اختلال شخصیت مرزی؛ علائم، دلایل و درمان
اختلال شخصیت مرزی یکی از اختلالات بسیار حساس است که متاسفانه بسیاری از افراد شناختی نسبت به آن ندارند و آن را با اختلالات دیگر مثل اختلال دو قطبی و روان‌پریش اشتباه می‌گیرند. احساسات در فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بسیار ناپایدار است و هر لحظه تغییر شکل می‌دهد. ممکن است که فرد بسیار سرحال و سرخوش باشد؛ اما ناگهان احساس ناراحتی و غم کند. همچنین افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، ممکن است به یکباره پرخاش کنند و دست به خشونت بزنند.
هم خود شخص مبتلا به اختلال شخصیت مرزی و هم خانواده و اطرافیان او از این موضوع بسیار رنج می‌برند. اختلال شخصیت مرزی نه تنها در رفتار و احساسات، بلکه در تصمیم‌های فرد نیز اثرگذار است و ممکن است فرد در یک لحظه تصمیماتی را اتخاذ کند که روی تمام آینده او تاثیرگذار باشد؛ از همین رو بسیار مهم است که برای درمان هرچه سریع‌تر این اختلال اقدام کنید تا اثرات منفی او روی زندگی فرد و اطرافیانش کاهش یابد.
خوشبختانه این روزها روش‌های درمانی مختلفی برای درمان اختلال شخصیت مرزی وجود دارد که شما می‌توانید با کمک آن‌ها این بیماری را به صورت کامل درمان و کنترل کنید. روان درمانی، دارو درمانی و روش‌های نوروتراپی از جمله روش های درمان اختلال شخصیت مرزی به شمار می‌روند.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، می‌خواهیم درباره اختلال شخصیت مرزی، علائم اختلال شخصیت مرزی و روش های درمان اختلال شخصیت مرزی صحبت کنیم. اگر شما هم افرادی را در اطراف خود دارید که تغییرات خلق‌وخوی آن‌ها سریع اتفاق می‌افتد و حالت روانی ناپایداری دارند، توصیه می‌کنیم که در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
یکی از بهترین روش‌های درمان و تشخیص اختلال شخصیت مرزی، مراجعه به روانشناس ماهر و مجرب است. شما می‌توانید از طریق لینک زیر، برای شرکت در جلسات مشاوره و روانشناسی کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران اقدام کنید. روانشناسان ما در کلینیک روانشناسی برگ سبز، تخصص و مهارت کافی را در زمینه تشخیص و درمان اختلال شخصیت مرزی دارند.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
بندبازی را تصور کنید که روی یک بند بسیار باریک در حال حرکت است و هر لحظه ممکن است از یک طرف بند سقوط کند. در اختلال شخصیت مرزی نیز ما با چنین صحنه‌ای مواجه هستیم. فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، همانند یک بندباز، روی یک نوار باریک در حال حرکت است و هر لحظه ممکن است خلق‌وخوی فرد تغییر پیدا کند. اختلال شخصیت مرزی باعث ناپایدار شدن احساسات فرد می‌شود. فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است که در یک لحظه احساس خوشحالی زیاد داشته باشد و در کسری از ثانیه، بسیار ناراحت و غمگین شود.
به علت همین تغییر احساسات ناگهانی، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، افرادی غیرقابل پیشبینی هستند و معمولا رفتار و احساسات ناپایداری دارند و معاشرت و صحبت‌کردن با این افراد دارای چالش‌های بسیار زیادی است. معمولا شخصی که دچار اختلال شخصیت مرزی شده است، روابط دوستانه و خانوادگی پایداری ندارد و در اغلب موارد با سایر افراد دچار مشکل می‌شود.
علت ابتلا به اختلال شخصیت مرزی
محققان و پژوهشگران عوامل مختلفی را برای ابتلا به اختلال شخصیت مرزی بیان کرده‌اند. بسیاری از محققان بر این باورند که ژنتیک نقش بسیار مهمی در ابتلا به شخصیت مرزی ایفا می‌کند؛ اما مهم‌ترین دلیلی که باعث ابتلا به شخصیت مرزی می‌شود، تجارب دوران کودکی، به خصوص سه سال اول پس از تولد است. اتفاقات و خاطراتی که به صورت ناخودآگاه از سه سال اول زندگی خود و دوران کودکی داریم، تاثیر بسیار زیادی روی ابتلا به اختلال شخصیت مرزی دارند. از جمله مواردی که می‌توانند باعث بروز اختلال شخصیت مرزی در بزرگسالی شوند عبارتند از:
- طرد شدن فرد در دوران کودکی
- عدم ثبات مادر
- عدم وجود دلبستگی امن در دوران کودکی
- درگیری شدید بین پدر و مادر
- تنبیه کودکان
- بی‌توجهی به احساسات کودک
- طلاق والدین
علائم اختلال شخصیت مرزی
اگرچه مهم‌ترین نشانه اختلال شخصیت مرزی، تغییر سریع خلق و خو و ناپایداری احساسات است، اما علاوه بر این، اختلال شخصیت مرزی خود را با علائم زیر نیز نشان می‌دهد:
روابط متزلزل
یکی از اصلی‌ترین نشانه های اختلال شخصیت مرزی، روابط متزلزل است. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، روابط بسیار متزلزلی با خانواده و دوستان خود دارند. ممکن است در یک لحظه احساس کنند که عاشق یک نفر هستند و خیلی سریع از او متنفر شوند. معمولا فرد دچار اختلال شخصیت مرزی، در روابط احساسی خود نیز دچار مشکل می‌شود و کمتر پیش می‌آید رابطه‌ای طولانی مدت شکل دهد.
خشم و عصبانیت
یکی از علائم بارز اختلال شخصیت مرزی، خشم و عصبانیت بی‌جا است. معمولا فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، به یکباره و بدون دلیل شروع به پرخاش می‌کند و عصبانیت خود را بروز می‌دهد.
رفتارهای پرخطر
داشتن رفتارهای ناگهانی و پرخطر یکی دیگر از علائم اختلال شخصیت مرزی است. فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی ممکن است یکباره پول زیادی را برای چیزی بی‌اهمیت خرج کند یا هنگام رانندگی، رفتارهای پرخطری از خود نشان دهد. همچنین داشتن روابط جنسی متعدد و رفتارهای پرخطر جنسی نیز یکی دیگر از نشانه های اختلال شخصیت مرزی است.
سو مصرف مواد مخدر و الکل
افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، برای آرام شدن و فرار از مشکلات خود، در اغلب موارد به مواد مخدر و مشروبات الکی رو می‌آورند.
آسیب رساندن به خود و اقدام به خودکشی
افراد دچار اختلال شخصیت مرزی، معمولا عزت نفس پایینی دارند و تصوری که از خود دارند بسیار منفی است. همین موضوع باعث می‌شود که فرد خود را سرزنش کند یا حتی شروع به آسیب رساندن به خود کند. در برخی از موارد نیز ممکن است فرد دچار افکار خودکشی شود.
احساس پوچی
همانطور که بالاتر اشاره کردیم، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، به یکباره علاقه شدیدی نسبت به یک چیز یا یک فرد پیدا می‌کنند؛ در صورتی که آن فرد به هر دلیل آن‌ها را ترک کند، افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دچار احساس پوچی و خودکم‌بینی می‌شوند.
ترس از تنهایی
یکی از نشانه های اختلال شخصیت مرزی که ریشه در کودکی این افراد دارد، ترس از تنهایی و طرد شدن است. معمولا افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی، در کودکی محبت کافی از سوی والدین دریافت نکرده‌اند؛ همین موضوع باعث می‌شود که ترس از تنهایی حتی در سنین بزرگسالی نیز با این افراد همراه باشد.
اختلال شخصیت مرزی معمولا با اختلال دو قطبی اشتباه گرفته می‌شود؛ اگرچه اختلال شخصیت مرزی می‌تواند باعث بروز اختلال دو قطبی شود، اما این دو کاملا با یکدیگر متفاوتند. افراد مبتلا به اختلال دو قطبی یا bipolar، بین دو حالت خلقی بسیار شاد و سرزنده و بسیار ناراحت و افسرده در حال تغییر هستند. این تغییرات ناگهانی و همیشگی می‌تواند تاثیرات زیادی روی زندگی فرد و اطرافیانش داشته باشد. ممکن است فرد در یک دوره‌ای بسیار پرانرژی و شاد باشد و تصمیمات ناگهانی و هیجان‌انگیز بگیرد؛ سپس در دوره افسردگی، فرد به گوشه‌گیری و ناراحتی رو آورد؛ در نوع‌های پیشرفته‌تر اختلال دو قطبی، ممکن است فرد در دوره افسردگی حتی اقدام به خودکشی کند.
درمان اختلال شخصیت مرزی
خوشبختانه اختلال شخصیت مرزی درمان بسیار راحت و مشخصی دارد و شما می‌توانید با مراجعه به روانشناس و شروع روند درمان اختلال شخصیت مرزی، خیلی زود این بیماری را تحت کنترل خود دربیاورید. از جمله روش های درمان اختلال شخصیت مرزی عبارتند از:
روان درمانی
اولین اقدام درمانی که در مورد اختلال شخصیت مرزی باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس و شروع جلسات روان درمانی است. روان درمانی تا میزان قابل توجهی می‌تواند به درمان و کنترل اختلال شخصیت مرزی کمک کند. در جلسات روان درمانی و رفتار درمانی شناختی، فرد می‌آموزد که چگونه کنترل احساسات خود را در دست بگیرد و در مواقع خشم و اضطراب، چگونه رفتار کند.
طرحواره درمانی
طرحواره درمانی نیز یکی دیگر از روش‌های بسیار موثر برای درمان اختلال شخصیت مرزی است. از آن جایی که اختلال شخصیت مرزی، معمولا ریشه در کودکی فرد دارد، طرحواره درمانی برای کنترل و درمان اختلال شخصیت مرزی می‌تواند بسیار مفید باشد.
طرحواره درمانی یکی از تکنیک‌های نوین روانشناسی و روانکاوی است که به حل بسیاری از مشکلات و اختلالات روان، به خصوص اختلالات مربوط به شخصیت مرزی کمک می‌کند. در روش طرحواره درمانی، ما ابتدا به دنبال رفتارها و حرکات تکرارشونده در فرد می‌گردیم و سپس به دنبال پیدا کردن ریشه آن هستیم.
دارو درمانی
یکی از روش‌های رایج برای درمان اختلال شخصیت مرزی، دارو درمانی است. برخی از داروها می‌توانند به کنترل خلق و درمان اختلال شخصیت مرزی کمک کنند. این داروها را باید زیر نظر روانپزشک مصرف کنید.
درمان نورتراپی
در برخی از موارد، اختلال شخصیت مرزی به دلیل اختلال در نحوه عملکرد مغز رخ می‌دهد. در چنین شرایطی، یکی از بهترین روش های درمان اختلال شخصیتی مرزی که می‌توانید آن را به کار گیرید، درمان‌های نوروتراپی به خصوص نوروفیدبک است.
