این روزها خیانت به یکی از مهمترین دلایل طلاق و از بین رفتن رابطه عاطفی بین زن و شوهرها تبدیل شده است. اگرچه خیانت در رابطه از سال‌ها پیش وجود داشته است، اما این روزها متاسفانه آمار آن در حال افزایش است و روز به روز بر تعداد زوج‌هایی که به دلیل خیانت، اقدام به طلاق گرفتن می‌کنند، افزوده می‌شود.
عواملی مثل استفاده نادرست از تکنولوژی و شبکه‌های اجتماعی، تربیت غلط خانواده‌ها، تنوع طلبی، ازدواج اشتباه و بدون علاقه، مشکلات اقتصادی و … از جمله عوامل و دلایلی است که افراد و کارشناسان خانواده به عنوان دلایل خیانت یکی از زوج‌ها بیان می‌کنند.
خیانت، علاوه بر اینکه روی رابطه زناشویی زن و مرد تاثیرگذار است و می‌تواند باعث طلاق شود، روی زندگی فرزندان نیز بسیار تاثیرگذار است و می‌تواند زندگی آنها را نیز به طور کلی تغییر دهد. از این رو بهتر است که زندگی زناشویی و رابطه عاطفی خود را طوری پیش ببرید که تا حد امکان، از ایجاد خیانت در آن جلوگیری کنید و عواملی که می‌تواند زمینه‌ساز خیانت در زندگی شما شود را کنترل کنید.
بسیاری از زوج‌ها که با خیانت در زندگی زناشویی خود درگیر می‌شوند و خیانت باعث برهم خوردن زندگی آنها می‌شود، همیشه این سوال را از خود می‌پرسند که آیا می‌توان از خیانت جلوگیری کرد؟ آیا می‌توان اقداماتی را در زندگی انجام داد تا جلوی خیانت را بگیرد. همچنین اگر شما پس از خیانت دیدن تصمیم به ادامه زندگی با همسر خود بگیرید، این شک و تردید برای شما پیش خواهد آمد که چه عواملی باعث خیانت همسر شما شده است و آیا می‌توان جلوی وقوع دوباره آن را گرفت؟
خوشبختانه پاسخ تمامی سوالات بالا بله است. اگرچه احتمال وقوع خیانت در هر رابطه‌ای و با هر فردی وجود دارد، اما با رعایت برخی از نکات در زندگی مشترک، می‌توان از خیانت جلوگیری کرد. بسیاری از زوج‌ها در جلسات زوج درمانی و مشاوره زوج، این سوال را از روانشناس می‌پرسند که چگونه می‌توان از وقوع خیانت جلوگیری کرد. در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم و روش‌ها و نکاتی را در زندگی مشترک یادآور شویم که می‌تواند باعث جلوگیری از خیانت هر یک از طرفین شود.
خیانت در زندگی زناشویی به چه معناست؟
خیانت ابعاد متفاوتی دارد؛ خیانت عاطفی، خیانت جنسی و خیانت عاطفی جنسی از جمله موارد خیانت در رابطه زوج‌هاست. همچنین معنای خیانت برای افراد مختلف، می‌تواند متفاوت باشد. برخی خیانت را محدود به رابطه جنسی با فردی غیر از همسر می‌بینند؛ در صورتی که گروه دیگر از افراد هستند که حتی وجود رابطه صمیمانه با شخصی دیگری را نیز خیانت تلقی می‌کنند. درباره ادامه زندگی پس از خیانت و بخشیدن خیانت، افراد نظرات متفاوتی دارند. همچنین شرایط نیز می‌تواند روی این موضوع تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال، اگر زوج پیش از این زندگی خوبی با یکدیگر داشتند و خیانت تنها یکبار انجام شده است، می‌توان برای ادامه زندگی پس از خیانت، تصمیم‌گیری کرد و از نظرات مشاور و روانشناس استفاده کرد تا دیگر چنین اتفاقی رخ ندهد. همچنین برخی از افراد نیز نمی‌توانند خیانت همسر را تحت هیچ شرایطی تحمل کنند یا در صورت ادامه زندگی پس از خیانت، این موضوع را بارها و بارها به همسر خود یادآوری می‌کنند که همین باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود؛ شاید طلاق و جدایی گزینه بهتری برای این زوج باشد.
دلایلی که منجر به خیانت می‌شود
یکی از ویژگی‌های ازدواج، تعهد و پایبندی هریک از همسران به یکدیگر و حقوق متقابل است به گونه‌ای که این تعهد شالوده زندگی مشترک است؛ در غیر این صورت اعتماد متقابل بین همسران یا اعضای خانواده کمتر و کمتر خواهد شد. در سبب‌شناسی خیانت دلایل متعددی را می‌توان برشمرد که به دلیل تفاوت‌های فردی این دلایل یا عوامل، می‌تواند در افراد مختلف و جوامع گوناگون و حتی در زمان‌های (شرایط) مختلف، متفاوت باشد.
ویلیام گلاسر، روانشناس نامی، بیان می‌دارد: زوج‌ها زندگی مشترکشان را با عشق شروع می‌کنند اگر از آن مراقبت نکنند رفته رفته، صمیمیت اولیه به تدریج رنگ می‌بازد. با گذشت زمان زندگی برخی از این افراد به جدایی کشیده می‌شود اما برخی دیگر از آنها به زندگی مشترکشان با آهنگی یکنواخت و ملال آور ادامه می‌دهند و به ارتباطات نامشروع روی می‌آورند.
به عقیده این روانشناس، مهمترین انگیزه زن و مرد متاهلی که به سوی روابط نامشروع کشیده می‌شوند، تجربه مجدد صمیمیت است. چیزی که دیگر آن را در زندگی مشترکشان نمی‌یابند. اگرچه هیچ‌کدام از دلایل پی آمده، خیانت و بی‌وفایی را توجیه نمی‌کند و راه‌حل اساسی برای این مشکلات مشاوره، گفت‌وگو و صبر است برخی از عوامل اثرگذار بر این موضوع بدین قرار است:
۱ – عدم رضایت از ازدواج و برآورده نشدن نیازهای عاطفی و زناشویی:
یکی از عوامل اصلی خیانت، نارضایتی از روابط زن و شوهر است؛ زمانی که بین همسران روابط زناشویی خوبی حاکم نباشد، این احتمال وجود دارد فرد به همسر خود خیانت کند. اختلالات زناشویی که به مرور زمان برای برخی به وجود می‌آید و مشکلات شخصیتی باعث می‌شود فرد نتواند به همسر خود محبت کند و فقدان محبت، عاطفه و روابط گرم و صمیمی باعث این خیانت‌ها می‌شود.
همسرانی که به هر دلیلی از محبت و توجه شریک زندگی خود محروم باشند، معمولا وقتی مورد وسوسه و اغوای شخص دیگری قرار می‌گیرند ممکن است دچار انحراف شوند.
۲ – انگیزه‌ای برای پایان دادن ازدواجی که دیگر رضایت بخش نیست:
رفتارهای زشت، نق زدن‌های دائمی، نزاع‌ها و مجادله‌های فراوان دستورالعمل مناسبی برای ایجاد سردرد و در تصور برخی همسران (البته به نادرست)، خیانت بهترین راه فرار از جهنم خانه است. راهی که البته آنها را از چاله درمی آورد و به چاه می‌اندازد.
۳ – انتقام:
برخی از زوجین به اشتباه فکر می‌کنند حال که مورد خیانت قرار گرفته‌اند آنها نیز مجاز به مقابله به مثل هستند. برخی تصور می‌کنند باید طعم تلخ دارویی را که به آنها خورانده شده، به همسرشان بخورانند تا متوجه اشتباه خود و آنچه که بر سر همسرشان آمده بشوند. غافل از اینکه این کار قبل از هر کسی خودشان را از پا درمی آورد.
۴ – برگرداندن حس فردیت و استقلال:
یک نظریه بر این عقیده است که انگیزه چنین عملی تمایل افراد به برگرداندن حس فردیت و استقلالی است که در چارچوب ازدواج تضعیف شده است. فرد ممکن است از نظر عاطفی به حدی از بلوغ هیجانی نرسیده باشد که بتواند در مقابل ناراحتی یا نارضایتی همسر، تمامیت خود را حفظ کند، به همین دلیل با جست‌و‌جوی یک رابطه جدید در واقع در جست‌و‌جو و بازسازی خود جدید است.
۵ – اطمینان خاطر از جذابیت برای جنس دیگر:
برخی از افراد در پی نیاز به اطمینان خاطر از اینکه هنوز برای جنس دیگر جذاب و خواستنی هستند، به رابطه خارج از ازدواج رو می‌آورند. به واقع، در روابط طولانی این سوال برای برخی پیش می‌آید آیا هنوز در بازار خریداری دارند یا خیر؛ که یافتن پاسخ این پرسش ممکن است آنان را به سوی اهداف غیرمشروع سوق دهد.
۶ – کسب هیجان و تنوع:
بعضی مواقع هم رابطه خارج از ازدواج، فقط به منظور کسب هیجان و تنوع اتفاق می‌افتد یعنی هیچ شکایت یا نارضایتی خاصی در ازدواج وجود ندارد فقط برخی افراد به دنبال هیجان رابطه خارج از ازدواج هستند.
انواع خیانت
خیانت در رابطه همسران دارای انواع و اقسام مختلفی است که عبارت است از:
۱ – خیانت رفتاری:
منظور از خیانت رفتاری این است که یکی از همسران به صورت رفتاری و با ارتباط برقرار کردن با شخصی خارج از سیستم خانواده به همسرش خیانت کند.
۲ – خیانت ذهنی:
افرادی که در فکر و تخیلاتشان مدام به شخصی دیگر می‌اندیشند از آنجا که این شخص، زاده ذهنشان است آن فرد شخصی ایده آل به شمار می‌آید و در این موقع است که برای زندگی مشترک خطر می‌آفریند چرا که آن شخص دائم شریک زندگی‌اش را با فرد ایده آل ساخته ذهنش مقایسه می‌کند و چون در حال قیاس است، در ارتباط با همسرش به مشکل برمی خورد و رابطه سرد می‌شود.
۳ – خیانت کلامی:
در این نوع خیانت، زن یا مرد به صورت تلفنی یا اینترنتی با یکدیگر صحبت می‌کنند. متأسفانه این نوع ارتباط‌های ناسالم با گسترش استفاده غلط از اینترنت، شبکه‌های اجتماعی، تلفن‌های هوشمند و… افزایش یافته است.
شیوه مواجهه با خیانت
در بیشتر مواقع افرادی که خیانت می بینند به حدی دچار احساسات شدید می شوند که نمی توانند به درستی تصمیم گیری کنند و اقدامات مناسبی را انجام دهند. اما از آنجایی که خیانت یک ضرر محسوب می شود برای مقابله و روبرو شدن با آن باید روند اندوه را درک کنیم.
نظریه اندوه شامل چندین مرحله می شود، از جمله:
۱)شوک یا انکار
۲)چانه زنی
۳)عصبانیت
۴)غم و اندوه
۵)پذیرش
غالباً این مراحل ممکن است با هم همپوشانی داشته باشند، یا شدت و میزان تجربه هر یک از این مراحل در افراد مختلف، متفاوت باشد. با این حال، مهمترین بخش این نظریه این است که بدون طی مراحل قبلی اولیه، رسیدن به مرحله نهایی یعنی پذیرش واقعیت امکان پذیر نیست. بعضی اوقات افراد در یکی از مراحل اولیه گیر می کنند و دچار مشکلات زیادتری می شوند.
مرحله انکار غم و اندوه در خیانت
معمولاً افراد دوست دارند از غم و اندوه فرار کنند زیرا احساسات بسیار شدیدی هستند. بنابراین افراد در این مرحله برای فرار از اندوه و احساسات منفی خود به رفتارهای اجباری روی می آورند.
برخی از رفتارهای اجباری، عبارتند از:
– قمار
– مصرف الکل
– اعتیاد و سوء مصرف مواد
مرحله اول در مقابله با خیانت، شوک یا انکار می باشد. اما این مرحله به خصوص اگر فرد خیانتکار اشتباه خودش را قبول کند معمولاً كوتاه است. اما در صورتی که در بروز احساسات و عصبانیت خودش مشکل داشته باشد ممکن است طولانی تر شود.
مرحله عصبانیت در خیانت
بیشتر افراد به خصوص در مورد مسائل مربوط به خیانت در این مرحله گیر می کنند. آنها آنقدر روی اشتباه خود متمرکز می شوند که غم و اندوه از دست دادن رابطه را احساس نمی کنند. در برخی موارد هم افراد برای اینکه می خواهند زود و سریع از این مرحله عبور کنند و مسئله حل و فصل شود، سعی می کنند طرف مقابل را ببخشند و احساسات خودشان را نادیده بگیرند و تجربه کامل عصبانیت و غم و اندوه ناشی از ضرر را انکار می کنند.
بروز خشم در خیانت
اثبات خیانت و تایید آن ممکن است باعث خشم و عصبانیت شدید طرف مقابل شود. این مرحله بسیار ظریف است زیرا بیشتر افراد ممکن است دچار اشتباهات زیادی شود و تصمیماتی اشتباهی بگیرد. اما در درجه اول، باید قبول کنیم که احساسات عصبانیت در این مرحله کاملاً خوب است، اما ممکن است اقداماتی افراد تحت تأثیر این عصبانیت انجام می دهند زیاد اقدامات صحیح و درستی نباشند. برخی افراد صدمه دیده برای نشان دادن عصبانیت خود تصمیم به تلافی کردن می گیرند. اما بهتر است افراد در این مرحله واکنشی نشان ندهند و تصمیم خاصی نگیرند و اجازه بدهند که مراحل اندوه خودشان را بروز و روند طبیعی خودش را ادامه دهد. شاید این روند طولانی باشند و حتی چندین ماه طول بکشد. پس اجازه دهید این روند بگذارد و صبور باشید.
غم و اندوه در خیانت
غم و اندوه زمانی تجربه می شود که فرد در مورد واقعیت انچه که اتفاق افتاده و در این رابطه از دست داده فکر کند. فرد ممکن است به اعتماد به هم ریخته و اینکه شاید هرگز نتواند دوباره اعتماد از دست رفته را برگرداند فکر کند. شاید این فرد بتواند که با اعتماد از دست رفته خودش به این رابطه ادامه بدهد اما این واقعیت هم وجود دارد که کسی که یکبار خیانت کرده است ظرفیت و توانایی خیانت دوباره را دارد. در این مرحله فرد باید احساسات خودش را بروز دهد و حتی آن ها را بروز دهد. البته گریه کردن در این مرحله هیچ اشکالی ندارد.
بروز احساسات در خیانت
در طول دوران عصبانیت، افراد باید احساسات خودشان را بروز دهند. حتی ممکن است دست به قصاص و تلافی کردن بزنند. اما باید این را در نظر داشته باشیم که قصاص و تلافی کردن راهی امن برای بروز احساسات نیست. فرد خیانتکار ممکن است با این موضوع به شدت برخورد کند و به احتمال زیاد از خودش دفاع کند و این موضوع احتمالاً منجر به تشدید عصبانیت خواهد شد. در این شرایط فرد خیانت دیده نیاز به فردی دارد که با او حرف بزند و با کسی مشورت کند. فرد خیانت دیده دنبال کسی می گردد که او را درک کنند. بنابراین، در این شرایط افراد بهتر است با یک دوست قابل اعتماد اما بی طرف صحبت کنند و در صورتی که فرد خاصی را ندارند بهتر است با یک روانشناس و یا درمانگر مشورت کنند. نامه های اندوه بنویسید.راه دیگر بروز احساسات، نوشتن آن هاست. حتی افراد می توانند نامه ای برای شخص سومی که به آن ها صدمه زده است، بنویسند.
اما این ایده خوبی نیست و حتی می تواند نتیجه خوبی نداشته باشد. نوشتن نامه برای انجام مراحل خشم و اندوه به خصوص در افرادی که در بروز احساسات و عصباتیت خود مشکل دارند بسیار مفید است.
پذیرش خیانت
روند اندوه، یک روند بهبودی است. بهبودی می تواند در توانایی ما در مقابله با ضررهای بی شماری که در زندگی تجربه می کنیم کمک کند.
اگر به فرآیند اندوه کاملاً اعتماد داشته باشیم صددرصد بهبود پیدا می کنیم. اعتماد به فرایند اندوه، یعنی اجازه دهیم احساسات مان بروز پیدا کنند. خود احساسات و بروز آن ها بد نیست و به ما آسیبی نمی رسانند. آنها در بهبودی ما نقش موثری دارند. در مرحله پذیرش شما می توانید به وضوح در مورد اوضاع پیش آمده فکر کنید و تصمیمات بهتری بگیرید. البته، تصمیم گیری تا حدودی زیادی به شخص و وضعیت فرد بستگی دارد. برخی افراد در برابر خیانتی که دیده اند به این نتیجه می رسند که ادامه دادن به این رابطه فقط موجب صدمه و آسیب بیشتر آن ها می شود و حفظ رابطه ارزش تلاش کردن و ماندن ندارد. در مقابل برخی افراد با در نظر گرفتن جنبه های مثبت رابطه، تصمیم می گیرند با این موضوع کنار بیایند و آن را ادامه بدهند.
چگونه به همسر خود وفادار بمانیم؟
تا زمانی که به اصطلاح همه چیز گل و بلبل است و هیچ مشکلی در زندگی مشترک وجود ندارد ماندن در کنار همسر چندان هنر بزرگی نیست. هنر واقعی این است که با وجود مشکلات و در بد‌ترین شرایط باز هم همسران به یکدیگر وفادار بمانند. اگر مشکلات و شرایطی دارید که احساس می‌کنید می‌تواند شما را به سمت و سوی بی‌وفایی سوق دهد نکاتی که در ادامه بیان می‌شود، کمک کننده خواهد بود:
وفاداری در غیاب همسر
شرایط کاری و زندگی بسیاری از زوجین به گونه‌ای است که ناچارند هر از گاهی از یکدیگر دور باشند؛ پس به یاد داشته باشید هیچ دلیل موجهی برای تخطی از قانون وفاداری به همسر وجود ندارد و شما تحت هر شرایطی باید به همسرتان وفادار بمانید؛ حتی اگر مدتی از هم دور باشید تا زمانی که هنوز پیمان ازدواج میان شما و همسرتان وجود دارد، باید به یکدیگر وفادار بمانید.
صداقت
یکی از مهمترین عوامل در حفظ وفاداری همسران به یکدیگر، صداقت است. تحت هیچ شرایطی به همسرتان دروغ نگویید و شرایط را به گونه‌ای پیش نبرید که همسرتان ناچار شود به شما دروغ بگوید. اگر همسرتان بخواهد درباره موضوعی با شما صحبت کند، واکنش شما عاملی بسیار تعیین کننده خواهد بود؛ چرا که موجب می‌شود او جرأت حقیقت گویی را پیدا کند؛ در غیر این صورت، او دروغ گفتن را انتخاب می‌کند.
گذشت
اگر می‌خواهید همسرتان به شما وفادار بماند، باید خودتان همواره به او وفادار بمانید. همسران همواره به یکدیگر درس می‌دهند و از هم درس می‌آموزند. زمانی که شما به همسرتان وفادار باشید، او از رفتار شما وفاداری را می‌آموزد. زمانی که شما از اشتباه او چشم‌پوشی می‌کنید، او هم از شما می‌آموزد که از اشتباه شما بگذرد. همین نکات ساده و کوچک، میزان وفاداری همسران را نسبت به یکدیگر بسیار بالا می‌برد.
شما دو انسان هستید از دو خانواده متفاوت و با آداب و رسوم گوناگون؛ پس طبیعی است که با هم اختلاف داشته باشید و‌گاه و بیگاه موجب رنجش و ناراحتی یکدیگر شوید. سعی کنید از هم کینه به دل نگیرید، مشکلات را میان خودتان حل کنید تا در ذهنتان باقی نماند. هیچ مشکلی را حل نشده باقی نگذارید؛ زیرا این قبیل مشکلات در آینده به معضلات بزرگی تبدیل خواهند شد.
با همسرتان دوست باشید
دوستان عیوب یکدیگر را نمی‌بینند و اگر ببینند، آنها را نادیده می‌گیرند و اهمیتی نمی‌دهند. سعی کنید همواره در زندگی شور و هیجان داشته باشید و اجازه ندهید زندگیتان یکنواخت و خسته کننده شود. همپای هم باشید تا همسرتان نیاز نداشته باشد به فرد دیگری پناه ببرد.
همواره با اعتماد به نفس و قوی باشید
به خودتان برسید، تمیز و مرتب باشید، هیچ عاملی نباید باعث شود که شما خودتان را فراموش کنید؛ پس به خودتان اهمیت دهید تا دیگران هم بیاموزند باید به شما اهمیت دهند.
همسرتان را همان گونه که هست، بپذیرید
شما این فرد را انتخاب کرده‌اید و روز اول او را با تمام خصوصیاتش دیده و پسندیده‌اید. هرگز همسرتان را با دیگران مقایسه نکنید. او را همان گونه که هست، دوست داشته باشید و سعی نکنید او را تغییر دهید. کمال گرا نباشید. در دنیا کسی وجود ندارد که از همه نظر بی‌عیب و کامل باشد. روز اول که همسرتان را انتخاب کردید، مسلماً عیوب او را دیده‌اید اما به دلیل عشق به او و اشتیاقی که برای ازدواج و شروع زندگی جدید داشتید، سعی می‌کردید آن عیوب را نادیده بگیرید و آنها را ساده و بی‌ارزش تلقی کنید؛ اکنون نیز باید چنین کنید.
بعد از ازدواج، دیگر زمان عیب یابی از همسر سپری شده است؛ پس بهتر است سعی کنید او را با تمام خوبی‌ها و بدی‌هایش دوست داشته باشید.
