اصلی ترین دلایل افت تحصیلی کودک چیست؟ + حل مشکل افت تحصیلی کودک
یکی از مهمترین و اصلیترین دغدغههای والدین در دوران تحصیل فرزندانشان، افت تحصیلی کودک است. قطعا همه والدین دوست دارند که فرزندشان در مدرسه بدرخشد و بتواند استعدادهای خود را نمایان کند. همه پدرها و مادرها دوست دارند که وقتی کارنامه فرزندشان را از مدرسه میگیرند، نتیجه تلاشهای او را مشاهده کنند و هیچ چیز به اندازه نمرات خوب نمیتواند خستگی یک سال تحصیلی را از دوش والدین بردارد. اما اوضاع همیشه اینگونه اتفاق نمیافتد.
افت تحصیلی کودک یکی از مشکلاتی است که کودک شما ممکن است در دوران مدرسه با آن روبهرو شود. در یک تعریف ساده، میتوان گفت که افت تحصیلی به معنی کاهش شدید نمرات یک یا چند درس به صورت ناگهانی است که میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد.
اگر کودک شما پیش از این عملکرد مناسبی را در مدرسه از خود نشان میداد و نمرههای قابل قبولی دریافت میکرد، اما تنها در طول چند هفته یا چند ماه با افت شدید تحصیلی مواجه شده است، قطعا چیزی در روند زندگی او دچار تداخل و مشکل شده است و شما باید به فکر پیدا کردن آن باشید.
معمولا افت تحصیلی کودکان نشانهای از وجود مشکلات روحی و روانی برای کودک یا مشکلات مختلف در دل خانواده است. معمولا کودکانی که دچار افسردگی میشوند، یک تروما را تجربه میکنند یا مشکلات خانوادگی مثل دعوا یا جدایی والدین را تجربه میکنند، بیشتر دچار افت تحصیلی ناگهانی میشوند. همچنین افت تحصیلی میتواند ناشی از آزار و اذیت جسمی یا روحی کودک باشد؛ از این رو بسیار مهم است که پدر و مادر روی مسائل تحصلی فرزند خود نظارت داشته باشند و در صورت مشاهده افت تحصیلی، به فکر راه حل و همچنین دلیل آن باشند.
علاوه بر این موارد، مسائلی مثل اختلال یادگیری، اوتیسم، بیانگیزگی کودک از درس خوندن، خوب نبودن آموزشهایی که کودک میبیند، نیاز به کمک داشتن کودک و … نیز از جمله مواردی است که میتواند باعث افت تحصیلی کودک شود. در چنین شرایطی نیز والدین و معلمان میتوانند کمک زیادی به کودک کنند تا این افت تحصیلی و عقبافتادگی درسی را جبران کند.
افت تحصیلی کودک نباید باعث شود که والدین او را مورد سرزنش قرار دهند و او را برای این کار تنبیه کنند یا به دلیل جبران مشکلات درسی، کودک را بیش از اندازه تحت فشار قرار دهند. نکته بسیار مهمی که والدین باید به آن توجه داشته باشند، نحوه برخورد صحیح در برابر افت تحصیلی فرزندشان است. بدون شک، سرزنش و تنبیه به هیچ عنوان نمیتواند در چنین شرایطی کمککننده باشد؛ بلکه شما به عنوان یک پدر و مادر، باید بتوانید که از طریق گفتگو و صحبت و همچنین شیوههای مناسب، به کودک خود کمک کنید تا این افت تحصیلی را جبران کند.
در این نوشته کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز روانشناسی غرب تهران، قصد داریم درباره افت تحصیلی کودک و دلایلی که کودکان دچار افت تحصیلی میشوند، صحبت کنیم و در نهایت، راهکارها و روشهای مناسبی که به والدین برای حل مشکل افت تحصیلی کودک کمک میکند را ارائه دهیم. اگر فرزند شما هم اخیرا دچار افت تحصیلی شده است و شما میخواهید با این موضوع به صورت اصولی برخورد کنید، پیشنهاد میکنیم که در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
یکی از بهترین روشهای حل مشکل افت تحصیلی کودک، مراجعه به روانشناس کودک و کمک گرفتن از اوست. روانشناس کودک میتواند از طریق گفتگو تخصصی با فرزند شما، علت افت تحصیلی او و مواردی که باعث آزار و اذیت کودک شما میشود را شناسایی کند. همچنین در صورتی که فرزند شما دچار اختلالاتی مثل افسردگی یا اختلال یادگیری شده باشد، روانشناس کودک میتواند خیلی سریع آن را تشخیص دهد و برای درمان اقدام کند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات روانشناسی کودک را زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی کودک برای شما فراهم کرده است. جلسات روانشناسی کودک در کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، در محیطی جذاب و شاد برای کودک برگزار میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر و همچنین رزرو آنلاین وقت روانشناس کودک، میتوانید از طریق لینک زیر اقدام کنید.
منظور از افت تحصیلی کودک چیست؟
وقتی صحبت از افت تحصیلی کودک به میان میآید، منظور ما کاهش شدید نمرات یک یا چند درس کودک به طور ناگهانی است. اگر کودک شما پیش از این به عنوان یک کودک نمونه و پرتلاش در درس شناخته میشد و نمرات قابل قبول و عالی میگرفت، اما به یکباره دچار بیانظباطی در مسائل درسی و تحصیلی شده است و معمولا تکالیف خود را انجام نمیدهد و نمرات او افت شدید داشته اشت، احتمالا کودک شما دچار افت تحصیلی شده است.
اصلی ترین دلایل افت تحصیلی کودک
عوامل زیادی روی افت تحصیلی کودک تاثیرگذار است. معمولا وقتی شرایط روحی و روانی کودک برهم میریزد، این موضوع را با افت تحصیلی نشان میدهد. همچنین برخی از اختلالات روان مثل افسردگی یا اختلال یادگیری نیز میتواند روی افت تحصیلی کودک تاثیرگذار باشد. در ادامه، اصلی ترین دلایل افت تحصیلی کودک را بررسی میکنیم:
کمبود توجه و تمرکز
یکی از اصلی ترین دلایل افت تحصیلی کودک، کمبود توجه و تمرکز کودک است. معمولا کودکانی که دچار مشکل در تمرکز هستند، با افت تحصیلی روبهرو میشوند. کودکانی که مبتلا به اختلال ADHD هستند، تمرکز کردن برای آنها سختتر است و ممکن است در دوران تحصیل خود، افت تحصیلی را تجربه کنند.
تمرکز یکی از عوامل موثر در انجام بهتر هر کاری است. برای آن که بتوانید کار خود را به دقت و به نحو احسن انجام دهید، نیاز است که هنگام انجام آن، تمرکز کافی روی آن کار داشته باشید و حواس شما پرت نشود.
عدم حمایت و تشویق والدین
تشویق و حمایت والدین قطعا مهمترین انگیزه کودک برای تحصیل و درس خواندن است. در خانوادههایی که به تحصیلات کودک اهمیت داده نمیشود و محیط مناسبی را برای درس خواندن در اختیار کودک قرار نمیدهند، احتمالا کودک دچار افت تحصیلی میشود.
اختلالات یادگیری
در برخی از موارد ممکن است که افت تحصیلی کودک با اختلالات یادگیری او مرتبط باشد. برخی از اختلالات یادگیری مثل اختلالات گفتاری یا نوشتاری، اختلال یادگیری ریاضی و … میتواند باعث افت تحصیلی کودک شما شود. در چنین شرایطی، بهترین اقدامی که میتوانید انجام دهید، درمان اختلال یادگیری کودک و همچنین کمک گرفتن از معلمان و مربیان است تا بتوانید افت تحصیلی کودک را جبران کنید.
اختلال یادگیری باعث افت تحصیلی کودک میشود. اختلال یادگیری یکی از رایجترین اختلالات روانشناختی بین کودکان و نوجوانان است و طیف وسیعی از اختلالات را شامل میشود. میتوان گفت که کودکانی که مبتلا به اختلال یادگیری هستند، مسیرهای عصبی مغزی متفاوتی با سایر کودکان دارند؛ از این رو، این دسته از کودکان نیاز به آموزشهای ویژه دارند و نمیتوانند همانند سایر کودکان در کلاس درس مسائل مختلف را بیاموزند.
مشکلات در محیط خانه و خانواده
مشکلات خانه و خانواده نیز میتواند تاثیر جدی روی عملکرد تحصیلی کودک بگذارد. معمولا کودکانی که تنش و بحث والدین در خانه آنها زیاد است، دچار افت تحصیلی میشوند. همچنین طلاق والدین، فوت یکی از نزدیکان یا تغییر محل سکونت کودک نیز میتواند باعث افت تحصیلی کودک شود.
ابتلا به افسردگی
اگر کودک شما به یکباره دچار افت تحصیلی شده است و همچنین نسبت به قبل گوشهگیرتر شده، احتمالا دچار افسردگی شده است. افسردگی میتواند روی همه ابعاد زندگی فرزند شما، به خصوص تحصیلات او، تاثیرگذار باشد و باعث ایجاد افت تحصیلی در عملکرد درسی فرزند شما شود. افسردگی در کودک یک اختلال بسیار جدی است و در صورت مشاهده علائم آن، باید خیلی سریع به دنبال درمان آن باشید.
افسردگی تنها مختص به بزرگسالان نیست و کودکان و نوجوانان نیز در شرایط حاد و سخت میتوانند درگیر اختلال افسردگی شوند. ابتلا به افسردگی در سنین کودکی، تاثیر زیادی روی همه ابعاد زندگی کودک و نوجوان شما دارد و میتواند بهترین سالهای زندگی او را تحت تاثیر قرار دهد. با تغییر شیوه زندگی و آنلاین و الکترونیکی شدن بسیاری از کارها و گسترش استفاده از شبکههای اجتماعی در بین کودکان و نوجوانان، بروز افسردگی در بین آنها نیز گسترش پیدا کرده است.
عدم نظارت بر تکنولوژی
این روزها، اغلب کودکان به تکنولوژیهایی مثل موبایل و تبلت دسترسی دارند. اگرچه استفاده از این ابزار میتواند به بهتر و راحتتر درس خواندن کودکان کمک کند و در صورت استفاده صحیح، میتواند به پیشرفت تحصیلی کودک کمک کند؛ اما اگر نظارت درستی روی تکنولوژیهایی که کودک از آن استفاده میکند، نباشد؛ همین وسایل میتواند باعث افت تحصیلی کودک شوند.
پس بسیار مهم است که والدین روی استفاده از تلفن همراه و تبلت کودک نظارت داشته باشند و تنها در زمانهایی خاص این ابزارها را در اختیار کودک قرار دهند.
شرایط و محیط مدرسه
محیط مدرسه نیز میتواند روی عملکرد تحصیلی کودکان تاثیرگذار باشد. در صورتی که کودک از مسئولین مدرسه و معلمان خود بترسد، مدرسه برای او تبدیل به محیطی اضطرابآور میشود و کودک شما دچار افت تحصیلی میشود. همچنین اگر کودک در مدرسه از طرف همکلاسیها یا کودکان بزرگتر از خود مورد آزار و اذیت واقع شود، کودک شما دچار افت تحصیلی خواهد شد. پس در صورت مشاهده افت تحصیلی ناگهانی کودک خود، حتما با او درباره شرایط و محیط مدرسه صحبت کنید و مطمئن شوید که چیزی در مدرسه او را آزار نمیدهد.
حل مشکل افت تحصیلی کودک
قطعا افت تحصیلی کودک باعث نگرانی والدین خواهد بود؛ اما به هیچ عنوان نباید با خشم و عصبانیت آن را بروز دهید؛ بلکه سعی کنید در این مسیر همراه کودک خود باشید تا با کمک هم بتوانید این مشکل را حل کنید. در ادامه چند راهکار موثر برای حل مشکل افت تحصیلی کودک پیشنهاد میکنیم:
ریشهیابی مشکل
همانطور که پیشتر درباره آن صحبت کردیم، افت تحصیلی کودک میتواند دلایل گوناگونی داشته باشد. اولین قدمی که برای حل مشکل افت تحصیلی کودک باید انجام دهید، این است که علت افت تحصیلی کودک را بیابید. برای این کار، بهتر است که ابتدا با کودک خود گفتگو کنید و نظر او را درباره این موضوع بپرسید. همچنین در این مرحله میتوانید از تجربیات و کمکهای حرفهای یک روانشناس کودک استفاده کنید تا بهتر و سریعتر به نتیجه برسید. پس شرکت در جلسات مشاوره کودک میتواند در این مرحله بسیار موثر واقع شود.
بهترین گزینه برای حل مشکل افت تحصیلی کودک و نوجوان، کمک گرفتن از یک روانشناس کودک است. روانشناس کودک میتواند با گفتگو مناسب با کودک، به مشکل اصلی او پی ببرد. روانشناسان کودک از تکنیکهای مختلفی برای صحبت با کودک استفاده میکنند و رفتارها و صحبتهای کودک را دقیقتر زیر نظر میگیرند تا بتوانند از این طریق به مشکل کودک پی ببرند. یکی از مهمترین وظایفی که یک مشاور کودک به عهده دارد، فراهم کردن فضایی امن برای کودک شما است تا کودک بتواند مشکل خود را به راحتی بیان کند و سپس به کودک شما برای حل مشکلات خود و از سرگیری یک زندگی سالم و نرمال کمک کند.
تشویق والدین
تشویق والدین میتواند تاثیر زیادی روی بهبود عملکرد تحصیلی کودک داشته باشد. درباره دلایلی که فرزند شما باید درس بخواند با او صحبت کنید و همچنین او را تشویق کنید تا به سمت خواستهها و آرزوهای خود حرکت کند. همچنین میتوانید برای انگیزه و تشویق بیشتر، هدیه و جایزهای برای بهبود عملکرد تحصیلی او در نظر بگیرید. با این کار میتوانید کودک خود را تشویق کنید تا دوباره عملکرد تحصیلی خود را بهبود بخشد؛ البته در این مسیر شما نیز باید همراه او باشید و به او کمک کنید.
تمرین روزانه
قطعا اگر فرزند شما با افت تحصیلی روبهرو باشد، لازم است که بیشتر از قبل تمرین کند. در این شرایط، بهتر است که برنامهای مشخص و روزانه برای رسیدگی به تکالیف درسی فرزند خود تنظیم کنید و خودتان نیز او را در این مسیر همراهی کنید. همچنین برای بهبود عملکرد درسی او، میتوانید از معلم خصوصی کمک بگیرید تا کمبودها و مشکلات کلاس درس را جبران کند.
حذف محرکها
همانطور که بالاتر به آن اشاره کردیم، استفاده زیاد کودک از تبلت، موبایل و تلویزیون میتواند باعث افت تحصیلی کودک شود. اگر کودک شما دچار افت تحصیلی شد، بهتر است که چنین محرکهایی را تا حد امکان محدود کنید. برنامه مشخصی برای تلویزیون دیدن و استفاده از تبلت فرزند خود در نظر بگیرید و تلفن همراه و تبلت را در حین انجام تکالیف درسی، از دسترس کودک خود خارج کنید.
همچنین اگر کودک شما با افت تحصیلی مواجه شده است، بهتر است که محیط خانه را برای او بهبود ببخشید. پس تا حد امکان مهمانیها و رفتوآمدهای خود را برای مدت زمان محدودی، کم کنید و سعی کنید صدای تلویزیون را هنگام مطالعه و درس خواندن کودک کم کنید تا فرزندتان بتواند با تمرکز به حل تکالیف درسی خود بپردازد.
مقایسه نکردن
یکی از دلایلی که بسیاری از کودکان از درس و مدرسه متنفر میشوند، مقایسه آنها با دیگر کودکان است. متاسفانه، همچنان بسیاری از والدین از تاثیرات مخرب مقایسه فرزندان خود با دیگران اطلاع ندارند و این اشتباه را در تربیت فرزند خود انجام میدهند و او را با کودکان دیگر مقایسه میکنند. باید بدانید که هر کودکی ویژگیها و استعدادهای مختص به خود را دارد و در شرایط متفاوتی زندگی میکند؛ پس مقایسه فرزند خود با دیگران اصلا راه مناسبی نیست و بیشتر او را از درس و مدرسه دور میکند. به جای مقایسه کودک با سایر کودکان، عملکرد کودک را با گذشته خود او مقایسه کنید تا روزبهروز شاهد پیشرفت فرزند خود باشید.
برنامهریزی درسی و مدیریت زمان
برنامهریزی معجزه میکند. برای آن که کودک شما بتواند عقبافتادگیهای درسی و افت تحصیلی خود را جبران کند، نیاز به یک برنامه دقیق برای مطالعه و انجام تکالیف مدرسه خود دارد. تکنیکهای برنامه ریزی و مدیریت زمان، مثل تهیه لیست انجام کارها (to do list) میتواند کمک زیادی به شما و فرزندتان کند.
مدیریت زمان از آن دسته مهارتهای بسیار مهم زندگی است که لازم است همه ما آن را یاد بگیریم و با تکنیک های مدیریت زمان آشنا باشیم. مدیریت زمان به ما این امکان را میدهد تا برای وقت خود برنامه ریزی دقیقی داشته باشیم و بتوانیم از وقتمان بهترین و مفیدترین استفاده را ببریم. وقتی به زندگی افراد موفق نگاهی میاندازیم، متوجه میشویم که تمام آنها از یک فرمول اعجابانگیز و یکسان برای رسیدن به موفقیت استفاده کردهاند. مدیریت زمان به شما این امکان را میدهد تا از زمان خود بهترین استفاده را ببرید و به همه کارهای خود برسید.