اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD چیست؟
در زندگی همه ما ممکن است حوادثی رخ دهد که با یادآوری دوباره آن‌ها دچار ناراحتی و استرس شویم. مرگ عزیزان، تصادف، درگیری و … از جمله حوادث ناراحت کننده در زندگی افراد به شمار می‌روند؛ اما همه افراد در برابر این حوادث به صورت یکسان رفتار نمی‌کنند.
برای اغلب افراد پس از تجربه یک دوره سوگ، شوک یا ناراحتی، به مرور خاطره آن حادثه بد کم‌رنگ شده و دیگر باعث آزار نمی‌شود و یادآوری دوباره آن باعث بروز اضطراب، نگرانی و افسردگی در فرد نمی‌شود؛ اما برخی از افراد نیز هستند که در برابر برخی از حوادث زندگی، به‌گونه‌ای متفاوت رفتار می‌کنند و آن حادثه می‌تواند تا سال‌ها بعد نیز موجب اذیت و آزار فرد شود.
اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD، اختلالی است که برخی از افراد پس از تجربه حوادث ناگوار و ناراحت‌کننده دچار آن می‌شوند. افراد مبتلا به این اختلال، تا سال‌ها پس از حادثه نیز عوارض و معایب آن را به همراه دارند و با یادآوری حادثه یا سانحه صورت گرفته در گذشته، دچار استرس و اضطراب فراوانی می‌شوند.
اختلال اضطراب پس از سانحه یا اختلال PTSD می‌تواند تاثیر منفی زیادی روی زندگی فرد داشته باشد و زندگی افراد را تا سال‌ها پس سانحه نیز دچار مشکل و دگرگونی کنند؛ از این رو بسیار مهم است که این اختلال را به‌خوبی بشناسید و در صورت مواجه با علائم آن برای درمان اقدام کنید.
اگر شما هم در گذشته دچار حوادث ناگواری مثل تصادف، مرگ نزدیکان، تجاوز، دزدی و … شده‌اید و این موضوع همچنان روی زندگی شما تاثیرگذار است و باعث ناراحتی و اضطراب شدید شما می‌شود و در زندگی نرمال شما اختلال ایجاد می‌کند، ممکن است که شما هم دچار اختلال PTSD شده باشید و باید هرچه سریع‌تر برای درمان آن اقدام کنید.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، می‌خواهیم درباره اختلال PTSD یا اختلال ضطراب پس از سانحه صحبت کنیم و علائم این اختلال و روش‌های درمان اختلال PTSD را بیان کنیم.
یکی از اولین اقداماتی که برای درمان اختلال PTSD باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس و پیگیری جلسات مشاوره است. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، آماده برگزاری جلسات روانشناسی برای درمان PTSD زیر نظر بهترین روانشناسان است. شما می‌توانید از طریق لینک زیر برای شرکت در جلسات روانشناسی وقت رزرو کنید.
اختلال اضطراب پس از سانحه یا PTSD چیست؟
اختلال PTSD نوعی عارضه بلند مدت است که فرد پس از تجربه حوادث ناگوار و عوامل استرس‌زا دچار آن می‌شود. افراد مبتلا به اختلال PTSD، با یادآوری تجربه ناگواری در گذشته، دچار استرس و اضطراب شدید می‌شوند و در برخی از موارد ممکن است که حمله پانیک به آن‌ها دست دهد.
اگرچه همه افرادی که حادثه ناگوار یا فشار روانی زیادی را تحمل می‌کنند، دچار اختلال PTSD نمی‌شوند، اما باید بدانید که حوادث ناگوار و اتفاقات غیرمترقبه مثل جنگ، تصادف و … در گذشته می‌تواند تاثیری زیادی روی زندگی حال ما داشته باشند؛ پس نباید این حوادث و تاثیری که روی زندگی ما دارند را فراموش کنیم و به‌سادگی از کنار آن‌ها بگذریم.
اختلال اضطراب پس از سانحه در صورتی که توجهی به آن نشود و فرد مبتلا به PTSD، درمان مناسبی دریافت نکند، می‌تواند روی همه ابعاد زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد و کار و زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
فرد مبتلا به اختلال PTSD، هنگام یادآوری حادثه‌ای ناگوار در گذشته می‌تواند دچار حمله پانیک یا اختلال هراس شود. اختلال هراس یا حمله پانیک یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که بسیاری از افراد درگیر آن می‌شوند. با توجه به تغییر سبک زندگی و افزایش استرس، اضطراب و فشار کاری، این اختلال در بین جوامع در حال گسترش است.
علائم اختلال PTSD
علائم اختلال PTSD می‌تواند یک ماه پس از سانحه و در بسیاری از موارد نیز سال‌ها پس از سانحه خود را نشان دهند. در حالت کلی می‌توان علائم اختلال PTSD را به چهار دسته کلی تقسیم کرد:
خاطرات آزاردهنده
در این دسته از علائم، فرد خاطرات روز حادثه را به یاد می‌آورد و یادآوری خاطرات گذشته باعث می‌شود که فرد حس کند دوباره در حال تجربه آن اتفاق است. از جمله علائم خاطرات آزاردهنده عبارتند از:
- خواب یا کابوس درباره حادثه
- تکرار خاطرات پریشان‌کننده به صورت غیرارادی
- پریشانی و پرخاش نسبت به هر چیز یا رویدادی که شما را به یاد خاطره گذشته بیاندازد.
اجتناب
از آن جایی که یادآوری خاطرات و صحبت درباره آن‌ها برای فرد مبتلا به اختلال PTSD آزاردهنده است، برخی از افراد ممکن است که از تعریف کردن و صحبت درباره آن با دیگران اجتناب کنند و وانمود کنند که چنین حادثه‌ای هیچگاه رخ نداده است. از جمله علائم مربوط به اجتناب عبارتند از:
- اجتناب از صحبت و یادآوری خاطرات گذشته
- اجتناب از مکان یا افراد یا هرچیزی که شما را یاد حادثه می‌اندازد
- احساس ناامیدی به آینده
- اختلال در حافظه و فراموشی بخشی از خاطرات
تغییر در افکار و احساسات
دسته دیگری از علائم اختلال PTSD شامل تغییر در افکار و احساسات می‌شود. فرد مبتلا به PTSD، پس از تجربه حادثه یا سانحه ناگوار، دچار تغییر در احساسات و افکار می‌شود. ترس، ناامیدی نسبت به آینده، احساس گناه و عصبانیت از جمله علائم اختلال PTSD می‌باشد.
علائم واکنش‌گرا
برخی از علائم PTSD شامل واکنش احساسی یا فیزیکی است. معمولا این دسته از علائم قابل مشاهده بوده و به تشخیص زودهنگام اختلال PTSD کمک می‌کند. از جمله علائم واکنش‌گرا اختلال PTSD عبارتند از:
- انتظار برای وقوع حادثه ناگوار
- ترس ناگهانی
- اختلال در خواب
- پرخاشگری
- رفتارهای خطرناک و هیجانی مثل مصرف مواد مخدر و الکل
- اختلال در تمرکز
- احساس گناه یا شرمساری
- عصبانیت و فوران خشم
توجه داشته باشید که همه افراد مبتلا به اختلال PTSD همه این علائم را ندارند. نکته مهم دیگری که هنگام تشخیص اختلال PTSD یا اختلال اضطراب پس از سانحه باید در نظر داشته باشید، مدت زمانی است که فرد این علائم را تجربه می‌کند. معمولا تا سه ماه پس از سانحه، تجربه بسیاری از علائم بالا طبیعی است و به عنوان اختلال PTSD شناخته نمی‌شود؛ اما اگر فردی تعداد زیادی از علائم بالا را بیش از سه ماه تجربه کند، احتمالا مبتلا به اختلال PTSD است و لازم است روند درمان را هرچه سریع‌تر آغاز کند.
اختلال PTSD می‌تواند باعث بروز اختلالات دیگر مثل افسردگی در فرد شود. افسردگی شایع‌ترین بیماری روانی در جهان شناخته می‌شود. فرد مبتلا به افسردگی، به صورت مداوم احساس غم و اندوه می‌کند و علاقه خود را نسبت به همه چیز از دست می‌دهد. افسردگی باعث می‌شود که فرد از انجام کارهای روزانه خود باز بماند و همین موضوع می‌تواند تاثیر بسیار زیادی روی زندگی او و اطرافیان داشته باشد.
درمان PTSD
خوشبختانه PTSD از آن دسته اختلالاتی است که روش‌های درمانی موثری برای آن وجود دارد و با پیگیری روند درمان می‌توانید خیلی زود این اختلال را درمان کنید. درمان PTSD به شما کمک می‌کند تا دوباره کنترل زندگی خود را بدست آورید و زندگی نرمالی را در پیش بگیرید. از جمله روش‌های درمان PTSD عبارتند از:
روان درمانی
روان درمانی و شرکت در جلسات روانشناسی و گاهی روانکاوی، یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان اختلال PTSD است. روانشناس با آموزش روش‌های کنترل استرس و اضطراب به شما کمک می‌کند تا در مواقع مواجهه و یادآوری خاطرات گذشته بتوانید خود را کنترل کنید؛ همچنین در جلسات روان درمانی، با صحبت با روانشناس و کمک او، شما کم‌کم می‌توانید خاطرات تلخ گذشته خود را بپذیرید و به نوعی با کنار بیایید و نحوه برخورد با این خاطرات را بیاموزید.
یکی از مهارت‌های بسیار مهم در زندگی که در اغلب موارد به کمک شما می‌آید، مهارت های مقابله با استرس است. همه ما در شرایط گوناگون استرس را تجربه کرده‌ایم. استرس می‌تواند تاثیر منفی روی روند کار ما داشته باشد. برای آن که بتوانیم در شرایط خاص و زمانی که استرس به سراغ ما می‌آید، بهتر عمل کنیم، لازم است که مهارت‌ها و تکنیک های مقابله با استرس را بیاموزیم.
دارو درمانی
دارو درمانی یکی دیگر از روش های درمان اختلال PTSD است که معمولا به عنوان درمان مکمل به کار می‌رود. بسیاری از داروهای درمان افسردگی و کنترل اضطراب به درمان PTSD نیز کمک می‌کند.
درمان با کمک مواجهه
در این روش درمانی، شما در شرایطی امن و کنترل شده و زیر نظر روانشناس متخصص، با خاطراتی که برایتان وحشتناک است مواجه می‌شوید تا بتوانید با آن کنار بیایید. این روش درمان PTSD، یکی از موثرترین روش‌های درمانی برای این اختلال است و به درمان PTSD کمک می‌کند.
درمان شناختی
در این روش ما به دنبال پیدا کردن الگوهایی هستیم که باعث بروز اختلال PTSD می‌شود. به عنوان مثال، باورهای منفی در مورد خود و خطر بروز مجدد حادثه یکی از الگوهای اختلال PTSD است و با پیدا کردن و شناخت این الگو، می‌توانیم به درمان PTSD کمک کنیم.
