فوبیا یا ترس از دست دادن عزیزان به معنای ترس شدید و غیر معقول است، ترس از دست دادن میتواند به صورت طبیعی درون ما وجود داشته باشد، به عنوان مثال اگر والدین ما دچار بیماری خاصی شده باشند، طبیعی است که ما درگیر ترس ناشی از فوت آنها شویم.
ترس از دست دادن عزیزان زمانی غیرمنطقی و خطرناک است که بدون دلیل خاصی، دچار این افکار دردناک شویم. الزاما ترس از دست دادن عزیزان مربوط به فوت آنها نیست، بلکه میتواند شامل از دست دادن شریک عاطفی و قطع رابطه هم باشد.
طبق نظریه فروید، وجود این افکار در انسان بسیار طبیعی است و منشا آن، ترس از خود مرگ است که این ترس، خود را در قالب ترس از دست دادن عزیزان نشان میدهد، با رسیدن به خودآگاهی و درک کردن روند طبیعی مرگ، میتوانید مانع از آسیب دیدن خود توسط این تفکرات شوید.
دلایل ترس از دست دادن عزیزان
ترس از دست دادن عزیزان در شرایطی اتفاق میافتد ما در کنار عزیزان خود هستیم ولی این ترس باعث میشود که از بودن کنار آنها لذت نبریم. دلیل این ترس این است که ما احتمال میدهیم آن شخص را از دست دهیم. ترس از دست دادن میتواند به دلایل زیر اتفاق بیفتد:
تجربههای دوران کودکی
بسیاری از متخصصان معتقدند ریشههای ترس از دست دادن در دوران کودکی قرار دارد. تجربههای تلخی مانند طلاق والدین، فوت یکی از اعضای خانواده، جدایی از والدین به دلیل بستری شدن و… میتواند باعث ایجاد ترس شدید از دست دادن در کودک شود.
این تجربیات تلخ، احساس ناامنی و آسیبپذیری را در کودک القا میکند که تا بزرگسالی با او میماند.
حس کمبود امنیت
افرادی که در کودکی احساس امنیت کافی را تجربه نکردهاند، در بزرگسالی نیز اغلب دچار ترس شدید از دست دادن میشوند. کمبود محبت، توجه و حمایت والدین باعث میشود حس امنیت درونی در فرد ایجاد نشود و همیشه نگران دست دادن افراد مهم باشد.
سبک دلبستگی ناایمن
سبک دلبستگی ناایمن در کودکی که معمولا ناشی از فقدان مراقبت کافی والدین است، در بزرگسالی به صورت ترس شدید از طرد شدن و تنها ماندن ظاهر میشود. این افراد همیشه نگران قطع رابطه با دیگران و دست دادن آنها هستند و حتی کوچکترین فاصلهای را تهدیدی برای رابطه میدانند.
عزت نفس پایین
کسانی که احساس ارزشمندی کمتری دارند، بیشتر در معرض ترس از دست دادن قرار دارند. آنها معتقدند ارزش و اهمیتشان به دیگران وابسته است و اگر آنها را از دست بدهند، دیگر ارزشی نخواهند داشت. بنابراین برای حفظ احساس ارزشمندی، به شدت از دست دادن اطرافیان میترسند.
تجربههای تلخ در بزرگسالی
هر چند ریشههای اصلی این ترس در کودکی قرار دارد، ولی تجربه برخی رویدادهای تلخ در بزرگسالی نیز میتواند آن را تشدید کند. فوت ناگهانی یکی از نزدیکان، جدایی یا طلاق، بیماریهای جدی یا حتی تغییر شغل و مهاجرت، همگی میتوانند باعث تقویت ترس از دست دادن شوند.
تنوع زیاد موقعیتهای تصمیمگیری
از دست دادن دیگران میتواند باعث شود که فرد با موقعیتهای تصمیمگیری جدیدی روبرو شود. برای مثال، اگر فردی همسرش را از دست بدهد، ممکن است مجبور شود در مورد مسائلی مانند طلاق، حضانت فرزندان و مسائل مالی تصمیمگیری کند. این موضوع میتواند باعث ایجاد سردرگمی و اضطراب در فرد شود.
در مجموع، عوامل مختلفی میتوانند از دست دادن دیگران را برای افراد دشوار کنند. شناخت این عوامل میتواند به افراد کمک کند تا با این چالشها بهطور مؤثرتری مقابله کنند.
نشانههای ترس از دست دادن
- اضطراب و نگرانی مداوم در مورد از دست دادن افراد نزدیک
- وسواس در مورد ایمنی و سلامتی افراد عزیز
- نیاز مداوم به تماس و اطمینان از سلامتی افراد
- اجتناب از موقعیتهایی که منجر به جدایی موقت میشود
- واکنشهای هیجانی شدید به جداییهای کوتاه مدت
- دشواری در ترک رابطههای ناسازگار
- حسادت و کنترلگری شدید در روابط
- دشواری در تمرکز و انجام کارهای روزمره
پیامدهای ترس از دست دادن
- افسردگی و اضطراب مداوم
- مشکل در برقراری روابط صمیمی و سالم
- دشواری در جدا شدن و استقلال
- عزت نفس و اعتماد به نفس پایین
- مشکلات جسمی ناشی از استرس مزمن
- محدودیتهای شدید در زندگی اجتماعی و شغلی
- اختلال در عملکرد تحصیلی و شغلی
- سوءمصرف مواد برای فرار از اضطراب
- افکار خودکشی در مواقع بحرانی
انواع ترس از دست دادن
برای اینکه بتوانید این تفکرات را کنترل کنید نیاز است که آگاهی کاملی نسبت به انواع ترس از دست دادن عزیزان داشته باشید که در ادامه به این موضوع میپردازیم:
ترس ناسالم از دست دادن عزیزان
همانطور که اشاره کردیم ترس از دست دادن اگر به صورت افراطی و غیر معقول باشد میتواند روند زندگی طبیعی انسان را مختل کند، در صورت بروز این مشکل و ترس ناسالم، باید اقدام به درمان کنید. این ترس و اضطراب میتواند روند طبیعی زندگی شما را به صورت کامل تحت تاثیر قرار دهد.
ترس دادن از دست دادن عزیزان به صورت شدید میتواند مشکلات زیر برای شما به وجود آورد: تپش قلب، ناراحتی معده، وجود اختلال در خواب، وجود مشکل در غذا خوردن.
ترس سالم از دست دادن عزیزان
به طور کلی این ترس به صورت عادی در انسان وجود دارد، ترس از دست دادن عزیزان باعث میشود که در مشکلات به وجود آمده همدلی بیشتری باهم داشته باشیم و درک بیشتری از همدیگر به دست آوریم، این ترس سالم، روند طبیعی را مختل نمیکند و شما میتوانید زندگی طبیعی خود را ادامه دهید.
اهداف درمان ترس از دست دادن
با وجود احساس ترس از دست دادن دیگران، زندگی عادی شما کاملا تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و در روابط خود، این موضوع کاملا مشهود است. این ترس باعث میشود که از خود واقعی خود فاصله بگیرید.
به فردی تبدیل شوید که برای مراقبت کردن و راضی نگهداشتن دیگران، هر کاری انجام میدهد. در این صورت از احساسات و علایق خود غافل میشوید. با شروع درمان این ترس، شادابی و نشاط واقعی را احساس میکنید و روابط اجتماعی و عاطفی شما،بهترین کیفیت را خواهد داشت.
روشهای کنترل و درمان ترس از دست دادن عزیزان
شما با استفاده از روشها و نکات زیر میتوانید بر تاثیرات منفی و شدید ترس از دست دادن، غلبه کنید. به یاد داشته باشید که در صورت شدت بالای این مشکل، حتما باید درمان خود را توسط یک متخصص آغاز کنید.
تمرکز به روی کارها و اتفاقات تحت کنترل شما
در طول زندگی همه اتفاقات را نمیتوانیم کنترل کنیم، به عنوان مثال ما میتوانیم در صورت بیمار شدن عزیزان، تمام تلاش خود را برای مراقبت از آنها انجام دهیم ولی نمیتوانیم مانع از بیماری آنها شویم.
در صورت بروز مشکلی برای عزیزانتان میتوانید زمان زیادی را برای آنها اختصاص دهید. شما میتوانید بر رفتار و احساسات خود کنترل داشته باشید پس تمرکز را به روی خودتان قرار دهید.
توجه به زمان حال
ترس از دست دادن، مربوط به زمان آینده میشود و هنوز اتفاق نیفتاده است، شما باید به زمان حال متمرکز باشید و تلاش کنید بهترین کار را برای عزیز خود انجام دهید. طبیعی است که این ترس میتواند اضطراب زیادی را برای شما به همراه داشته باشد ولی مهم است که بتوانید به خودآگاهی و کنترل شرایط، دست پیدا کنید.
پذیرش مرگ و از دست دادن عزیزان
صحبت از پذیرش از دست دادن دیگران در گفتار ساده ولی در عمل، بسیار سخت و دشوار است. با توجه به سخت بودن پذیرش این موضوع، میتوانید از این راه حل عملی استفاده کنید، با نوشتن احساسات و مشکلاتی که ممکن است بعد از دست دادن عزیزانتان با آن روبرو شوید شروع کنید.
به طور کلی نوشتن احساسات، تاثیر بسیار زیادی بر آستانه پذیرش شما دارد، در حین نوشتن، به خودتان یادآوری کنید که مرگ و از دست دادن عزیزان، جزئی جدایی ناپذیر از زندگی است و ما به صورت طبیعی، احساسات ناخوشایندی را در آن لحظات و روزها تجربه میکنیم.
