همه چیز در مورد اختلال یادگیری
اختلال یادگیری یکی از رایجترین اختلالات روانشناختی بین کودکان و نوجوانان است و طیف وسیعی از اختلالات را شامل میشود. کودک مبتلا به اختلال یادگیری در یادگیری مهارتی خاص دچار مشکل میشود و دنیا را با دید متفاوتی میبیند.
میتوان گفت که کودکانی که مبتلا به اختلال یادگیری هستند، مسیرهای عصبی مغزی متفاوتی با سایر کودکان دارند؛ از این رو، این دسته از کودکان نیاز به آموزشهای ویژه دارند و نمیتوانند همانند سایر کودکان در کلاس درس مسائل مختلف را بیاموزند.
یک اشتباه رایج در مورد کودکان مبتلا به اختلال یادگیری این است که این کودکان از بهره هوشی پایینی برخوردار هستند و به اندازه سایر کودکان باهوش نیستند. این یک تصور اشتباه در مورد اختلال یادگیری است. اختلال یادگیری ارتباطی با بهره هوشی کودک ندارد و کودکان مبتلا به اختلال یادگیری، دارای بهره هوشی پایینتری نیستند؛ چه بسا که بسیاری از آنها بهره هوشی بسیار بالاتری از سایر کودکان دارند و تنها با دید متفاوتی نسبت به مسائل نگاه میکنند.
جالب است بدانید که بسیاری از دانشمندان بزرگ در تاریخ نیز مبتلا به اختلال یادگیری بودند. به عنوان مثال، آلبرت انیشتن تا سن ۹ سالگی توانایی خواندن نداشت و در کودکی نیز با اختلال گفتار روبهرو بود.
کودکانی که اختلال یادگیری دارند، مسائل را بهگونهای متفاوت میبینند و زاویه نگاه آنها با زاویه نگاه ما کاملا متفاوت است؛ از این رو، از روشهایی که برای آموزش کودکان معمولی به کار گرفته میشود، نمیتوان برای آموزش کودکان متبلا به اختلال یادگیری استفاده کرد و مسائل را باید مطابق با نیازهای کودک و زاویه نگاه او برایش تشریح کنید.
تشخیص سریع و زودهنگام اختلال یادگیری کودک بسیار مهم است؛ زیرا هرچه سریعتر بتوانید این اختلال را تشخیص دهید و روند درمان آن را شروع کنید، آسیب کمتری به کودک شما وارد میشود. چه بسا بسیاری از کودکان که تا سالها برچسب «کمهوش» و «تنبل» را در مدرسه خورده بودند، از بهره هوشی بسیار بالایی برخوردار بودند و تنها مبتلا به اختلال یادگیری بودهاند.
همچنین اختلال یادگیری روی روحیه کودک نیز بسیار تاثیرگذار است. هنگامی که کودک مبتلا به اختلال یادگیری، خود را در مدرسه با سایر دانشآموزان مقایسه میکند؛ ممکن است نسبت به آنها احساس کمبود کند و این موضوع باعث از بین رفتن اعتماد به نفس کودک در همه زمینهها شود. به عنوان مثال، کودکی را تصور کنید که دچار اختلال یادگیری در مهارت خواندن است و همیشه از سوی همکلاسیها برای این موضوع مورد تمسخر واقع میشود. این کودک حتی اگر استعداد درخشانی در زمینه حل مسائل ریاضی داشته باشد، آن را بروز نمیدهد و سرکوب میکند.
از این رو بسیار مهم است که اختلال یادگیری را خیلی زود تشخیص دهید و روند درمان را برای کودک آغاز کنید تا اثرات منفی آن، زندگی و استعدادهای کودک را تحت تاثیر قرار ندهد. همچنین برای بهبود علائم اختلال یادگیری، بهتر است که به دنبال شیوههای نوین آموزشی برای کودکانی که اختلال یادگیری دارند، باشید.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، میخواهیم درباره اختلال یادگیری، انواع آن، علائم آن و درمان اختلال یادگیری صحبت کنیم. اگر شما هم پدر یا مادر هستید و فرزند ۶ تا ۱۵ ساله دارید، پیشنهاد میکنیم که در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، آماده برگزاری جلسات روانشناسی کودک زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی کودک است. جلسات روانشناسی کودک در کلینیک روانشناسی برگ سبز در محیطی جذاب و حرفهای برگزار میشود و سعی شده است که از بازی و سرگرمی در جلسات روانشناسی کودک استفاده شود تا کودک مشتاقانه در این جلسات حضور پیدا کند.
اگر احساس میکنید که کودک شما در یادگیری برخی مباحث با مشکل روبهرو است و حدس میزنید کودک شما مبتلا به اختلال یادگیری باشد، بهتر است برای تشخیص قطعی، هرچه سریعتر به یک روانشناس کودک مراجعه کنید.
اختلال یادگیری چیست؟
اختلال یادگیری یکی از اختلالات رایج در بین کودکان است که روی نحوه پردازش اطلاعات و دریافت اطلاعات فرد تاثیر میگذارد. فرد مبتلا به اختلال یادگیری، مسائل و موضوعات را به نحوی متفاوت میبیند و درک میکند؛ پس طبیعتا برای یادگیری مسائل مختلف نیاز به روشهای آموزشی متفاوتی نیز دارد.
اختلال یادگیری نوعی ناتوانی و محدودیت در درک اطلاعات به شیوه معمول است و هیچ ارتباطی به بهره هوشی ندارد؛ اگر کودکی مبتلا به یکی از انواع اختلال یادگیری باشد، به این معنی نیست که این کودک هوش خوبی برای یادگیری مطالب ندارد؛ بلکه تنها پردازش اطلاعات در مغز کودک بهگونهای متفاوت اتفاق میافتد و کودک برای یادگیری نیاز دارد تا از شیوههای آموزشی متفاوتی استفاده کند.
اختلال یادگیری روی اعتماد به نفس کودک به شدت تاثیر میگذارد و باعث کاهش اعتماد به نفس کودک میشود؛ همین موضوع باعث میشود که کودک علاقه و اشتیاقی برای شرکت در جلسات درمان اختلال یادگیری نداشته باشد و تمرینها را بهخوبی دنبال نکند؛ از این رو بسیار مهم است که والدین روی اعتماد به نفس فرزندان خود نیز کار کنند و ذهن کودک را برای شرکت در جلسات روانشناسی آماده کنند.
انواع اختلالات یادگیری
اختلالات یادگیری شامل طیف گستردهای از اختلالات مختلف میباشد. اختلال در خواندن، نوشتن، صحبت کردن، درک مسائل ریاضی و … همگی جزو رایجترین اختلالات یادگیری در بین کودکان است که در ادامه به بررسی هر کدام میپردازیم:
دیسپراکسیا (اختلال یادگیری کنش پریشی)
اختلال یادگیری دیسپراکسیا بر مهارتهای حرکتی کودک تاثیر میگذارد و ارتباط خوبی بین مغز و عضلات دست برقرار نمیشود. کودکان مبتلا به دیسپراکسیا در نگه داشتن قاشق، بستن بند کتونی، نگه داشتن مداد در دست و … دچار مشکلاند.
دیسلکسیا (اختلال یادگیری شنیداری)
دیسلکسیا بر نحوه پردازش زبان تاثیر میگذارد و میتواند خواندن و نوشتن را برای کودک دشوار کند. همچنین این اختلال روی یادگیری گرامر و دستور زبان نیز تاثیر دارد و کودک را با مشکل روبهرو میکند.
دیسگرافیا (اختلال نوشتن)
دیسگرافیا یکی دیگر از اختلالات یادگیری است که بر تواناییهای کودک برای نوشتن تاثیر میگذارد. کودکان مبتلا به دیسگرافیا دست خط بسیار بدی دارند و معمولا در املا دچار مشکل میشوند.
دیسکالکولیا (اختلال یادگیری ریاضی)
یکی از رایجترین انواع اختلال یادگیری، دیسکالکولیا یا اختلال یادگیری ریاضی است. کودک مبتلا به دیسکالکولیا میتواند نسبت به شمارش اعداد دچار مشکل باشد یا مشکلی با شمارش نداشته باشند و در حل مسائل ریاضی دچار مشکل شود.
اختلال پردازش شنوایی
اختلال پردازش شنوایی، به نحوه پردازش صداها در مغز فرد مرتبط است. کودکان مبتلا به اختلال پردازش شنوایی در یادگیری و خواندن دچار مشکل میشود.
اختلال در پردازش بینایی
کودک مبتلا به اختلال در پردازش بینایی در درک اطلاعات بصری مشکل دارد. ممکن است او برای دیدن و پردازش تفاوت بین دو شیء که شبیه بههم هستند به زحمت بیفتد. افراد مبتلا به اختلال پردازش بینایی معمولاً دچار مشکل در هماهنگی دست و چشم نیز میشوند.
علائم اختلال یادگیری در کودکان
علائم اختلال یادگیری با توجه به نوع اختلالی که کودک دارد، میتواند متفاوت باشد؛ از این رو نمیتوان علائم مشخصی را به عنوان علائم اختلال یادگیری در نظر گرفت و تشخیص نهایی اختلال یادگیری تنها توسط روانشناس کودک و تستهای مخصوص صورت میگیرد؛ با این حال برخی از علائم هستند که در اغلب کودکان مبتلا به اختلال یادگیری مشترک هستند:
- عدم اشتیاق به خواندن یا نوشتن
- مشکل بهخاطر سپردن مسائل
- انجام کارها با سرعت کم
- اشکال در دنبال کردن مسیرها
- مشکل در استمرار انجام یک کار
- دشوار بودن درک ایدههای انتزاعی
- توجه نکردن به جزئیات یا توجه بیش از حد به آنها
- مهارتهای اجتماعی ضعیف
- بینظمی
اغلب کودکان دچار مشکلات ویژه یادگیری، رفتارها و علائم به خصوصی را از خود نشان میدهند. اختلال یادگیری در سالهای اولیه ورود به مدرسه و مهد کودک نمایان میشود. با توجه به رفتارهای کودک در محیط آموزشی، عملکرد تحصیلی کودک و نحوه انجام تکالیف میتوان اختلال یادگیری را خیلی سریع در کودکان تشخیص داد.
تشخیص قطعی اختلال یادگیری کودک
همانطور که گفتیم، تشخیص قطعی اختلال یادگیری کودک تنها توسط متخصص امکانپذیر است. تشخیص زودهنگام اختلال یادگیری تاثیر بسیار زیادی دارد و آثار سو این اختلال را در زندگی کودک کمرنگ میکند؛ پس والدین عزیز، در صورتی که علائم اختلال یادگیری را در کودک خود مشاهده میکنید و نسبت به اختلال یادگیری او مشکوک هستید، حتما در اولین فرصت ممکن به یک روانشناس کودک مراجعه کنید.
روانشناس پس از بررسیهای اولیه و صحبت با شما و کودکتان میتواند در مورد اختلال یادگیری کودک نظر دهد؛ همچنین در برخی از موارد ممکن است که روانشناس، کودک را به متخصص دیگری مثل روانسنج یا کاردرمانگر کودک ارجاع دهد. در چنین شرایطی نظر چند متخصص روانشناسی کودک برای تشخیص اختلال یادگیری کودک لازم است.
دپارتمان کودک کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، متشکل از بهترین روانشناسان کودک، کاردرمانگران و روانسنج کودک است. در صورتی که نسبت به اختلال یادگیری فرزند خود مشکوک هستید، میتوانید برای تشخیص قطعی به روانشناس کودک مراجعه کنید. روانشناسان کودک کلینیک روانشناسی برگ سبز، در کنار دیگر متخصصان به تشخیص قطعی و دقیق اختلال یادگیری کودک شما کمک میکنند.
درمان اختلال یادگیری کودک
متاسفانه تاکنون درمان مشخصی برای اختلال یادگیری کودکان طراحی نشده است و روشهای درمانی که امروزه به کار گرفته میشود، به کاهش علائم و تاثیرات منفی این اختلال کمک میکند. با این حال شروع روند درمان اختلال یادگیری و پیگری جلسات روانشناسی، تا حد بسیار خوبی در کاهش علائم موثر است و به کودک کمک میکند تا زندگی نرمالی را تجربه کند.
بخشی از روشهای درمان اختلال یادگیری کودک در جلسات مشاوره و روانشناسی کودک اتفاق میافتد. در این جلسات روانشناس سعی میکند تا تکنیکهایی را به کودک آموزش دهد که بتواند مسائل را بررسی کند و از دید دیگری نگاه کند. همچنین شرکت در جلسات روانشناسی کودک برای بازیابی اعتماد به نفس از دست رفته کودک بسیار مفید است.
در کنار جلسات روانشناسی، دارو درمانی نیز میتواند به کاهش علائم اختلال یادگیری کمک کند. بسیاری از داروها هستند که به افزایش تمرکز کودک کمک میکنند. دارو درمانی تنها باید زیر نظر یک روانپزشک کودک اتفاق افتد.
همانطور که گفتیم، مغز کودکان مبتلا به اختلال یادگیری و نحوه درک آنها از مسائل با سایر کودکان متفاوت است؛ از این رو لازم است که کودک آموزشهایی متفاوت و ویژه برای یادگیری دریافت کند. نسبت به نوع اختلال یادگیری کودک، شرکت در جلسات گفتار درمانی، کاردرمانی ذهنی و کاردرمانی جسمی میتواند به کودک کمک کند تا آموزشهای مخصوص را برای یادگیری مهارتهای مختلف ببیند.
روشهای نوروتراپی نیز میتواند به درمان اختلال یادگیری کودکان کمک کند. در روشهای نوروتراپی ما سعی میکنیم تا الگوی سیگنالهای مغزی کودک را تغییر دهیم و آنها را دوباره آموزش دهیم. از آن جایی که اختلال یادگیری به دلیل ساختار متفاوت مغز رخ میدهد، درمان نوروتراپی نیز میتواند برای درمان اختلال یادگیری موثر باشد.
نوروتراپی یک روش درمانی برای بیماریها و اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی حاد است. در نوروتراپی الگوهای مغزی که پیش از این تغییر کرده و باعث بروز چنین اختلالاتی میشوند را تغییر میدهیم. هدف نوروتراپی آموزش مجدد مغز و توسعه مهارتهای جدید است تا عملکرد مغز به حالت عادی و نرمال خود بازگردد. در نوروتراپی از روشهایی مثل نوروفیدبک، بیوفیدبک، تحریک الکتریکی فرا جمجعهای(tDCS) و تحریک مغناطیسی فرا جمجمهای استفاده میشود.