نشانههای والدین سمی را بشناسید و سعی کنید که این رفتارها را از خود دور کنید. در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز،بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، قصد داریم درباره والدین سمی و نشانه های والدین سمی صحبت کنیم و در نهایت، نکات مهم در هنگام برخورد با والدین سمی را با هم بررسی کنیم. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که همواره در ارتباط و روابط با والدین خود دچار چالش بودهاند، توصیه میکنیم که در ادامه این نوشته جذاب، کاربردی و مهم با ما همراه باشید.
والدین سمی تاثیرات منفی زیادی روی زندگی شخصی فرزند خود خواهند داشت. در جلسات روان درمانی، در اغلب موارد رفتار و نگرشی که فرد را آزار میدهد، ریشه در نوع رفتار والد با او دارد و تاثیر رفتارهای والدین سمی حتی در دوران بزرگسالی نیز با فرد باقی میماند. در بسیاری از موارد، شرکت در جلسات خانواده درمانی و مطرح کردن این موارد در این جلسات میتواند هم به والدین و هم به فرزندان کمک کند تا دید بهتری نسبت به رفتارهای خود داشته باشند و برای درمان آن اقدام کنند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات خانواده درمانی را در محیطی بسیار آرام، خانوادگی و زیر نظر بهترین روانشناسان و متخصصان خانواده درمانی برای شما فراهم کرده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و شرکت در جلسات خانواده درمانی کلینیک روانشناسی برگ سبز، روی لینک زیر کلیک کنید.
منظور از والدین سمی چه والدینی است؟
اصطلاح والدین سمی به آن دسته از والدینی اطلاق میشود که با رفتار، نوع تربیت و نحوه رابطه با فرزند خود، به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه باعث ایجاد مشکلات روحی و روانی زیادی در فرزندشان میشوند و این مشکلات حتی تا دوران بزرگسالی فرزند نیز با او همراه خواهد بود.
از آن جایی که در اغلب فرهنگها، به خصوص فرهنگ ما ایرانیها، والدین همواره محترم شمرده میشوند و احترام و ارزش بالایی برای آنها قائل هستیم، همین موضوع ممکن است باعث شود که رفتارهای اشتباه والدین نادیده گرفته شوند یا از روی خیر و صلاح اطلاق گردند و این رفتارها تا مدت زیادی روی روان کودک تاثیرگذار باشد.
از این رو، بسیار مهم است که نشانههای والدین سمی را بشناسید و در برابر چنین رفتارهایی، موضعگیری کنید و سعی کنید که والدین را نسبت به این رفتارها آگاه کنید. معمولا شرکت در جلسات خانواده درمانی در چنین شرایطی میتواند موثر واقع شود.
خانواده درمانی یک تکنیک درمانی است که به حل مشکلات و اختلالات درون خانواده میپردازد. خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی است که ما در آن پا میگذاریم. اگر کودک در خانوادهای شاد و سالم رشد پیدا کند، در آینده نیز نسبت به سایر افراد موفقتر خواهد بود.
نشانه های والدین سمی
اغلب ما تا اسم والدین سمی به میان میآید، ذهنمان به سمت والدینی میرود که کودک را تنبیه بدنی میکنند یا آن دسته از والدینی که از کودک خود بهخوبی مراقبت نمیکنند. اگرچه چنین رفتارهایی نیز جزو نشانه های والدین سمی است، اما نشانه های والدین سمی تنها به این موارد محدود نمیشود. در ادامه، برخی از نشانه های والدین سمی را با هم مرور میکنیم.
موافقت کودک در همه موارد
یکی از نشانه های والدین سمی این است که از فرزند خود انتظار دارند در همه موارد با آنها موافق باشند. والدین سمی به فرزند خود اجازه فکر کردن و گرفتن یک تصمیم متفاوت را در هیچ زمینهای نمیدهند و کودک در مورد اعتقادات و باورهای خود استقلال رای ندارد.
والدین سمی انتظار دارند که کودک در همه شرایط و همه موارد با فکر و عقیده آنها موافق باشد و حتی اجازه سوال پرسیدن را به کودک نمیدهند؛ زیرا باور دارند که سوال کردن نشانه شک در آن اعتقاد و نظر است. این موضوع، به خصوص در موارد اعتقادی و عقیدتی خود را بیشتر نمایش میدهد.
استقلال کودکان از جمله موارد مهمی است که این روزها به دغدغه بسیاری از والدین تبدیل شده است. کودک شما همیشه نمیتواند به شما وابسته باشد و شما همه نیازهای او را بر طرف کنید؛ پس از گذراندن دوران کودکی، لازم است که فرزند شما بتواند در جامعه حضور موثر داشته باشد و از عهده کارهای خود بربیاید. برای آن که فرزند خود را برای چنین شرایطی آماده کنید، لازم است که مستقل بودن را از همان دوران کودکی، به او بیاموزید.
مقایسه کودک با دیگران
یکی دیگر از رفتارهای رایج والدین سمی که متاسفانه در بین اغلب افراد خیلی هم بد و ناپسند شناخته نمیشود، مقایسه کودک با دیگران است. هر کودک ویژگیهای منحصربهفردی دارد و شرایط و استعدادهای متفاوتی دارد؛ پس مقایسه کودک خود با دیگران هرگز درست نیست و تنها باعث اضطراب بیشتر کودک میشود.
ایجاد احساس گناه در کودک
یکی دیگر از نشانه های والدین سمی که اغلب والدین سمی از خود نشان میدهند، ایجاد احساس گناه در کودک است. والدین سمی برای آن که به خواستههای خود برسند، باعث ایجاد احساس گناه در فرزند میشوند. به عنوان مثال، اگر فرزند نوجوان در مواردی با والد مخالفت کند، والدین سمی نمیتوانند این موضوع را بپذیرند و با ایجاد احساس گناه در فرزند، مثل به کار بردن جملاتی مثل « من عمر و جوانیام را برای تو گذاشتم» و … باعث ایجاد حس گناه گناه در فرزند خود میشوند و فرزند را مجبور به تغییر عقیده میکنند.
تحقق رویاهای خود در کودک
والدین سمی به دنبال تحقق رویاهای دستنیافته خود در فرزندشان هستند. به عنوان مثال، اگر مادر در کودکی و نوجوانی علاقه داشت که به یک پیانیست حرفهای تبدیل شود؛ به دنبال تبدیل فرزند خود به یک پیانیست است و علارغم توجه به علاقهمندیها و استعداد کودک، او را به کلاس پیانو میفرستد.
رعایت نکردن حد و مرز و حریم شخصی کودک
والدین سمی به حریم شخصی کودک اعتقادی ندارند و همواره این موضوع را زیر پا میگذارند. ممکن است که والدین به بهانههای چک کردن و کنترل کودک و مراقبت از او، اقدام به خواندن دفترچه خاطرات کودک کنند یا کوله پشتی او را بیاجازه بازرسی کنند. همچنین والدین سمی ممکن است که مکالمات تلفنی یا آنلاین فرزندشان را با دوستانش زیر نظر بگیرد.
تربیت فرزند سالم یکی از مهمترین وظایفی است که بر عهده هر پدر و مادری قرار دارد. قطعا هر پدر و مادری دوست دارد که فرزندی سالم تربیت کند و او را از دوران کودکی، برای آینده آماده کند. یکی از چالشها و دغدغههای اصلی والدین پیش از تولد فرزند، و حتی تا مدت زیادی پس از آن، این است که چگونه یک فرزند سالم تربیت کنند تا در آینده برای جامعه مفید باشد و بتواند به رشد و شکوفایی استعدادهای خود برسد.
تنبیه غیراصولی و غیرموثر کودک
یکی از نشانه های والدین سمی، تنبیه کودک است. این تنبیه میتواند شامل تنبیه فیزیکی یا تنبیه رفتاری کودک، بدون درنظر گرفتن نتیجه آن و تاثیر آن روی سلامت روان کودک، باشد. اگرچه داشتن سیاستهای تنبیهی برای تربیت کودک لازم و ضروری است، اما والدین سمی کودک را نه برای یادگیری و آموزش کودک بلکه برای تخلیه احساسات منفی و عصبانیت خود انجام میدهند و این تنبیه تاثیر مثبتی در رفتار کودک نخواهد داشت.
کتکزدن، سرزنشکردن، تمسخرکردن نیز از جمله روشهای انضباطی این والدین است. فرزندان این والدین ممکن است از آنها بترسند، رنجیده شوند یا کاملا احساس بیارزشی کنند.