تربیت جنسی کودک؛ چگونگی آموزش مسائل جنسی به کودک
تربیت جنسی کودک یکی از مسائل مهم فرزندپروری به شمار می‌آید. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین، نحوه آموزش و آگاهی رسانی به کودکان در رابطه با مسائل جنسی می‌باشد. با وجود افزایش آگاهی عمومی، همچنان پدر و مادرهای زیادی وجود دارند که از اهمیت آگاه‌سازی کودکان در رابطه با مسائل جنسی غافل بوده و حتی آن را ناصحیح قلمداد می‌کنند. این آموزش‌ها که در کشورهای توسعه یافته به صورت سیستماتیک وجود دارد، به کاهش قابل توجه کودک‌آزاری و بارداری ناخواسته دختران در سنین نوجوانی منجر شده است. با توجه به فقدان سیستم آموزشی نظام‌مند در کشور ایران، بخش عمده‌ای از تربیت جنسی کودک بر عهده والدین خواهد بود.
اما بسیاری از والدین همچنان نمی‌دانند که درمورد تربیت جنسی فرزند خود چه کنند و چه مسائلی را لازم است که به فرزند خود آموزش دهند. از طرف دیگر، ارائه مطالب تربیت جنسی و آموزش جنسی به کودک، رابطه تنگاتنگی به سن کودک دارد. شما باید بدانید که در هر سنی، دقیقه چه مواردی را به کودک خود آموزش دهید تا هم از بروز مشکلات و مسائلی مثل کودک‌آزاری جلوگیری کنید و هم با دادن اطلاعات اضافه و نامناسب با سن کودک، موجع ایجاد مشکلات دیگر در تربیت جنسی کودک نشوید.
با توجه به آگاهی پایین اغلب والدین نسبت به تربیت جنسی کودک، در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، تصمیم گرفته‌ایم تا درباره تربیت جنسی کودک و آموزش جنسی به کودکان صحبت کنیم و با هم بررسی کنیم که در هر سنی، چه محتوایی را باید به کودک آموزش داد. اگر شما هم جزو آن دسته از والدین دغدغه‌مند هستید که دوست دارید تربیت جنسی کودک خود را مطابق با اصول پیش ببرید، پیشنهاد می‌کنیم که در ادامه این نوشته جذاب و مهم با ما همراه باشید.
تربیت جنسی کودک باید با آگاهی کامل و دقیق صورت پذیرد و والدین باید آگاه باشند که هر محتوایی را در چه سنی به کودک خود ارائه دهند. در این بین، ممکن است که برخی از مسائل را والدین نتوانند به‌خوبی بیان کنند یا در بیان و عدم بیان آن دچار شک و تردید باشند. در چنین شرایطی، کمک گرفتن از راهکارها و مشاوره‌های یک روانشناس کودک می‌تواند بسیار کارساز باشد و کمک زیادی به والدین در جهت تربیت جنسی کند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، آماده برگزاری جلسات روانشناسی کودک، زیر نظر بهترین روانشناسان و متخصصان روانشناسی کودک است. اگر شما هم قصد شرکت در جلسات روانشناسی کودک را دارید و می‌خواهید از مشاوره‌های روانشناسان کودک ما در جهت تربیت جنسی فرزند خود بهره‌مند شوید، می‌توانید از طریق لینک زیر وقت رزرو کنید.
در هر سنی چه آموزش‌هایی باید به کودک داد؟
همانطور که به آن اشاره کردیم، آموزش جنسی و تربیت جنسی کودک، باید متناسب با سن او باشد و در هر سنی، کودک آموزش‌های جنسی مشخص و متناسب با سن خود را دریافت کند. اما سوالی که در این بین مطرح می‌شود، این است که در هر سنی باید چه آموزش‌های جنسی را به کودک ارائه کرد. در ادامه، این موضوع را بررسی می‌کنیم:
۳ تا ۵ سال
آشنایی با هویت جنسی: کودکان معمولا در بازه سنی ۳ تا ۵ سالگی در رابطه با هویت جنسی‌شان کنجکاو می‌شوند و سوالاتی را می‌پرسند. بهترین زمان برای شروع آگاهی رسانی به کودک همین سن بوده و پدر و مادر باید بستر مناسب جهت پاسخ‌گویی به ذهنیت کنجکاو کودک در رابطه با هویت جنسی و تفاوت‌های ظاهری زن و مرد فراهم کنند.
آموزش نام اندام‌های خصوصی: در این بازه سنی می‌توان به کودک نام اندام‌های خصوصی‌اش را نیز یاد داد. بهترین زمان برای آموزش نام اندام‌های خصوصی در زمان استحمام می‌باشد. به یاد داشته باشید که در هنگام یاد دادن هیچگونه حس شرم نداشته باشید و به کودک خود بگویید هر سوالی که داشت از شما بپرسد. کودک همچنین باید در این بازه سنی یاد بگیرد که اندام خصوصی او نباید توسط افراد دیگر دیده یا لمس شود.
۶ تا ۱۰ سال
لمس خوب، لمس بد: از سن ۶ تا ۱۰ سال، کودک زمان بیشتری را جدا از خانواده سپری کرده و به همین سبب باید آموزش‌های لازم را نیز ببیند. این بازه سنی نسبت به سنین دیگر حساس تر می‌باشد. کودک باید تفاوت بین لمس خوب و لمس بد را یاد بگیرد. لمس دست، صورت و شانه در صورتی که با تمایل کودک صورت بگیرد لمس خوب محسوب شده و دست زدن به جاهای خصوصی لمس بد به حساب می‌آید. می‌توانید با کودک خود برخی از موقعیت‌های احتمالی را تمرین کنید.
اطمینان از عدم تلقین حس ترس: باید توجه داشته باشید که کودک نباید دچار هراس شود. ترساندن کودک به ضرر وی خواهد بود. هدف شما تنها و تنها باید آگاهی رسانی به کودک باشد. به کودک باید اطمینان بدهید که در کنار وی خواهید بود و در صورت بروز هر اتفاقی به شما اعتماد کرده و آن را برای شما بازگو نماید.
آموزش نه گفتن: باید به کودک خود قدرت نه گفتن را بیاموزید. کودک باید یاد بگیرد که در موقعیت‌های خطرناک بتواند به راحتی نه گفته و از محیط فاصله بگیرد و شما را آگاه کند.
آشنایی با مفهوم رشد: باید کودک خود را با مفاهیمی مانند رشد آشنا کنید. برای این کار، می‌توانید عکس‌های دوران بچگی‌اش را با عکس‌های کنونی‌اش مقایسه کرده و به توصیف تفاوت‌های مربوط به رشد وی بپردازید. صحبت کردن در مورد بلوغ بهتر است در زمان ایجاد بلوغ برای خود کودک یا دوستانش انجام شود.
پیشگیری از مواجهه با محتوای جنسی نامناسب: باید به کودک خود نحوه جلوگیری از مواجهه با محتوای جنسی نامناسب را یاد بدهید. به کودک خود بدون آن که باعث تحریک کنجکاوی‌اش شوید توضیح دهید که برخی از سایت‌ها و محتواهای مجازی مناسب سن وی نبوده و برای بزرگ‌تر‌ها می‌باشد. بهتر است به وی یاد بدهید تا در صورت مواجهه با محتواهای این چنینی به شما اطلاع دهد. توجه داشته باشید که به هیچ وجه نباید این محتواها را به عنوان یک چیز بد معرفی نمایید.
سن بالای ۱۰ سال تا بلوغ
آماده سازی برای بلوغ: به تدریج در رابطه با بلوغ و تغییراتی که طی آن قرار است ایجاد شود با کودک خود صحبت کنید. به کودک باید اطمینان داد که تغییرات ایجاد شده کاملا طبیعی بوده و باید خود را برای آن‌ها آماده کند.
توضیح مسائلی مانند عشق به کودک: باید با کودک در رابطه با احساساتی که در طول دوره بلوغ و بعد از آن ممکن است تجربه کند صحبت کرد.
توضیح مسائل جنسی: باید در رابطه با مسائل جنسی و نیز آموزش‌های مرتبط با روابط جنسی ایمن با کودک صحبت کرد.
دوران بلوغ یکی از حساس‌ترین دوران برای نوجوانان است و نوجوان و خانواده با چالش‌های فراوانی در این دوران روبه‌رو هستند. برای حل این چالش‌ها و سپری کردن بهتر دوران بلوغ، لازم است که هم نوجوان و هم خانواده، به خصوص پدر و مادر، اطلاعات بیشتری درباره این دوران کسب کنند و در این دوران رفتار مناسبی از خود نشان دهند و نوجوان را راهنمایی کنند.
مهم‌ترین نکته در رابطه با تربیت جنسی کودک، پرهیز از دروغ گفتن و دادن اطلاعات غلط می‌باشد. البته بهتر است کودک اطلاعات خود در مورد مسائل جنسی را به تدریج یاد بگیرد و والدین می‌بایست از دادن اطلاعات اضافی و غیرضروری برای سن کودک جدا بپرهیزند. بهتر است تا سنین نسبتا بالا (تا زمان نوجوانی) صحبتی از بعد لذت‌بخش روابط جنسی نشود و اطلاعات تنها در حیطه هویت جنسی و تولید مثل باشد.
کودک باید یاد بگیرد که هر زمانی که کنجکاوی خاصی برایش به وجود آمد می‌تواند آن را بدون هیچ شرم و خجالتی با خانواده خود مطرح نماید و جواب سوالاتش را صحیح و صادقانه از والدین خود بگیرد. بهتر است هنگام آموزش مسائل جنسی هم پدر و هم مادر همزمان حضور داشته باشند و در این زمینه با یک دیگر همکاری و همراهی کنند.
سلامت روان کودک نیز به اندازه سلامت فیزیکی و جسمی آن‌ها مهم است. همانطور که والدین نسبت به بیماری‌های فیزیکی کودکان حساس هستند و با ایجاد محیطی بهداشتی و تغذیه مناسب به دنبال ارتقای سلامت فیزیکی کودکان خود هستند، در مورد سلامت روان فرزند خود نیز باید حساسیت داشته باشند.
باورهای غلط در رابطه با تربیت جنسی کودکان
باورهای ناصحیح متعددی در رابطه با تربیت جنسی کودکان در بین پدر و مادرها وجود دارد. در ادامه به چند مورد از این باورها اشاره می‌کنیم:
- آگاهی بخشی به کودک باید در سنین نوجوانی و بلوغ آن هم به صورت مقطعی انجام پذیرد.
بسیاری از والدین چنین تصوری دارند و این در حالی‌است که تربیت جنسی کودک یک فرایند مزمن و طولانی مدت بوده و والدین در این زمینه باید حوصله به خرج بدهند. در هر بازه سنی خاص، کودک نیازمند اطلاعات خاص همان دوره می‌باشد. البته همین اطلاعات نیز می‌تواند بسته به میزان کنجکاوی کودک متفاوت باشد.
- لمس اندام جنسی به معنای خودارضایی می‌باشد.
کودکان ممکن است در بازه سنی ۳ تا ۵ سال در رابطه با اندام جنسی خود کنجکاو شوند و آن را بیش از حد لمس کنند. این یافته کاملا طبیعی بوده اما ممکن است این تصور برای والدین ایجاد شود که کودک در حال خودارضایی می‌باشد. این باور نیز کاملا غلط می‌باشد.
توجه: ممکن است لمس اندام جنسی به علت وجود عفونت‌های ادراری یا خارش و انگل ایجاد بشود که در صورت ادامه‌دار شدن و وجود علایم دیگر بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
- ترساندن کودک از مورد سوءاستفاده قرار گرفتن می‌تواند مفید باشد.
این در حالی‌است که ایجاد هراس در کودک می‌تواند آسیب‌های روحی و روانی بسیار به کودک بزند و به هیچ وجه نباید کودک را ترساند. هدف شما باید آگاهی بخش به کودک باشد.
دادن اطلاعات اضافی بدون توجه به سن کودک می‌تواند وی را آگاه‌تر کند.
این نیز یک باور کاملا رایج و غلط می‌باشد. دادن اطلاعات اضافی و نامناسب برای سن کودک می‌تواند باعث بروز رفتارهای جنسی ناایمن در کودک شده یا حتی به بروز بلوغ زودرس منجر شود.
کودک علاوه بر نیازهای فیزیکی مثل نیاز به خوراک، پوشاک و مسکن، نیازهای عاطفی دیگری نیز دارد که لازم است به آن‌ها نیز توجه کافی شود و در جهت رفع نیازهای عاطفی کودک نیز تلاش کنیم. نیازهای عاطفی کودک تاثیر بسیار زیادی روی رشد شخصیت کودک دارد و اگر کودک در سنین کودکی و نوجوانی، بتواند پاسخ مناسبی برای نیازهای عاطفی خود دریافت کند، در بزرگسالی نیز با مشکلات روحی، روانی و عاطفی کمتری روبه‌رو خواهد بود.
