افسردگی پنهان چیست؟ عوامل، تشخیص و درمان
یکی از اصلیترین مشکلات افرادی که درگیر اختلال افسردگی هستند، درک نشدن توسط دایره افراد اطرافشان است. در واقع، افراد درگیر افسردگی، ممکن است مشکلات خود را با دیگران درمیان بگذارند اما وقتی با واکنشهای نادرست از سمت دیگران مواجه می شوند، ترجیح میدهند تا احساساتشان را پنهان کنند. همه انسانها در طول زندگی خود دچار مشکلات و ناراحتی میشوند؛ اما تفاوت افراد درگیر افسرگی در نادیده گرفتن مشکلات و ناراحتی و تلاش برای پنهان آن است.
اشخاصی که با افسردگی پنهان درگیر هستند، از نظر ظاهری، انسانهایی پرانرژی و شاد هستند. این افراد فعالیتهای روزمرهشان را انجام میدهند و اشخاصی شاد، فعال و سرشار از انرژی و راضی از زندگی به نظر میرسند؛ اما زمانی که از جمع دیگران به خلوت خود میروند، جسم و روح و روانشان تحت تأثیر افسردگی قرار میگیرد، به طوری که شخصیتی سرد و خنثیای در تنهایی خود دارند.
افسردگی پنهان چیست؟
افسردگی یک اختلال روانی است که موجب غم و ناراحتی طولانی مدت و باعث از دست دادن اشتیاق برای به سرانجام رساندن کارها و اشخاصی که زمانی مهم و عزیز بودند، میشود. تفاوت افسردگی پنهان با افسردگی آشکار، بروز دادن احساسات است. فرد دچار افسردگی پنهان در جمع، علائمی از احساسات منفی و مشکلات خود را نشان نمیدهد و اطرافیان متوجه مشکل او نمیشوند. فرد درگیر افسردگی پنهان در اوقات تنهایی خود، بیدفاع دربرابر حملات افسردگی قرار میگیرد و آسیب میبیند. افراد مبتلا به افسردگی پنهان برای اینکه نرمال و عادی به نظر برسند، سخت تلاش میکنند. این افراد، حتی زمانی که بشدت تحت فشار احساسات و انرژیهای منفی هستند، داشتن ظاهری عادی و نرمال، اولین اولویت آنهاست.
افراد درگیر این اختلال، در اکثر موارد مشاهده شده، شبیه به شخصیتی که در گذشته داشتند رفتار نمیکنند؛ به فرض مثال: اگر زمانی پرانرژی و پرحرف بودند، ساکت و کمحرف میشوند. زمانی میتوانیم بگوییم شخص با این بیماری درگیر است که بیش از سه یا چهار علائم مختلف را به صورت همزمان و به مدت بیشتر از دو هفته داشته باشد. گرچه برای تشخیص صحیح اختلالات روانی، بهترین راه مراجعه به روانشناسان و متخصصان سلامت روان است.
علائم و نشانههای افسردگی پنهان
افراد درگیر افسردگی پنهان علائم منحصر به فردی دارند و بسیاری از آنها آشکار نیستند؛ این موضوع تشخیص این اختلال را سختتر میکند. بعضی از علائم شناخته شده افسردگی در نوع پنهان عبارتند از:
- حالت ناراحتی و بیحوصلگی که بیشتر از دو هفته ادامه دارد
- گریههای مکرر و بی وقفه
- از بین رفتن عزت نفس فرد و بروز شخصیتی آسیب پذیر در فرد
- اشتیاق نداشتن به انجام کارها، افرادی که قبل از ظهور این اختلال برای فرد عزیز و مهم بودند، تفریحات مورد علاقه فرد و..
- تغییر ناگهانی در ویژگیهای شخصیتی و رفتاری (فرضا ممکن است فردی تا پیش از ابتلا به این بیماری، خوشبین و امیدوار بوده باشد اما بعد از آن به فردی بدبین و ناامید تبدیل شود، یا فردی که ارتباطات اجتماعی قویای داشت، بعد از بروز این اختلال به فردی ساکت و بیزار از تعاملات اجتماعی تبدیل شود.
علائم افسردگی پنهان
برخی از علائم در افسردگی پنهان وجود دارند و تشخیص آنها سخت است. این علائم را در ادامه به شما معرفی خواهیم کرد:
- درد در نقاط مختلف بدن یا مشکلات گوارشی که ناشی از بیماریهای جسمی نباشد
- افزایش جدیت در شخصیت فرد و کاهش میزان خوشرویی و خوشخنده بودن
- پشت گوش انداختن کارها و مسئولیتناپذیری یا برعکس، اعتیاد به کار و افزایش بیش از حد ساعتهای کاری و مشغول شدن فرد به یک حرفهخاص به طور دائم
- کاهش بهرهوری در محیط کار، خانه، باشگاه و سایر فعالیتهای اجتماعی
- خستگی بیش از حد ذهن و انرژی پایین
- تغییر الگوی خواب
- تغییر اشتها و تغییر شدید وزن
- روی آوردن به مصرف مواد مخدر، الکل و سیگار
- بداخلاقی و نشان دادن واکنشهای سریع و تند نسبت به سادهترین وقایع و رفتارهای دیگران
- احساس ناامیدی یا بیارزشی
- اختلال حافظه
- کاهش تمرکز
- کاهش یا از دست دادن علاقه به رابطه جنسی در افراد متاهل
اگر علائم بیشتر از ۲ هفته ادامه داشته باشد، احتمال اینکه نشاندهنده افسردگی پنهان یا آشکار باشد، وجود دارد.
عوامل افسردگی پنهان
افسردگی انواع متفاوتی دارد و هرکدام از آنها به دلایل مختلفی ایجاد میشوند. مثلا ممکن است فردی بخاطر تمام شدن یک رابطه عاطفی وارد یک دوره افسردگی کوتاه مدت شود و آن را از اطرافیانش پنهان کند. در ادامه به سایر عوامل افسردگی پنهان در افراد میپردازیم:
- آسیبهای روانی در دوران کودکی( بیتوجهی، کمبود عاطفی، آسیبهای جنسی)
- استرس و اضطراب
- از دست دادن یک عزیز بخاطر مرگ یا پایان یک رابطه عاطفی
- تغییرات شدید و ناگهانی در زندگی ( مهاجرت، بروز یک بیماری همهگیر مانند کرونا)
با توجه به این عوامل متوجه میشوید که افسردگی پنهان ممکن است علتهای بیشمار دیگری هم داشته باشد. شناسایی دلیل و علت ناراحتی همیشگی و بیاشتیاقی، قدم مهمی است که فرد درگیر با افسردگی میتواند در مسیر درمان خود بردارد. وقتی فرد علت مشکلش را بداند و به کمک اطرافیان و متخصصان سلامت روان آن را حل کند،میتواند برای بار دیگر به زندگی عادی خود بدون تظاهر برگردد. البته بعد از حل این مشکل و شروع درمان، ممکن است بهبود علائم و بازگشت به زندگی عادی به زمان بیشتری نیاز داشته باشد، اما در نهایت فرد از دام افسردگی رها میشود و میتواند دوباره به جریان زندگی برگردد.
چرا مردم افسردگی را بروز نمیدهند؟
افراد افسرده، مانند افرادی که درگیر مشکلات جسمی هستند، نیاز به مراقبت، حمایت و درمان دارند. زمانی که فردی علائمی مانند علائم سرطان را از خود بروز میدهد؛ اطرافیان
این فرد، با دلسوزی و حمایت خود، فرد را تحت نظارت پزشک و تحت درمان قرار میدهند. از این رو، افرادی که درگیر اختلالات روانی هستند، نیز نیاز به حمایت و همدلی اطرافیان دارند، زیرا اختلالات روانی تاثیر مستقیمی بر روان افراد گذاشته و آنها را از پا درمیاورند. مهمترین نیاز افراد، نیاز به درک شدن و همدلی و حمایت اطرافیان است، درست زمانی که با هزاران مشکل و ناراحتی دست و پنجه نرم میکنند.
تشخیص و درمان افسردگی پنهان
درمان افسردگی پنهان به یک گروه نیاز دارد؛ گروهی که از خود فرد، خانواده، شریک عاطفی، همکاران، دوستان، پزشکان و درمانگران ساخته شده است. فراهم کردن فضایی امن برای صحبت کردن و بروز دادن احساسات و حالتهای واقعی یک فرد افسرده، اولین گامی است که باید برای کمک به درمان آن برداشت. افرادی که عزیزانشان در روند درمان همراهشان هستند، خیلی سریعتر و سادهتر از بیمارانی که با واکنشهای نادرست اطرافیان روبرو میشوند، بهبود پیدا میکنند.
خوشبختانه افسردگی قابل درمان است. تحقیقات نشان میدهد افرادی که تحت درمان قرار گرفتهاند، به مرور زمان علائم کمتری را تجربه کردهاند؛ البته ممکن است فرایند درمان طولانی شود و فرد پس از مدت زیادی متوجه شد بهبود قابل توجهی پیدا کرده است.
افراد مبتلا به افسردگی پنهان در قدم اول باید قبول کنند که بیمار هستند و به کمک نیاز دارند. آنها باید با خواسته قلبی خودشان به درمانگر مراجعه کنند، راهکارهای او را بپذیرند و انجام دهند، به حرفهایش عمل کنند و اجازه بدهند که پزشک کمک حالشان باشد. رواندرمانی و دارو درمانی یا ترکیبی از هر دو، متداولترین و موثرترین روشهایی هستند که برای درمان افسردگی پنهان به کار گرفته میشود.
درمان افسردگی پنهان با روان درمانی
در جلسات رواندرمانی، بیمار درباره وضعیت روانی که در آن قرار دارد، با یک پزشک متخصص صحبت میکند. رواندرمانی هم روشهای گوناگونی دارد، رواندرمانگر با توجه به تشخیص، بهترین روش را برای بیمار انتخاب میکند.برای اطلاعات بیشتر مقاله رواندرمانی را مطالعه کنید.
افراد مبتلا به افسردگی پنهان، به کمک جلسات رواندرمانی توانمندیهایی برای مقابله با بیماری و بهبود آن به دست میآورند. در ادامه به چند نمونه از مهمترین توانمندیهایی که به بهبود شرایط بیمار کمک میکنند، اشاره میکنیم.
- توانایی پذیرش و سازگاری با بحرانها و شرایط موجود
- شناسایی باورها و افکار منفی و جایگزین کردن آنها با باورهای مثبت
- مدیریت ارتباطات و تعامل سازنده با اطرافیان
- پیدا کردن روشهای مناسب برای حل مشکلات کنونی
- پیدا کردن علتهای افسردگی پنهان و مسائلی که این بیماری را تشدید میکند و رفع آنها
- کنترل علائم افسردگی
- پیدا کردن و توجه به جنبههای مثبت زندگی و افزایش رضایت از زندگی
- تعیین اهداف واقع بینانه، تلاش برای دستیابی به آنها و پیدا کردن معنا برای زندگی
- جایگزین کردن رفتارهای سالم و مثبت با رفتارهای پرخاشگرانه و بدون فکر در برابر شرایط