با وجود پیشرفت های جدی که در مطالعات و درمان مشکلات جنسی از اواخر قرن بیستم صورت گرفته است، مشکلات در این حوزه همچنان به میزان زیادی پنهان باقی مانده و طرفین درگیر به ندرت یا با تاخیر به متخصص سکس تراپ مراجعه مینمایند. این در حالی است که اختلال در کارکرد جنسی مساله ای شایع بوده و ۴۳% زنان و ۳۹% مردان گزارش میدهند که برای برهه ای از زندگی حداقل یکی از انواع اختلالات جنسی را تجربه کرده اند و این آمار با بالا رفتن سن، افزایش مییابد. اختلال جنسی به اختلال در توانایی پاسخ دهی جنسی یا اختلال در تجربه کردن لذت جنسی اطلاق میشود که ممکن است در هر مرحله از چرخه ی جنسی فرد ( تمایل جنسی، تهییج یا برانگیختگی جنسی و ارضای جنسی ) تجربه شود. اختلالات جنسی ممکن است دائمی باشد، یعنی از اولین تجربیات جنسی فرد اتفاق افتاده باشد؛ و یا اینکه موقعیتی باشد، یعنی فقط در انواع خاصی از موقعیت ها و یا در شرایط بخصوصی روی دهد. عوامل متعددی در شکل گیری یک اختلال جنسی میتواند موثر باشد، از جمله عوامل جسمانی، روان شناختی، ناآگاهی های جنسی، عوامل آسیب زای فردی، همزمانی با اختلالات روان پزشکی، عوامل استرس زا، مشکلات ارتباطی زوجین و عوامل فرهنگی-مذهبی. ارزیابی اولیه توسط سکس تراپیست، عوامل دخیل در اختلال جنسی را مشخص می کند.
اهمیت سکس تراپی
سکس تراپی (Sex therapy) یا درمان جنسی، شاخهای از روان درمانی است که به زوجین کمک میکند عواملی را که بر رابطه و رضایت جنسی آنها تاثیر گذاشته شناسایی و درمان کنند. هدف از سکس تراپی، کمک به زوجین درمانجو در راستای رفع چالشهای جنسی و عاطفی ناشی از مشکلات و اختلالات جنسی و داشتن روابط رضایت بخش زناشویی و جنسی است.
نکته حائز اهمیت در مورد اختلالات جنسی آن است که در زوجین، مشکل زن یا مرد یک مشکل دوجانبه بوده و در واقع مشکل مشترک زوجین محسوب میشود. بنابراین اصل مهم و اثربخش در سکس تراپی، همکاری زوجین و حذف فشار بر یکدیگر است؛ چرا که این امر کمک میکند با استفاده از تمرینهای مستمر، عملکرد رضایت بخش جنسی برای زوجین حاصل شود. اگر روند درمان، همراه با علاقه و صمیمیت میان زوجین و بدون شماتت و سرزنش کردن یکدیگر طی شود، نتیجه سکس تراپی رضایت بخش خواهد بود.
ازدواج را میتوان به عنوان اولین تعهد عاطفی و حقوقی افراد در بزرگسالی نام برد و ازدواج سالم میتواند نیازهای عاطفی و جنسی افراد را در سطحی عالی برآورده کند. تمایلات جنسی جزء مهمی از سلامت و کیفیت زندگی افراد محسوب میشود و میتوان گفت که نیاز جنسی از جمله نیازهای اساسی و جداییناپذیر از هویت یک انسان بالغ و کامل است.
روابط جنسی سالم بُعد مهمی از زندگی مشترک زوجین محسوب میشود که باید از رضایت و کیفیت بالایی برخوردار باشد. زوجین برای ارتقای میزان خوشنودی از روابط جنسی و زناشویی باید مهارتهای لازم و کافی را کسب کنند که برخی از این مهارتها در مشاوره ازدواج به صورت کلی بررسی میشود.
سکس تراپی به طور کلی به درمان اختلالات جنسی زن و مرد میپردازد. اختلال جنسی به اختلال در توانایی پاسخدهی جنسی یا اختلال در تجربه کردن لذت جنسی اطلاق میشود که این اتفاق ممکن است در هر مرحله از چرخهی جنسی (تمایل جنسی، تهییج یا برانگیختگی جنسی و ارضای جنسی) تجربه شود. اختلالات جنسی ممکن است دائمی باشد، یعنی از اولین تجربیات جنسی فرد اتفاق افتاده باشد و یا اینکه موقعیتی باشد، یعنی فقط در انواع خاصی از موقعیتها و یا در شرایط به خصوصی روی دهد.
عوامل متعددی در شکلگیری یک اختلال جنسی میتواند موثر باشد؛ از جمله عوامل جسمانی، مسائل روانشناختی، ناآگاهیهای جنسی، عوامل آسیبزای فردی، همزمانی با سایر اختلالات روانشناختی، عوامل استرسزا، مشکلات ارتباطی زوجین و عوامل فرهنگی-مذهبی. یک سکس تراپیست با ارزیابی شرایط زوجین، عوامل دخیل در اختلال جنسی هر یک از طرفین را مشخص میکند و با برنامهریزی درمان سعی در معالجه اختلالات جنسی خواهد داشت.
به چه دلایلی باید به سکس تراپیست مراجعه کنیم؟
سکس تراپی طیف وسیعی از نگرانیهای مربوط به تمایلات جنسی انسان و روابط صمیمی را شامل میشود. موضوعاتی که افراد و زوج ها برای آنها به دنبال سکس تراپیست هستند، می تواند متفاوت باشد که منعکس کننده تمایلات جنسی انسان است. در اینجا چند دلیل وجود دارد که چرا افراد ممکن است از یک سکس تراپیست کمک بگیرند:
اختلال عملکرد جنسی
یکی از شایع ترین دلایل برای مراجعه به سکس تراپیست، اختلال عملکرد جنسی است. این دسته شامل شرایطی مانند اختلال نعوظ، انزال زودرس، تاخیر در انزال، آنورگاسمی (مشکل در رسیدن به ارگاسم) و مقاربت دردناک (دیسپارونی) است.
اختلاف تمایلات
تفاوت در میل جنسی بین زوجین می تواند منجر به ناامیدی و تنش در یک رابطه شود. یک سکس تراپیست میتواند ارتباط میان زوجین را تسهیل کند تا به آنها کمک کند تا اختلافات میانشان را برطرف کنند و راههایی برای ایجاد یک رابطه جنسی رضایت بخش و متعادل پیدا کنند.
صمیمیت
صمیمیت صرفاً در مورد نزدیکی فیزیکی نیست، بلکه آسیب پذیری عاطفی و ارتباط را نیز در بر میگیرد. سکس تراپیست به زوجها کمک میکنند صمیمیت عاطفی را تقویت کنند و به درک عمیق تری از نیازها و آسیب پذیریهای یکدیگر برسند.
مشکلات ارتباطی
عدم وجود مشکلات ارتباطی میتواند از بیان خواستهها، مرزها و نگرانیهای مربوط به رابطه جنسی جلوگیری کند. یک سکس تراپیست میتواند تکنیکهای ارتباطی مؤثری را پیشنهاد دهد که زوجین از وجود مشکلات ارتباطی بینشان دیگر رنج نبرند.
تروما و سوء استفاده جنسی در گذشته
تجربه تروما یا سوء استفاده جنسی میتواند به طور قابل توجهی بر عملکرد جنسی و رفاه کلی فرد تأثیر بگذارد. یک سکس تراپیست فضای امنی را برای این افراد فراهم میکند تا تجربیات خود را بازگو کنند و هرگونه مشکل ناشی از آن تجربهها را برطرف کنند.
مشکلات خیانت و اعتماد
مقابله با خیانت میتواند بسیار چالش برانگیز باشد و ممکن است باعث ایجاد زخمهای عاطفی عمیق در یک رابطه شود. سکس تراپیست قادر هستند به زوجها کمک کنند تا عواقب خیانت را پشت سر بگذارند، اعتماد را بازسازی کنند و برای بهتر شدن روابط تلاش کنند.
اضطراب در رابطه
اضطراب در رابطه میتواند بر افراد با هر جنسیت و گرایشهای جنسی تأثیر بگذارد و منجر به دلهره، ترس یا شک به خود در برخوردهای جنسی شود. سکس تراپیست میتواند در مدیریت اضطراب و ایجاد یک رویکرد مثبت نسبت به تجربیات جنسی کمک کنند.
تصویر بدن و عزت نفس
تصویر بدنی منفی و عزت نفس پایین میتواند تأثیر قابل توجهی بر اعتماد به نفس و رضایت جنسی فرد داشته باشد. سکس تراپیست میتواند به افراد در پرورش خود باوری و پرورش نگرش مثبت نسبت به بدن و خود کمک کند.
آموزش و تقویت جنسی
به این نکته توجه داشته باشید که سکس تراپی فقط برای رفع مشکلات نیست. سکس تراپی میتواند منبعی برای زوجهایی باشد که به دنبال گسترش دانش جنسی، کشف تجربیات جدید یا مهارتها و تکنیکهای جنسی خود هستند.
وظیفه سکس تراپیست چیست؟
یک سکس تراپیست نقش مهم و چند وجهی در کمک به افراد و زوجها دارد. تخصص آنها، آنها را قادر می سازد تا به طیف وسیعی از نگرانی های جنسی رسیدگی کنند و در عین حال محیطی امن و بدون قضاوت را برای گفتگوی ایجاد کنند. در اینجا نقش و وظایف یک سکس تراپیست را بررسی میکنیم:
آموزش و عادی سازی
سکس تراپیستها به عنوان مربی عمل میکنند و اطلاعات دقیق را در مورد تمایلات جنسی انسان، عملکرد جنسی و نگرانی های جنسی را میدانند. با عادی سازی روابط جنسی، سکس تراپیستها قصد دارند شرم و حس خجالت پیرامون مسائل جنسی را کاهش دهند.
برنامههای درمانی فردی
بر اساس ارزیابیهای انجام شده، یک سکس تراپیست، برنامههای درمانی شخصی سازی شدهای را طراحی میکند که به نیازها و اهداف خاص فرد یا زوج میپردازد. این روشها ممکن است شامل ترکیبی از تکنیکهای درمانی، تمرینها و روشهای عملی با هدف تغییرات مثبت و رفاه جنسی باشد.
روان درمانی و مشاوره
به عنوان متخصصان بهداشت دارای مجوز، سکس تراپیستها از تکنیکهای روان درمانی و مشاوره و رسیدگی به جنبه های عاطفی و مشکلات جنسی بیماران خود استفاده می کنند. این میتواند شامل رسیدگی به آسیبهای گذشته، بهبود مهارتهای ارتباطی، افزایش عزت نفس و کار بر روی هر گونه چالش رابطهای باشد که ممکن است بر صمیمیت جنسی تأثیر بگذارد.
تمرکز حسی و تکنیک های رفتاری
سکس تراپیستها اغلب تمرینات تمرکز حواس و تکنیکهای رفتاری را در برنامههای درمانی خود قرار میدهند. تمرکز حسی شامل تمرینات لمسی غیرجنسی است که به افراد و زوجها کمک میکند تا صمیمیت و ارتباط را بدون فشار عملکرد جنسی افزایش دهند. تکنیکهای رفتاری ممکن است شامل آموزش ارتباطی، ایفای نقش برای تمرین رفتارهای جدید باشد.
آموزش جنسی و مهارت سازی
برای مراجعه کنندگانی که به دنبال افزایش دانش یا مهارتهای جنسی خود هستند، سکس تراپیستها آموزشهای جنسی هدفمند ارائه میدهند و به افراد و زوجها کمک میکنند تا تجربیات جنسی جدید را به روشی توافقی و آگاهانه برقرار کنند. آنها همچنین راهنماییهایی در مورد بهبود تکنیکهای جنسی و رسیدگی به چالشهای زوجین را ارائه میدهند.
پرداختن به پویایی روابط
سکس تراپیستها تشخیص میدهند که مسائل جنسی را میتوان با پویایی روابط گسترده تر در هم آمیخت؛ بنابراین، آنها برای بهبود صمیمیت عاطفی، تقویت ارتباط و حل تعارضاتی که ممکن است بر روابط جنسی تأثیر بگذارند، با زوج ها کار میکنند.
ارجاعات و همکاری
در مواردی که مسائل پزشکی یا فیزیکی باعث نگرانیهای جنسی میشود، سکس تراپیستها با متخصصان پزشکی مانند متخصص اورولوژی، متخصص زنان یا غدد برای اطمینان، همکاری میکنند. آنها همچنین ممکن است در صورت نیاز به کمک، مشتریان را به متخصصان دیگر ارجاع دهند.
پیگیری
در طول دوره درمانی، سکس تراپیستها حمایت، تشویق و اطمینان مداوم را به مراجعی که وجود دارد، ارائه می دهند. آنها پیشرفت را زیر نظر دارند و برنامه های درمانی را در صورت نیاز تنظیم میکنند.
بطور کلی، نقش یک سکس تراپیست فراتر از ارائه مشاوره یا راه حلهای سریع برای مسائل جنسی است. از طریق ترکیبی از تخصص و علوم روانشناسی، سکس تراپیستها به عنوان راهنمای قابل اعتماد عمل میکنند و به افراد و زوجها کمک میکنند تا تمایلات جنسی خود را بپذیرند، روابط رضایتبخش را تقویت کنند و به رفاه کلی بیشتری دست یابند.
در جلسات سکس تراپی چه اتفاقی میافتد؟
در جلسات سکستراپی، درمانگر جنسی به صحبتهای شما گوش میدهد تا مشکلات شما را ارزیابی کند. سکستراپیست با صحبت کردن و بررسی تجربیات شما میتواند درک بهتری از آنچه اتفاق میافتد و دلایل آن داشته باشد. به این ترتیب میتوانید در مورد اینکه مشکل شما روانی، جسمی یا ترکیبی از این دو است، تصمیم بگیرد.
در حالی که خودتان به تنهایی میتوانید به یک درمانگر جنسی مراجعه کنید، اما اگر مشکل شما بر شریک زندگیتان نیز تأثیر میگذارد، شاید بهتر باشد که هر دو در جلسات سکستراپی شرکت کنید. در طول جلسات سکستراپی شما و درمانگرتان برای شناسایی و تغییر افکار و رفتارهایی که در زندگی جنسی شما دخیل هستند، با هم کار خواهید کرد. حتی ممکن است درمانگر تمرینات و وظایفی را به شما بدهد تا در زمان خالی و خلوت با همسرتان انجام دهید.
درمانگر ممکن است از شما سوالاتی درمورد سلامتی و نیازهای جنسی، باورها و نگرانیهای جنسیتان بپرسید. شاید گفتگو در مورد رابطه جنسی برای شما ناخوشایند یا ناراحت کننده باشد. اما باید بدانید که سکستراپیست شما این را میداند و تمام تلاش خود را میکند تا شما احساس راحتی کنید. از آنجایی که گفتگو بخش اصلی روان درمانی است، شما باید به طور فعال در درمان شرکت کنید. اعتماد و رابطه بین شما و درمانگرتان برای همکاری موثر و بهرهمندی از درمان ضروری است.
توجه کنید که جلسات سکستراپی شامل هیچ گونه تماس فیزیکی یا فعالیت جنسی بین شما و درمانگرتان نیست. اگر با هر جنبهای از درمان احساس ناراحتی میکنید، باید به درمانگر خود اطلاع دهید یا از دیدن پزشک خودداری کنید.
به طور معمولا در جلسات سکس تراپی بسته به مشکل بر روی موضوعات زیر کار میشود:
- ایجاد مهارت برای لذت و برانگیختگی به عنوان زوج
- یادگیری راههای مدیریت اضطراب، از جمله اضطراب عملکرد حول رابطه جنسی
- بهبود ارتباط با شریک زندگی خود در مورد رابطه جنسی
- آموزش پیرامون آناتومی، عملکرد جنسی و لذت
- بررسی هرگونه وابستگی به منابع شهوانی برای برانگیختگی، مانند پورنوگرافی
- شناسایی عادات خودارضایی که برای عملکرد با شریک زندگی مناسب نیستند
- درک ارتباط بدن و ذهن و اینکه چه محرکهایی برای شما مناسب هستند.
چه زمانی باید به سکستراپیست مراجعه کرد؟
یکی از راههای تشخیص اینکه آیا به درمانگر جنسی نیاز دارید، این است که تجزیه و تحلیل کنید که چه بخشهایی از زندگی شما بیشتر تحت تأثیر مسائل مرتبط با زندگی جنسی است. اگر کیفیت زندگی، اعتماد به نفس و سلامت عاطفی شما به شدت تحت تاثیر اختلالات عملکرد جنسی شما قرار گرفته است، بهتر است به یک درمانگر جنسی مراجعه کنید. همینطور اگر با فقدان صمیمیت یا مشکل در برقراری ارتباط با شریک زندگی خود مواجه هستید، حتما باید مراجعه به سکستراپیست را در اولویت قرار دهید.