۵ راه افزایش عزت نفس در کودکان
عزت نفس از آن دسته مواردی است که در رشد و استقلال کودک شما بسیار تاثیرگذار است و بهتر است که این موضوع را از دوران کودکی به فرزند خود آموزش دهید تا شاهد تاثیرات مثبت آن در طول زندگی کودک خود باشید.
عزت نفس به معنی احساس ارزشمندی و اهمیت به خود است؛ معمولا کودکانی که عزت نفس بالایی دارند، در بزرگسالی نیز عملکرد بهتری از خود نشان میدهند و اعتماد به نفس بالاتری دارند و در انجام کارها بسیار موفقتر عمل خواهند کرد.
تقویت عزت نفس یکی از دغدغههای اصلی والدین است. معمولا والدین دوست دارند که فرزندشان عزت نفس بالایی داشته باشد و خود را همان گونه که هست، دوست بدارد. معمولا کودکانی که عزت نفس بالایی دارند، از رفتار منفی دیگران کمتر تاثیر میپذیرند و خود و ارزشهای خود را باور دارند. کودکان و نوجوانانی که عزت نفس بالاتری دارند، کمتر دچار مسائل و مشکلاتی مثل اعتیاد میشوند و نه گفتن برای آنها آسانتر است.
اما سوالی که در این بین مطرح میشود این است که چگونه عزت نفس کودک خود را تقویت کنیم. قطعا اگر دوست دارید که فرزند شما در آینده عزت نفس بالایی داشته باشد و خود را دوست داشته باشد، باید این حس را در دوران کودکی در او تقویت کنید و این مهارت را به بیاموزید. تقویت عزت نفس کودک از آن دسته مواردی است که شما به عنوان یک والد باید به کودک خود آموزش دهید.
در این نوشته از وبلاگ کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، درباره راهکارهای مختلف برای تقویت عزت نفس کودکان صحبت میکنیم. اگر شما هم فرزند کودک یا نوجوانی دارید، مطالعه ادامه این نوشته میتواند برایتان مفید باشد.
روانشناسی کودک و نوجوانان کاملا با روانشناسی و مشاوره بزرگسالان متفاوت است و یک روانشناس کودک، باید تخصص، مهارت و تجربه کار با کودکان را داشته باشد. در بسیاری از مواقع، مراجعه به روانشناس کودک میتواند به تقویت عزت نفس کودکان کمک کند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات مشاوره و روانشناسی کودک را زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی کودک، برای شما عزیزان و فرزند دلبندتان فراهم کرده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو وقت مشاوره و روانشناسی کودک، روی لینک زیر کلیک کنید.
عزت نفس چیست؟
پیش از آن که به سراغ راهکارهای افزایش عزت نفس کودکان برویم، لازم است که تعریفی کلی از عزت نفس ارائه دهیم. در حالت کلی میتوان گفت که عزت نفس به معنی باور و اعتقادی است که یک فرد درباره میزان ارزش و اهمیت خودش دارد. عزت نفس در رشد و بالندگی کودک بسیار موثر است و تاثیرات ویژهای روی ابعاد دیگر زندگی کودک شما خواهد داشت.
معمولا کودکانی که عزت نفس بالایی دارند، خود را باور دارند و اعتماد به نفس بالاتری نیز دارند؛ همچنین برای شروع کارهای جدید انگیزه بیشتری از خود نشان میدهند. عزت نفس باعث میشود که کودک شما بتواند شکستهایش را نیز بپذیرد و برای رسیدن به موفقیت، بارها تلاش کند.
کودکانی که عزت نفس بالاتری دارند، معمولا اعتماد به نفس بهتری نیز نسبت به خود و کارهایشان دارند. اعتماد به نفس تاثیر زیادی در سلامت روان و روحیه کودکان دارد. کودکان با اعتماد به نفس بالا، در بزرگسالی نیز بهتر و موفقتر عمل میکنند. کودک با اعتماد به نفس، در اجتماع و حضور دیگران نیز بهتر ظاهر میشود و عملکرد بهتری از خود نشان میدهد.
راهکارهای تقویت عزت نفس کودکان
عزت نفس از آن دسته مواردی است که به مرور و در طول زمان در فرد ایجاد میشود؛ پس اگر میخواهید کودکتان در بزرگسالی عزت نفس بالایی داشته باشد، لازم است که این مهارت از همان دوران کودکی در فرزند خود تقویت کنید. در ادامه راهکارهایی برای بالا بردن عزت نفس در کودکان را بیان میکنیم:
اجازه تصمیمگیری
اگر میخواهید کودکتان در جامعه به صورت موثری حضور پیدا کند، لازم است که این مهارت را از کودکی در او نهادینه کنید. یکی از راهکارهای تقویت عزت نفس کودک، اجازه تصمیمگیری و مشارکت در امور خانواده است. اگر میخواهید کودکتان عزت نفس بالایی داشته باشد، لازم است که اجازه تصمیمگیری در امور مختلف را به او بدهید و برای برخی از موضوعات، نظر او را نیز بپرسید و اجازه تصمیمگیری به او بدهید.
دوری از تشویق بیش از حد
همانقدر که تحقیر و تشویق نکردن میتواند عزت نفس کودک را خدشهدار کند، تشویق بیش از حد و غیرصادقانه نیز اصلا مناسب نیست. تشویق کودک برای کارهای خوبی که انجام میدهد، بسیار مفید است؛ اما اگر همین تشویق بیش از اندازه باشد، میتواند اثرات منفی روی کودک داشته باشد.
به عنوان مثال، وقتی فرزند خود را برای نقاشی معمولی که کشیده است، بیش از اندازه تشویق میکنید و به او میگویید که کارش کاملا بینقص است و یک پیکاسو است، عملا فرصت پیشرفت و تلاش برای بهتر شدن را از فرزند خود گرفتهاید.
زیرا کودکتان تصور میکند که همین اندازه که هست، عالی است و دیگر تلاشی برای بهتر شدن نمیکند. این کار اگرچه در ابتدا میتواند باعث افزایش اعتماد به نفس کودک شود، اما دیر یا زود، با حضور در اجتماع، کودکتان با چهره واقعی خود آشنا میشود و متوجه نقصها و ایرادات خود خواهد شد و از سمت جامعه مورد حمایت قرار نمیگیرد؛ همین موضوع باعث کاهش عزت نفس کودک شما میشود و کودکتان میفهمد که تعریف و تحسین شما دروغ است.
مسئولیتپذیری و مشارکت در انجام کارهای خانه
برای تقویت عزت نفس کودک، لازم است که احساس ارزشمندی و شایستگی به کودکتان بدهید؛ به همین منظور بهتر است که کودک را در انجام کارهای خانه مشارکت دهید و مسئولیت برخی از کارها را به او واگذار کنید؛ از این طریق، کودک احساس میکند که فردی ارزشمند و مفید در خانواده است و احساس بهتری نسبت به خود خواهد داشت.
همچنین این کار باعث مسئولیتپذیر شدن و مستقل شدن کودکتان میشود. متناسب با سن او، برخی از کارها مثل پهن کردن لباسها، کمک در آشپزی، مرتب کردن اتاق و … را به کودکتان واگذار کنید.
برای آن که کودکی مسئولیت پذیر داشته باشید، باید این موضوع را از همان دوران کودکی به او آموزش دهید و از کودک بخواهید که در انجام برخی از کارها با شما همکاری کند. کودکان مسئولیت پذیر در آینده نیز بسیار موفقتر عمل میکنند و معمولا توانایی انجام کار گروهی، که یکی از مهارتهای بسیار مهم در دنیای امروز است، دارند و در گروه خیلی راحت میتوانند با سایر افراد تعامل و همکاری داشته باشند.
حق انتخاب
اگر میخواهید عزت نفس کودک خود را بالا ببرید، از همان دوران کودکی به او حق انتخاب بدهید. حق انتخاب دادن به کودک باعث میشود که او احساس قدرت و ارزشمندی کند؛ پس از سن دو سالگی به بعد، کمکم در برخی از موارد، متناسب با سن کودک، به او حق انتخاب بدهید. به عنوان مثال، بگذارید کودک خودش لباسهایش را انتخاب کند یا محل بازی و پارکی که دوست دارد را انتخاب کند؛ همچنین کودک شما باید بتواند مسئولیت انتخابهایش را نیز بر عهده بگیرد.
توجه به علایق کودک
اشتیاق کودکتان را پیگری کنید. معمولا کودکان از سن ۵ سالگی به بعد، علاقه و اشتیاق زیادی را نسبت به موضوعی خاص مثل نقاشی کشیدن، رقصیدن، ورزشهای مختلف، موسیقی و … نشان میدهند. بهتر است که نسبت به این علاقه و اشتیاق بیتفاوت نباشید و شرایط را برای رشد خلاقیت کودک در این زمینهها و همچنین فعالیت و پیشرفت کردن کودک فراهم کنید.
ثبت نام در کلاسهای آموزشی، فراهم کردن محیطی برای انجام این کارها، تشویق کودک و … از جمله اقداماتی است که میتوانید در این زمینه انجام دهید. با انجام این کارها، علاوه بر اینکه باعث رشد و شکوفایی و پرورش استعداد کودکتان در زمینهای که به آن علاقه دارد، شدهاید، بلکه حس ارزشمندی را نیز در کودک خود ایجاد کردهاید و کودک شما باور دارد که علاقه و اشتیاق او برای شما مهم است. این موضوع تاثیر شگفتانگیزی در بالا بردن عزت نفس کودک دارد.
توجه به اشتیاق و علاقه کودک، میتواند زمینهساز رشد و خلاقیت کودک شما شود. بسیاری از تکنیکها و بازیها به پرورش خلاقیت کودک کمک میکند. مشاوران و روانشناسان کودک توصیه میکنند که در این سن بازیهای مختلفی با کودک انجام دهید و در این بازیها کودک را همراهی کنید. بازی و بازی درمانی یکی از روشهای بسیار موثر برای پرورش خلاقیت در کودکان است.