هوش هیجانی؛ تاثیر هوش هیجانی بر روابط + راه های تقویت آن
روابط عاشقانه بین دو فرد تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد. این عوامل، خصوصیات و ویژگی‌های این دو فرد و نیز محیط پیرامون را شامل می شوند. موفقیت یک رابطه عاشقانه نیز -بدون در نظرگرفتن تعاریف متعدد آن- تحت تاثیر این عوامل قرار می‌گیرد. هوش هیجانی یا EQ، یکی از این عوامل به حساب می‌آید که می‌تواند نقش به سزایی در ایجاد صمیمیت و تداوم یک رابطه داشته باشد.
هوش هیجانی یا Emotional Quotient یا EQ به معنای توانایی درک، استتفاده و مدیریت احساسات از احساسات درونی در جهت کاهش اضطراب، برقراری ارتباط و همدلی کردن با دیگران و نیز فایق آمدن بر چالش‌ها و خنثی‌سازی تعارض‌ها می‌باشد.به بیانی ساده‌تر، فردی که هوش هیجانی بالاتری داشته باشد، می‌تواند احساسات خود را به خوبی کنترل کند، با دیگران ارتباط عمیق‌تر و هم‌دلانه تری برقرار نماید و نیز در مواجهه با تعارض‌های احتمالی تفکر منطقی‌تری را اتخاذ می‌کند.
افراد با هوش هیجانی بالاتر، معمولا زندگی شادتر و بهتری نسبت به دیگر افراد خواهند داشت. شاخص‌هایی که هوش هیجانی را تحت تاثیر قرار می‌دهند عبارت‌اند از:
- توانایی مدیریت خود: به این معنا که فرد بتواند رفتارها و احساسات هیجانی و ناگهانی خود را مدیریت کند، خود را با تغییرات و شرایط‌های ناگوار وفق دهد و به تعهدهای خود پایبند بماند.
- خودآگاهی: فرد شناخت کافی بر احساسات خود و تاثیراتی که بر افکار و رفتارش می‌گذارد دارد، نقاط قوت و ضعف خود را می شناسد و اعتماد به نفس دارد.
- آگاهی اجتماعی: توانایی همدلی کردن با دیگران و درک احساسات، نیاز‌ها و نگرانی‌های آن‌ها را دارد.
- مدیریت رابطه: فرد به خوبی می‌داند که چگونه یک رابطه سالم را ایجاد و حفظ کند، بتواند ارتباط شفافی با دیگری داشته باشد و همکاری تیمی خوبی داشته باشد.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، قصد داریم درباره هوش هیجانی صحبت کنیم و این موضوع را از نظر تاثیری که می‌تواند روی روابط عاطفی افراد بگذارد، بررسی کنیم و ببنیم هوش هیجانی چگونه می‌تواند روی روابط ما تاثیرگذار باشد و چگونه می‌توانیم آن را در رابطه به کار ببریم. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که می‌خواهید هوش هیجانی روابط خود را گسترش دهید، توصیه می‌کنیم که در ادامه این نوشته جذاب با ما همراه باشید.
یکی از موارد بسیار تاثیرگذار در رابطه بین افراد، به خصوص روابط احساسی، هوش هیجانی است. هوش هیجانی از جمله مواردی است که در جلسات مشاوره پیش از ازدواج و همچنین در جلسات زوج درمانی درباره آن صحبت می‌شود. شما می‌توانید با تقویت هوش هیجانی جذابیت و لذت رابطه خود را چندین برابر کنید. در جلسات مشاوره زوج درمانی کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران نیز در مورد هوش هیجانی صحبت زیادی می‌شود. شما می‌توانید جهت شرکت در جلسات زوج درمانی و مشاوره خانواده کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز زوج درمانی غرب تهران، از طریق لینک زیر اقدام کنید.
چرا هوش هیجانی آنقدر مهم است؟
تا جایی که می‌دانیم، افراد موفق لزوما باهوش‌ترین فرد نیستند. احتمالا افراد زیادی را بشناسید که از نظر تحصیلات عملکرد فوق‌العاده‌ای داشته‌اند اما در کار حرفه‌ای یا روابط شخصی دچار مشکلات فراوان بوده‌اند. بهره هوشی یا IQ، به خودی خود تضمینی برای موفقیت در زندگی نیست، بلکه هوش اجتماعی نیز نقش بسیار مهمی در کنار IQ بازی می‌کند.
تاثیر هوش هیجانی بر روابط
افرادی که هوش هیجانی بالاتری داشته باشند، درک بالاتری از اهداف رابطه و نقش خود در زندگی زناشویی خواهند داشت. این افراد در شرایط‌های مختلف به خوبی می‌دانند گفتن چه حرفی می‌تواند مناسب باشد و گفتن چه حرفی می‌تواند عواقب ناگوار به همراه داشته باشد.
فردی که هوش هیجانی بالایی داشته باشد، طرف مقابل را بهتر درک می‌کند، به احساسات وی پاسخ مناسب‌تری می‌دهد و به طور کلی، کیفیت رابطه را بسیار بالاتر می‌برد.
اگر به دنبال یک رابطه شاد و ادامه‌دار هستید شکی نیست که باید به دنبال پارتنر و همسری باشید که هوش اجتماعی بالایی داشته باشد. هیچ رابطه‌ای بی نقص نیست، اما اگر شما و همسرتان EQ بالایی داشته باشید، فراز و نشیب‌های زندگی را بهتر و راحت‌تر در کنار هم طی خواهید کرد، تعارض‌ها را بهتر مدیریت خواهید کرد و از همه مهم‌تر، بهتر خواهید توانست با هم‌دیگر ارتباط و تعامل برقرار کنید.
چرا هوش هیجانی در روابط مهم است؟
از آن جایی که EQ در روابط بسیار مهم و حیاتی می‌باشد، می‌خواهیم درباره دلایل اینکه چرا شما باید به دنبال پارتنری با EQ بالا باشید صحبت کنیم. در ادامه ۷ دلیل مهم برایتان آورده شده است:
- این افراد از نظر ذهنی افراد سالم تر و اغلب موفق‌تری هستند
- آن‌ها خود را به خوبی می‌شناسند و خودشان را دوست دارند
- این افراد شما را بهتر شناخته و بهتر از بقیه شما را دوست خواهند داشت
- در زندگی عاطفی، بحث و جدل‌های بهتر و سالم‌تری خواهید داشت
- برای خود مرزهای سالمی داشته و به حد و مرزهای شما نیز احترام خواهند گذاشت
- در مواقع سخت و ناگوار، هم‌دم بهتری خواهند بود
- از نظر ذهنی و عقلانی می‌توانید در کنار هم رشد بهتری را تجربه کنید
حفظ تعادل در ارتباط با خانواده همسر نکته بسیار مهمی است که همه زوج‌ها باید از همان ابتدا به آن توجه داشته باشند. ارتباط با خانواده همسر همواره با چالش‌های مختلفی همراه است. برخی از زوج‌ها از دخالت زیاد و بی‌جای خانواده همسر در زندگی مشترکشان گله‌مندند و برخی دیگر نیز از این که همسرشان نمی‌تواند ارتباط خوب و رفتار محترمانه‌ای با خانواده‌شان داشته باشد، دچار مشکل می‌شود.
آیا همسر من هوش هیجانی بالایی دارد؟
مهم‌ترین ویژگی که نشان می‌دهد همسر یا پارتنرتان EQ بالایی دارد، توانایی برقراری ارتباط و گفتگو می‌باشد. اگر همسرتان شنونده فعالی است، به احساسات و عواطفتان توجه می‌کند، همدلی می‌کند، گوش می‌دهد و متوجه می‌شود، تا حد خوبی می‌توان گفت که از هوش هیجانی بالایی برخوردار است.
یک نشانه دیگر نیز این است که می‌توانند حتی بدون اینکه احساسات خود را بیان کنید، متوجه برخی از احساسات، ناراحتی‌ها و ذوق‌زدگی‌هایتان باشند. در ادامه چند نشانه که در افراد با هوش هیجانی بالا دیده می‌شود آورده شده است:
- بتواند به صورت دقیق احساسات خود را بیان کند
- در صورتی که با مخالفت مواجه شوند، بتوانند آرام بمانند و احساسات خود را کنترل کنند
- عواملی که باعث تحریک عواطف و احساساتشان می‌شود را می‌شناسند و می‌توانند در هنگام ناراحتی خود را تسکین دهند.
- حد و مرزهای شفاف دارند
- توانایی‌های اجتماعی قوی داشته و روابط اجتماعی خوبی با دوستان و خانواده خود داشته باشد
- توانایی تفسیر نشانه‌های اجتماعی در دیگران را داشته باشند
چگونه می‌توانم هوش هیجانی خود را تقویت کنم؟
آیا اصلا هوش هیجانی قابل پیشرفت و بهبود است؟ جواب به این سوال بله است. شما در هر زمانی می‌توانید مهارت‌های مرتبط با هوش هیجانی را یاد بگیرید و آن‌ها را تثویت کنید. البته باید در نظر داشته باشید که تفاوت عمده‌ای بین یادگیری این مهارت‌ها و به کاربردنشان در زندگی شخصی وجود دارد. بنابراین یادگیری تنها کافی نیست و شما باید بتوانید این مهارت‌ها را در زندگی خود نیز به کار ببرید. برای این منظور، شما باید ۴ مهارتی که در هوش هیجانی موثرند را بهبود ببخشید:
توانایی مدیریت خود
درباره زمانی فکر کنید که به شدت اضطراب و استرس داشتید. آیا در آن زمان می‌توانستید تفکر سازنده داشته باشید و تصمیم‌های منطقی بگیرید؟ احتمالا نه. جهت مدیریت اضطراب و حفظ خود از گزند آن، باید یاد بگیرید که چگونه اطلاعات ناراحت کننده دریافت کنید بدون آن که اجازه دهید افکار شما را مخدوش نمایند. باید بتوانید احساسات و رفتارهای خود را کنترل کنید، ابتکار عمل داشته باشید، به تعهدات خود واقف باشید و سازگاری خود با شرایط را بهبود ببخشید.
انتقاد از همسر یکی از چالش‌های زندگی مشترک، به خصوص برای آن دسته از زوج‌هایی که به‌تازگی ازدواج کرده‌اند، به حساب می‌آید. قطعا هیچ کدام از ما بدون عیب و نقص نیستیم و کاستی‌هایی را در زندگی مشترک داریم. همسر ما نیز از این قضیه مستثنی نیست و احتمالا نسبت به او نیز انتقاداتی خواهیم داشت؛ اما نحوه بیان این انتقادات بسیار مهم است تا به همسرمان برنخورد و در برابر این انتقادات گارد نداشته باشد.
خودآگاهی
مدیریت اضطراب نخستین قدم در بهبود هوش هیجانی است. داشتن توانایی برقراری ارتباط بین احساسات، بدان معنا که بتوانید هر لحظه دلیل احساس خود را بدانید و علت تغییر آن را نیز متوجه شوید، کلید فهم تاثیر احساسات بر افکار و عملکردهای شما می‌باشد.
آیا احساساتی که در جریان هستند را حس می‌کنید؟ آیا احساسات خود را در بخش‌های مختلف بدنتان مانند شکم، گلو و قفسه سینه خود حس می‌کنید؟ آیا احساسات خود را به صورت منفرد مانند خشم، ناراحتی، ترس و لذت را در چهره خود حس می‌کنید؟ آیا به احساساتتان توجه می‌کنید؟ آیا آن‌ها بر روی تصمیم‌گیری شما تاثیر دارند؟ اگر هرکدام از این مثال‌ها برایتان ناآشنا هستند، احتمالا احساسات خود را خاموش کرده اید. در جهت ساخت یک هوش هیجانی قوی، شما باید احساسات خود را بپذیرید، آن‌ها را روشن کنید و با آن‌ها احساس راحتی داشته باشید. برای این منظور می‌توانید از تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن و Mindfulness استفاده کنید.
آگاهی اجتماعی
آگاهی احتماعی به شما این توانایی را می‌دهد که بتوانید محیط اطراف خود را شناسایی کنید، نشانه‌های غیرکلامی دیگران را به درستی تفسیر نمایید و از آن‌ها برای برقراری ارتباطی مناسب و موثر با آن‌ها استفاده کنید. همچنین باید بتوانید توانایی همدلی کردن با دیگران و درک احساسات آن‌ها را بهبود ببخشید.
ابراز علاقه به همسر، از آن دسته مواردی است که در هر زندگی مشترکی لازم و ضروری است. همه ما در طول زندگی خود نیازمند آن هستیم که دوست داشته شویم و این حس دوست داشته شدن را از اطرافیان و خانواده خود، به خصوص همسرمان، دریافت کنیم. اما این موضوع برای برخی از زوج‌ها، به خصوص زوج‌های سنتی‌تر، کمی سخت است. بسیاری از زوج‌ها، حتی پس از گذشت سال‌ها از زندگی مشترکشان، همچنان در ابراز علاقه به یکدیگر دچار ضعف و مشکل هستند.
مدیریت رابطه
در صورتی که بتوانید احساسات و عواطف خود را کنترل کنید، با احساسات و هیجاناتتان کنار بیایید و شناخت خوبی از خود به دست بیاورید، احتمالا در رابطه شخصی و عاطفی خود نیز عملکرد خوبی خواهید داشت. باید متوجه باشید که چه نشانه‌های غیرکلامی از خود بروز می‌دهید. شما باید بتوانید این نشانه‌ها را تا جایی که ممکن است کنترل نمایید.حس شوخ‌طبعی خود را تقویت کنید. شوخ طبعی می‌تواند به کم‌کردن اضطراب و یخ‌زدایی از رابطه کمک کند. همچنین سعی کنید اختلافات و تعارضات پیش‌آمده بین خودتان و همسرتان را به عنوان فرصتی جهت رشد و نزدیک‌تر شدن به هم ببینید.
