افسردگی مقاوم به درمان؛ علائم، دلایل و درمان
افسردگی یکی از شایعترین اختلالات روان در عصر حاضر میباشد و میتوان گفت که بسیاری از افراد در جامعه، در سطوح مختلفی با این اختلال درگیر هستند. افسردگی میتواند تاثیرات منفی زیادی روی سلامت روان شما داشته باشد و کیفیت زندگی شما را به شدت کاهش دهد؛ از همین رو بسیارمهم است که این اختلال را جدی بگیرید و برای درمان آن هرچه سریعتر اقدام کنید.
بسیاری از درمانهای متداول افسردگی، مثل روان درمانی و دارو درمانی، میتواند خیلی زود و سریع تاثیر خود را روی درمان افسردگی نشان دهند و علائم افسردگی را کاهش دهند. معمولا فرد مبتلا به افسردگی، پس از چند هفته مصرف داروهای ضد افسردگی، با کاهش علائم افسردگی مواجه میشود.
اما این موضوع برای همه به این صورت اتفاق نمیافتد. تحقیقات نشان داده است که روشهایی مثل روان درمانی یا دارو درمانی تنها روی ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به افسردگی تاثیرگذار است و در این بین، ۱۰ درصد افراد مبتلا به افسردگی، به این درمانها پاسخ مثبت نشان نمیدهند و دارو درمانی و روان درمانی باعث کاهش علائم افسردگی نمیشود.
از طرف دیگر، روشهای درمان افسردگی مثل دارو درمانی و روان درمانی، نیاز به صرف زمان زیاد دارند و خیلی سریع عمل نمیکنند؛ در این بین، در برخی از موارد لازم است که علائم افسردگی را خیلی سریع کنترل کنیم؛ زیرا ممکن است که افسردگی به قدری شدید باشد که فرد به خود آسیب بزند. در چنین شرایطی لازم است که به سراغ درمانهای سریعتر و متفاوتتر برویم.
همانطور که گفتیم، برخی از افراد مبتلا به افسردگی، نسبت به دارو درمانی واکنش مثبت نشان نمیدهند و دارو درمانی باعث کاهش علائم فرد نمیشود. در چنین شرایطی میگوییم که فرد مبتلا به افسردگی مقاوم به دارو شده است. افسردگی مقاوم به دارو یکی دیگر از انواع افسردگی است که نیاز به کنترل و درمان سریع دارد. در چنین شرایطی، لازم است که از درمانهای مکمل برای درمان افسردگی استفاده کنیم و تنها به دارو درمانی و روان درمانی اکتفا نکنیم.
در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، درباره افسردگی مقاوم به دارو صحبت میکنیم و روش های درمان افسردگی مقاوم به دارو را بررسی میکنیم. پیشنهاد میکنیم در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
اولین اقدامی که در مواجهه با افسردگی لازم است انجام دهید، مراجعه به روانشناس است. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، آماده برگزاری جلسات روانشناسی در محیطی آرام و زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی است. شما میتوانید از طریق لینک زیر، برای شرکت در جلسات روانشاسی وقت رزرو کنید.
افسردگی مقاوم به دارو چیست؟
افسردگی مقاوم به دارو که گاها از آن به عنوان افسردگی مقاوم به درمان نیز یاد میشود، نوعی از افسردگی است که نسبت به درمانهای معمول افسردگی مثل روان درمانی و دارو درمانی واکنش نشان نمیدهد و برای درمان آن لازم است که از روشهای مکمل نیز بهره ببریم.
گاهی پیش میآید که فرد مبتلا به افسردگی، علارغم تمام پیگیریهایی که برای درمان افسردگی انجام میدهد، بهبودی در شرایط خود و کاهش علائم احساس نمیکند. در چنین شرایطی، به احتمال زیاد فرد مبتلا به افسردگی مقاوم به دارو یا افسردگی مقاوم به درمان شده است و لازم است که اقدامات ویژهتری جهت درمان افسردگی انجام دهد.
افسردگی یکی از اختلالات روان شایع در جوامع امروزی است و میتوان گفت که در دنیای صنعتی و پر از تنش امروز، این اختلال روزبهروز در حال گسترش است. داروهای ضد افسردگی در بسیاری از کشورها جزو ۱۰ داروی پرمصرف شناخته میشوند و آمارها نشان میدهد که روزبهروز به تعداد افراد مبتلا به افسردگی افزوده میشود.
علائم افسردگی مقاوم به دارو
افسردگی مقاوم به دارو، علائم خاص و مشخصی ندارد. برخی از دانشمندان بر این باورند که در صورتی که دو روش دارو درمانی و روان درمانی، در درمان افسردگی موثر نباشند، آنگاه میتوان ادعا کرد که فرد مبتلا به افسردگی مقاوم به دارو شده است. از طرف دیگر، برخی از دانشمندان و پژوهشگران بر این باورند که پیش از اینکه افسردگی از نوع مقاوم به درمان در نظر گرفته شود، لازم است که فرد چهار روش درمانی مختلف را امتحان کند.
برای آن که افسردگی مقاوم به درمان را تشخیص دهید، لازم است که این چند پرسش اساسی را از خود بپرسید:
- آیا درمان فعلی که برای افسردگی در نظر گرفتهاید، موجب بهبود شما نشده است؟
- آیا درمان تا حدودی کمک کرده است؛ اما همچنان مانند سابق نشدهاید؟
- آیا کنترل عوارض جانبی داروهایی که برای درمان افسردگی مصرف میکنید، برای شما دشوار است؟
اگر پاسخ هر یک از سوالهای بالا، مثبت باشد، احتمالا شما دچار افسردگی مقاوم به درمان شدهاید و برای تغییر برنامه درمانی خود لازم است که به روانشناس خود مراجعه کنید. در چنین شرایطی ممکن است که روانشناس تشخیص دهد که لازم است از چندین روش درمانی متفاوت در کنار یکدیگر استفاده کنید و شما را به روانپزشک و نوروتراپیست نیز ارجاع دهد. همچنین روانپزشک شما ممکن است تغییراتی در نوع داروها و دوز آنها ایجاد کند.
برخی دیگر از علائم افسردگی مقاوم به دارو عبارتند از:
- دوره های مکرر، شدید و طولانیتر افسردگی
- لحظات کوتاه بهبود به دنبال علائم افسردگی
- اضطراب بیشتر یا یک اختلال اضطرابی
افسردگی را باید جدی بگیرید و نباید فرد افسرده را به حال خود رها کنید. اگر افسردگی به موقع بررسی و درمان نشود، میتواند اشتباهات جبران ناپذیری را رقم بزند و زندگی عادی شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد؛ تا آن جایی که حتی برای انجام فعالیتهای ساده روزانه هم انگیزه کافی برای بیرون آمدن از تخت خواب را نداشته باشید. در حالتهای شدیدتر، افسردگی میتواند باعث آسیب به خود یا حتی خودکشی شود.
درمان افسردگی مقاوم به دارو
درمان افسردگی مقاوم به دارو یا افسردگی مقاوم به درمان با سایر روشهای افسردگی متفاوت است. در بسیاری از مواقع، نیاز است که درمانگر از چندین روش درمانی مختلف، به صورت مکمل، برای درمان افسردگی مقاوم به دارو استفاده کند. اولین قدمی که در مورد افسردگی مقاوم به دارو باید در نظر داشته باشید، تشخیص قطعی آن است. در بسیاری از مواقع، ممکن است که فرد جلسات تراپی را به موقع شرکت نکند یا درمانگر، متد مناسبی را برای درمان انتخاب نکرده باشد؛ به همین دلیل است که فرد مبتلا به افسردگی پاسخ مثبتی به درمان نشان نمیدهد؛ یا ممکن است که فرد مبتلا به افسردگی داروهای خود را به موقع و بهدرستی مصرف نکرده باشد؛ در چنین شرایطی نیز احتمال اثرگذاری روش درمانی به شدت کاهش پیدا میکند.
اگر بعد از بررسی علائم بالا و اجرای درست و صحیح روش درمانی، همچنان احساس بهبود پیدا نکردهاید، احتمالا شما مبتلا به افسردگی مقاوم به درمان هستید و لازم است که از روشهای دیگری برای درمان افسردگی استفاده کنید. از جمله روش های درمان افسردگی مقاوم به دارو، عبارتند از:
روان درمانی
همچنان روان درمانی به عنوان یکی از اصلیترین روش های درمان افسردگی شناخته میشود؛ با این حال، اگر در گذشته نیز از روان درمانی استفاده میکردید؛ اما روان درمانی تاثیری روی درمان افسردگی شما نداشت، لازم است که روان درمانگر یا متد درمانی خود را تغییر دهید. در چنین شرایطی بهتر است به سراغ درمانگرانی بروید که احساس راحتی و آرامش بیشتری در کنار آنها دارید. همچنین روان درمانگر شما باید تجربه درمان افسردگی مقاوم به دارو را نیز داشته باشد تا روند درمان شما بهتر رخ دهد.
در برخی از موارد نیز، ممکن است که سایر اختلالات روان مثل اضطراب، اختلال دو قطبی، وسواس (OCD) و … نیز در کنار افسردگی وجود داشته باشند. یک روان درمانگر ماهر باید بتواند بهخوبی این اختلالات را تشخیص دهد و به دنبال درمان این دسته از اختلالات نیز باشد. درمان سایر اختلالات روانی میتواند تاثیر مثبتی در روند درمان اختلال افسردگی مقاوم به درمان داشته باشد.
دارو درمانی
دارو درمانی همچنان به عنوان یکی از اصلیترین روش های درمان افسردگی مقاوم به درمان شناخته میشود؛ اما دوز داروها و نوع داروهایی که برای این نوع از افسردگی به کار گرفته میشود، متفاوت است. اگر میخواهید دارو درمانی بهتر عمل کند، لازم است که داروها را دقیقا مطابق با دستور پزشک مصرف کنید. همچنین اگر بیماری زمینهای دیگری دارید که برای آن دارو مصرف میکنید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
در صورتی که برای سایر اختلالات روان نیز دارو مصرف میکنید، این موضوع میتواند روی انتخاب داروهای جدید و دوز داروها تاثیرگذار باشد؛ پس بسیار مهم است که حتما به یک روانپزشک متخصص مراجعه کنید تا بتوانید درمان را بهتر پیگیری کنید.
برای درمان افسردگی مقاوم به دارو، روانپزشک شما ممکن است که مقدار مصرفی داروهای گذشته شما را افزایش دهد یا به طور کلی، نوع داروها و مصرف آنها را تغییر دهد. اگر عوارض داروهایی که در گذشته مصرف میکردید برای شما دشوار است، حتما این موضوع را به روانپزشک خود اطلاع دهید تا در صورت امکان، داروهای شما را تغییر دهد یا از داروهای مکمل برای کاهش عوارض استفاده کند.
ما در کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، در کنار مشاوران و روانشناسان ماهر خود، از کمک روانپزشکان متخصص و ماهر نیز استفاده میکنیم تا روند درمانی شما بهتر اتفاق افتد؛ پس دیگر نیازی نیست برای مراجعه به روانپزشک به سراغ کلینیک دیگری بروید. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، امکان برگزاری جلسات روانپزشکی را نیز برای شما فراهم کرده است.
درمان نوروتراپی
از آن جایی که دارو درمانی میتواند عوارض مختلفی را به دنبال داشته باشد و برای همه افراد نیز مناسب نباشد، لازم است که از روشهای درمانی دیگری نیز به عنوان درمان مکمل، در کنار دارو درمانی و روان درمانی، استفاده کنید. یکی از اصلیترین و اساسیترین روش های درمان افسردگی مقاوم به دارو، درمانهای نوروتراپی است. نوروفیدبک و tDCS به عنوان دو روش بسیار مهم و موثر نوروتراپی برای درمان افسردگی مقاوم به دارو شناخته میشوند. عوارض جانبی این روشها بسیار پایین بوده و مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد کرد.
نوروتراپی یک روش درمانی برای بیماریها و اختلالاتی مانند اضطراب و افسردگی حاد است. در نوروتراپی الگوهای مغزی که پیش از این تغییر کرده و باعث بروز چنین اختلالاتی میشوند را تغییر میدهیم. هدف نوروتراپی آموزش مجدد مغز و توسعه مهارتهای جدید است تا عملکرد مغز به حالت عادی و نرمال خود بازگردد.
گروه درمانی
این روزها گروه درمانی برای بسیاری از اختلالات روان بهکار گرفته میشود. در مورد افسردگی مقاوم به دارو نیز، گروه درمانی میتواند کمک بسیار زیادی به فرد کند و به عنوان یکی از درمانهای مکمل شناخته میشود. در جلسات گروه درمانی، تعدادی از افراد که همگی از افسردگی یا افسردگی مقاوم به دارو رنج میبرند، در کنار یکدیگر جمع میشوند و در مورد مشکلات و اختلال خود صحبت میکنند. یک روان درمانگر ماهر نیز بر روند این جلسات نظارت دارد و در صورت نیاز، مداخله میکند.
تغییر سبک زندگی
یکی دیگر از مواردی که بسیاری از درمانگران و روانشناسان برای درمان افسردگی مقاوم به دارو به آن اشاره میکنند، تغییر سبک زندگی است. داشتن سبک زندگی سالم به بهبود علائم افسردگی کمک بسیار زیادی میکند. برای درمان افسردگی مقاوم به دارو لازم است که سبک زندگی سالمی را برای خود انتخاب کنید. تنظیم ساعت خواب، داشتن فعالیتهای فیزیکی و ورزش کردن روزانه، حذف مصرف الکل و سیگار، ایجاد دایره دوستی و حفظ ارتباطات سالم با دوستان، انتخاب تغذیه مناسب و سالم و … از جمله مواردی است که میتواند به بهبود افسردگی شما کمک بسیار زیادی کند.