آیا اوتیسم درمان دارد؟
اختلال اوتیسم یا ASD یکی از اختلالات رایج در بین کودکان است که در سال‌های اولیه زندگی خود را نمایش می‌دهد. کودک مبتلا به اوتیسم از نظر رفتاری با دیگر کودکان متفاوت است. کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم، علاقه‌ای به برقراری ارتباط با دیگر کودکان و سایر افراد ندارند و از تنهایی لذت می‌برند.
این کودکان ممکن است رفتارها و عادت‌های خاصی داشته باشند و از تکرار لذت می‌برند. شیوه یادگیری کودکان متبلا به اوتیسم نیز با سایر کودکان متفاوت است و معمولا نیاز به آموزش ویژه دارند.
اگر اوتیسم در سال‌های اولیه زندگی کودک تشخیص داده شود و روند درمان شروع شود، کودک می‌تواند زندگی نرمالی را تجربه کند و همانند سایر کودکان به آموزش و یادگیری بپردازد. شیوه رفتار و آموزش با کودک مبتلا به اوتیسم متفاوت است و لازم است والدین توجه بیشتری به این دسته از کودکان داشته باشند.
یکی از موارد مهم در مورد کودکان مبتلا به اوتیسم، تشخیص زود هنگام آن است. اگر اختلال ASD در کودک به موقع تشخیص داده شود، کودک می‌تواند زندگی نرمال و بهتری را تجربه کند. در این مقاله قصد داریم به معرفی علائم اوتیسم بپردازیم و سپس روش‌های درمان اوتیسم را شرح دهیم.
اگر در خانواده شما یا اطرافیانتان کودک مبتلا به اوتیسم وجود دارد، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه این نوشته از مطالب کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، با ما همراه باشید.
تشخیص قطعی اوتیسم تنها توسط روانشناس کودک امکان‌پذیر است و زدن برچسب اختلال اوتیسم به هر کودک با روابط اجتماعی پایین و گوشه‌گیر اشتباه است؛ پس در صورت مشاهده هرگونه علائم احتمالی اوتیسم در سنین کودکی، بهتر است ابتدا به یک روانشناس کودک متخصص مراجعه کنید.
اوتیسم چیست؟
اوتیسم طیف وسیعی از اختلالات را شامل می‌شود؛ اما در حالت کلی می‌توان گفت که عملکرد مغز در کودکان مبتلا به اوتیسم با سایر کودکان متفاوت است. کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا در رفتارها و فعالیت‌های اجتماعی خوب عمل نمی‌کنند و ترجیح می‌دهند کارها را به تنهایی انجام دهند.
کودکان متبلا به اوتیسم میل به انجام کارهای تکراری و تکرار کلمات را دارند؛ همچنین نظم خاصی بر زندگی کودکان مبتلا به اوتیسم حاکم است و با برهم خوردن این نظم، کودک دچار مشکل می‌شوند.
کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا برخی از فعالیت‌ها مثل صحبت کردن و راه رفتن را دیرتر از کودکان هم سن خود شروع می‌کنند؛ همچنین بازی‌هایی که کودکان مبتلا به اوتیسم انجام می‌دهند با بازی سایر کودکان بسیار متفاوت است.
کودک مبتلا به اوتیسم نیاز به آموزش‌های خاص دارد تا بتواند همانند سایر کودکان در اجتماع زندگی کند.
والدین کودکان مبتلا به اوتیسم باید شرایط اختلال او را درک کنند و تا حد امکان با او همکاری داشته باشند. شرکت در جلسات کاردرمانی، گفتار درمانی، بازی درمانی و … تا حد بسیار زیادی به بهبود علائم اختلال اوتیسم در کودکان کمک می‌کند.
اوتیسم یا اختلال ASD یکی از اختلالات نورولوژیکی است که در سال‌های اولیه زندگی خود را نشان می‌دهد. کودکان مبتلا به اوتیسم، معمولا در برقرای ارتباط با دیگران دچار مشکل می‌شوند و ممکن است مغز آن‌ها نتواند در رفتارهای اجتماعی، مهارت‌های یادگیری، دوستی و … خوب عمل کند.
درمان اوتیسم
یکی از سوالات مهم درباره اختلال اوتیسم این است که آیا اوتیسم درمان دارد. این سوال دغدغه ذهنی بسیاری از والدینی است که کودک مبتلا به اختلال اوتیسم دارند. نکته مهمی که در مواجهه با درمان اوتیسم باید در نظر داشته باشید این است که تاکنون هیچ درمان قطعی برای اوتیسم پیدا نشده است.
اوتیسم همانند یک ویژگی ذاتی، مثل رنگ چشم، است که کودک شما با آن متولد می‌شود و تغییرناپذیر است؛ پس تلاش برای درمان کامل این اختلال بیهوده است. درمان‌هایی که امروزه تحت عنوان درمان اوتیسم از آن یاد می‌شود، تنها شیوه‌های آموزشی و رفتاری است که باعث می‌شود کودک مبتلا به اختلال اوتیسم، زندگی راحت‌تری داشته باشد و بتواند در محیط‌های اجتماعی حضور داشته باشد.
نکته‌ای که باید در مورد اختلال اوتیسم در نظر داشته باشید این است که اگر این اختلال به موقع تشخیص داده شود و اقدامات لازم جهت درمان آن انجام شود، کودک شما می‌توانند به‌راحتی به زندگی خود ادامه دهد و در اجتماع حضور پیدا کند.
اوتیسم معمولا در چند ماه اول زندگی خود را نشان نمی‌دهد و ممکن است والدین تا مدت‌ها متوجه این اختلال در کودک خود نشوند؛ اما کم‌کم با بزرگ شدن کودک و بررسی رفتارهای او می‌تواند متوجه اختلال اوتیسم در کودک خود شوید.
بهترین سن تشخیص اختلال اوتیسم در کودکان تا قبل از ۳ سالگی است. در صورتی که در چنین سنی تشخیص دهید که کودک شما مبتلا به اوتیسم است، باید هرچه سریع‌تر اقدامات مختلف درمانی را شروع کنید.
نوع درمان بنا به نظر و صلاحدید پزشک انتخاب می‌شود. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است نیاز به دارودرمانی داشته باشند؛ در صورتی که اغلب افراد به سراغ کاردرمانی می‌روند. در ادامه چند تکنیک درمانی رایج که برای کودکان مبتلا به اوتیسم به‌کار گرفته می‌شود و کمک بسیار زیادی به بهبود علائم این اختلال می‌کند را معرفی می‌کنیم:
رفتار درمانی
یکی از اولین اقداماتی که در مواجه با درمان اوتیسم باید انجام داد، رفتار درمانی است. در جلسات روانشناسی کودک، مشاور و روانشناس متخصص کودک از طریق روش‌هایی مثل بازی، حل معما، داستان گفتن و … سعی در آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودک دارد.
این بازی‌ها با توجه به یک سیستم پاداش و تشویق طراحی شده‌اند و کودک مبتلا به اوتیسم شور و شوق بیشتری برای انجام آن خواهند داشت. رفتار درمانی به دنبال آموزش مهارت‌های اجتماعی و کاهش رفتارهای مسئله ساز که باعث آسیب به خود کودکان می‌شود، است.
کاردرمانی جسمی
کاردرمانی جسمی برای آن دسته از کودکان مبتلا به اوتیسم تجویز می‌شود که در انجام حرکت‌ها دچار مشکل می‌شوند. همانطور که گفتیم کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است مهارت‌های حرکتی مثل ایستادن، راه رفتن و … را دیرتر از سایر کودک بیاموزند. کاردرمانی جسمی به این دسته از کودکان کمک می‌کند تا بهتر و سریع‌تر حرکت کنند.
کاردرمانی ذهنی
کاردرمانی ذهنی به بررسی رابطه میان جسم و ذهن می‌پردازد. کاردرمانی ذهنی برای آن دسته از کودکان مبتلا به اوتیسم که دچار اختلالات یادگیری هستند، بسیار مناسب است. در جلسات کاردرمانی ذهنی، کاردرمانگر با ارائه‌ی بازی‌هایی جذاب سعی در جذب کودک و آموزش مهارت‌های مختلف به او دارد.
کاردرمانی ذهنی کودک شاخه‌ای از کاردرمانی ذهنی است که به ایجاد و تقویت مهارت‌های ذهنی و درمان مشکلات ذهنی کودکانی که دچار برخی از اختلالات هستند، کمک می‌کند. کاردرمانی ذهنی با در نظر گرفتن ارتباط بین جسم و ذهن برنامه مشخصی را برای تقویت ارتباط بین این دو تعیین می‌کند.
دارو درمانی
یکی از روش های درمان اوتیسم، دارو درمانی است. برخی از داروها به کودکان مبتلا به اوتیسم کمک می‌کند تا مشکلاتی مثل پرخاشگری و اضطراب خود را کنترل کنند؛ همچنین برخی از داروهایی که به کودکان مبتلا به اوتیسم تجویز می‌شود، داروهای ضد افسردگی است تا ریسک ابتلا به افسردگی کودکان کاهش پیدا کند.
همچنین اگر کودک مبتلا به اوتیسم شما دچار حلمه‌های عصبی مثل صرع می‌شود، دکتر داروهایی را نیز برای کنترل این مورد تجویز می‌کند که عموما آرامبخش هستند و علاوه بر روانپزشک، متخصص مغز و اعصاب نیز باید آن را تایید کند.
گفتار درمانی
گفتار درمانی همانطور که از نام آن مشخص است به درمان اختلالات گفتار می‌پردازد. گفتار درمانی برای آن دسته از کودکان مبتلا به اوتیسمی که دچار مشکل در گفتار شده‌اند، بسیار مناسب است و به کودک کمک می‌کند تا بتواند بهتر با اجتماع ارتباط برقرار کند.
گفتار درمانی کودک شامل هر نوع تکنیک، بازی و تمرین است که به کودک شما برای رفع اختلالات گفتار کمک می‌کند. جلسات گفتار درمانی به کمک یک درمانگر مجرب و حرفه‌ای در این کار انجام می‌شود.
علائم اختلال اوتیسم در کودکان
اوتیسم طیف گسترده‌ای از اختلالات را شامل می‌شود؛ از این رو نمی‌توان علائم مشخصی برای اختلال اوتیسم در کودکان مشخص است. این اختلال در هر کودکی می‌تواند به‌گونه‌ای خاص بروز پیدا کند. باور اشتباه درباره کودکان مبتلا به اوتیسم این است که همه آن‌ها مشابه یکدیگر هستند؛ اما باید بدانید که اختلال اوتیسم در هر کودکی می‌تواند با علائم خاص نمود پیدا کند. در ادامه برخی از متداول‌ترین علائم اختلال اوتیسم در کودکان را بررسی می‌کنیم:
- عدم ارتباط با کودکان هم سن خود
- عدم انجام بازی‌های تعاملی
- مشکل در درک احساسات خود و دیگران
- تکرار عبارت خاص
- انجام کارهای تکراری
- ناراحتی بیش از اندازه از تغییرات جزئی
- اختلال گفتاری
- اختلال حرکتی
- رفتارهای بیش فعالی
- ترس و اضطراب بیش از اندازه
توجه داشته باشید که موارد بالا تنها بخشی از علائم کودکان مبتلا به اوتیسم است و کودک مبتلا به اختلال اوتیسم، لزوما همه این علائم را در کنار یکدیگر تجربه نمی‌کند. به عنوان مثال، همه کودکان مبتلا به اوتیسم دچار لکنت زبان نمی‌شوند یا برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم با برخی از نزدیکانشان مثل مادربزرگ یا پرستار، ارتباط عاطفی خوبی می‌گیرند.
