مهارت خودآگاهی چیست؟ چگونه به خودآگاهی برسیم؟
خودآگاهی به دانش و شناخت فرد از خود گفته میشود؛ در خودآگاهی ما سعی میکنیم که همه جنبههای شخصیتی خود، شامل احساسات، اعتقادات، نقاط ضعف و قوت را شناسایی کنیم و با نگاهی واقعگرایانه با آن روبهرو شویم.
خودآگاهی به شما این امکان را میدهد تا بتوانید احساسات درونی خود را بهراحتی بروز دهید. تجربه نشان داده است که افرادی که خودآگاهی دارند، احساس رضایت از زندگی بیشتری نیز نسبت به سایر افراد دارند و کسب مهارت خودآگاهی، به بهداشت و سلامت روان نیز کمک بسیار زیادی میکند.
روانشناسان بر این باورند که بسیاری از تعارضات درونی، احساسات منفی، نارضایتی از شرایط و زندگی، اضطراب و استرس، ترس و کینه و … ناشی از عدم خودآگاهی و شناخت خود است. اگر بتوانیم احساسات خود را عمیقتر و بهتر بشناسیم، قطعا میتوانیم بسیاری از این مشکلات را نیز در درون خود حل کنیم و لذت بیشتری از شرایط و زندگی خود ببریم.
مهارت خودآگاهی این روزها به یکی از مهارتهای مهم زندگی تبدیل شده است و لازم است که هر فردی برای رسیدن به آن تلاش کند. با توجه به دنیای پر از مشغله و شلوغی که در آن زندگی میکنیم، معمولا زمان کمتری را برای فکر کردن به خود و شناخت خود پیدا میکنیم؛ پس چه خوب است که برای خودآگاهی تلاش کنیم و زمانی از روز را صرف این موضوع کنیم و احساسات خود را بهتر درک کنیم.
این روزها صبحتهای مختلفی از خودآگاهی و تاثیر آن روی زندگی خود میشنوید؛ اما خودآگاهی دقیقا به چه معناست و چگونه میتواند به ما کمک کند؟ براق تقویت مهارت خودآگاهی چه کارهایی میتوانیم انجام دهیم؟ چگونه میتوانیم از خودآگاهی در جهت بهتر شدن زندگی خود استفاده کنیم؟
اینها سوالاتی است که احتمالا وقتی با واژه خودآگاهی روبهرو میشوید از خود میپرسید. در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز روانشناسی غرب تهران، قرار است که به بررسی خودآگاهی و تاثیراتی که در زندگی ما دارد بپردازیم و در نهایت راهکارهایی را برای تقویت خودآگاهی در زندگی معرفی کنیم. اگر شما هم به مباحث خودآگاهی علاقهمند هستید و دوست دارید که خودآگاهی خود را در زندگی بالا ببرید و به خودشناسی برسید، توصیه میکنیم که در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
مراجعه به روانشناس به صورت مرتب، نه تنها میتواند به حل بسیاری از مشکلات و درمان بسیاری از اختلالات روان کمک کند، بلکه باعث خودآگاهی و خودشناسی میشود. روانشناس با پرسیدن سوالات بنیادین میتواند شما را به چالش بکشد و یک قدم به شناخت خود نزدیکتر کند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات مشاوره و روانشناسی را زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی برای شما فراهم کرده است. شما میتوانید جلسات روانشناسی و خودشناسی را زیر نظر بهترین روانشناسان در کلینیک روانشناسی برگ سبز تجربه کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره جلسات روانشناسی در کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز روانشناسی غرب تهران، و همچنین رزرو وقت روانشناس، روی لینک زیر کلیک کنید.
خودآگاهی چیست؟
خودآگاهی، همانطور که از نام آن پیداست، به معنی شناخت و آگاهی نسبت به خود است. این شناخت شامل شناخت احساسات، عواطف، علایق، اهداف، اولویتها، نیازها، نگرش و … میشود. در یک تعریف ساده و کلی میتوان گفت که خودآگاهی به معنی شناخت افکار و احساسات خود، چه منفی و چه مثبت، است که به درک بهتر آنها کمک میکند و باعث میشود که در ادامه زندگی تصمیمات بهتر و درستتری بگیرید.
بسیاری از افراد خودآگاهی را با خودشناسی یکسان میدانند. اگرچه این دو مفهوم ارتباط نزدیک و تنگاتنگی با یکدیگر دارند، اما تفاوتهای جزئی نیز دارند. خودآگاهی به معنی شناخت احساسات و افکار است؛ در صورتی که در خودشناسی ما علاوه بر شناخت احساسات و افکار به دنبال دانستن چرایی این احساسات نیز هستیم.
خودآگاهی میتواند به سلامت روان شما کمک کند. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که در محیط کار دچار تنش و اضطراب زیاد میشوید و فشار کاری شما بسیار بالاست، مهم است که به فکر سلامت روان خود باشید. سلامت روان در محیط کار یکی از مفاهیم بسیار مهمی است که در دنیای امروز اهمیت ویژهای پیدا کرده است. از آن جایی که ما بیشتر زمانمان در روز را در محیط کار و اداره میگذرانیم، سلامت روان در محیط کار اهمیت بسیار زیادی دارد.
تمرین خودآگاهی
یکی از سوالات متداولی که افراد در مورد خودآگاهی دارند، این است که چگونه میتوانیم مهارت خودآگاهی را در خود تقویت کنیم و به شناخت خود برسیم. خودآگاهی برای افراد مختلف میتواند از طریق مختلفی اتفاق افتد. در برخی از موارد، تجربه یک اتفاق تلخ یا تروما میتواند به خودآگاهی افراد کمک کند. علاوه بر، برخی از تمرینها نیز هستند که میتوانند به خودآگاهی ما و تقویت مهارت خودآگاهی کمک کند. در ادامه برخی از تمرینات خودآگاهی را با هم بررسی میکنیم:
قضاوت بیطرفانه
برای آن که به خودآگاهی برسید، لازم است که با خود صادق باشید و با قضاوت بیطرفانه، تصمیمات خود را مورد نقد و بررسی قرار دهید و ویژگیهای مثبت و منفی خود را بشناسید؛ فقط توجه داشته باشید که حتما در این کار باید به صورت بیطرفانه عمل کنید تا بتوانید نتیجه درستی بگیرید.
همچنین میتوانید از چند نفر دوستان صمیمی خود کمک بگیرید و از آنها بخواهید تا هر کدام ۳ ویژگی مثبت و ۳ ویژگی منفی شما را از نظر خودشان، و طبیعتا به صورت بیطرفانه و صادقانه، بیان کنند.
مشاهده خود از زاویه دید دیگران
یکی دیگر از تمرینات خودآگاهی، دیدن خود از زاویه دید دیگران است. به عنوان مثال، خود را به عنوان یک پدر ارزیابی کنید. فرزندتان احتمالا از کدام ویژگیهای شما بیشتر خوشش میآید و کدام رفتارتان را نمیپسندد. با این کار میتوانید درک درستتری از رفتار خود داشته باشید و برای اصلاح و بهتر شدن آن بکوشید. توجه داشته باشید که در این مرحله نیز لازم است که با خود صادق باشید و بیطرفانه به قضاوت خود بنشینید.
خاطرهنویسی و ثبت اتفاقات روزانه
یکی دیگر از مواردی که به خودآگاهی کمک میکند، خاطره نویسی و ثبت وقایع روزانه است. سعی کنید زمانی را در طول روز به نوشتن از احساسات و اتفاقات آن روز اختصاص دهید. این کار به شما کمک میکند تا ذهن خود را مرتب کنید و بتوانید احساسات خود را بهتر و راحتتر بیان کنید و در انتها، به شناخت بهتر شما از خود و خودآگاهی کمک میکند.
همچنین میتوانید اهداف بلند مدت و کوتاه مدت خود را یادداشت کنید و هر از گاهی به سراغ آن بروید تا ببینید چقدر در آن پیشرفت داشتهاید. همه این کارها دید بهتری نسبت به خودتان به شما میدهد و برای برنامهریزیهای آینده میتوانید از این اطلاعات بهخوبی استفاده کنید.
شناخت انتظارات و خواستهها
یکی دیگر از تمرینهای خودآگاهی، شناخت انتظارات و خواستهها است. معمولا برآورده نشدن انتظارات و خواستههای ما باعث ایجاد احساس نارضایتی در ما میشود؛ پس اگر بتوانیم این انتظارات و خواستهها را در وهله اول بهخوبی بشناسیم و سپس منطقیتر و مبتنی بر واقعیت انتخاب کنیم، میزان رضایت ما از زندگی بهتر خواهد شد. برای درک بهتری از انتظارات و خواستههای خود میتوانید آنها را یادداشت کنید و سپس به ارزیابی هر کدام بپردازید.
شناخت احساسات
شناخت احساسات یکی از مهمترین و همچنین سختترین مراحل رسیدن به خودآگاهی است. ممکن است که شما در ابتدا این تصور را داشته باشید که همه احساسات خود را بهخوبی درک میکنید و به شناخت خوبی نسبت به احساسات خود رسیدهاید؛ اما وقتی صحبت از بیان احساسات به میان میآید، اوضاع کمی پیچیدهتر میشود و متوجه میشوید که در بسیاری از مواقع دقیقا نمیتوانید احساسات خود را حتی برای خودتان بیان کنید یا تفاوتی بین احساس خشم یا عصبی بودن قائل شوید.
برای شناخت بهتر و عمیقتر احساسات خود نسبت به موضوعات مختلف، گاهی نیاز است که در جلسات مختلف روانکاوی شرکت کنید و این کار را به کمک یک روانکاو ماهر انجام دهید تا بتوانید ریشه احساسات خود را در اعماق خود پیدا کنید.
روانکاوی یکی از زیرشاخههای علم روانشناسی به حساب میآید. روانکاوی یکی از روشهای گفتگو محور روانشناسی است که بر اساس نظریههای زیگموند فروید بنا شده است. این روش درمانی، به تاثیر ذهن ناخودآگاه بر افکار، احساسات و رفتارها میپردازد و به طور خاص بررسی میکند که چگونه تجربیات گذشته (به خصوص دوران کودکی) ممکن است روی رفتار و احساسات حال تاثیرگذار باشد.
بالا بردن اعتماد به نفس
جالب است بدانید که میزان اعتماد به نفس شما نیز میتواند روی خودآگاهی و همچنین حس رضایت از زندگی تاثیرگذار باشد. اعتماد به نفس معمولا با انتظارات شما از خودتان همجهت است. معمولا افرادی که اعتماد به نفس پایینتری دارند، انتظارات غیرمنطقی از خود دارند و نرسیدن به این انتظارات و خواستهها، باعث ایجاد حس منفی و همچنین سرزنش خود و در نتیجه، پایین آمدن اعتماد به نفس میشود. برای تقویت مهارت خوآگاهی، لازم است که روی اعتماد به نفس خود نیز کار کنید و تلاش کنید آن را بالا ببرید.
همه ما میدانیم که اعتماد به نفس نقش بسیار پررنگی در زندگی ما بازی میکند و یکی از عوامل موفقیت ماست. بسیاری از افراد بزرگ و مشهور، الگوهای موفقیت و کارآفرینان از اعتماد به نفس بسیار بالایی برخوردارند. اعتماد به نفس یکی از فاکتورهای مهم دستیابی به موفقیت است و این موضوع بر هیچ کسی پوشیده نیست.
اختصاص زمانی برای خود
یکی از مهمترین تمرین خودآگاهی، اختصاصی زمانی برای خود است. تا زمانی که شما با خودتان تنها نباشید و برای خود وقت نگذارید، قطعا نمیتوانید به شناخت درستی از خودتان دست پیدا کنید؛ از این رو داشتن زمانی برای خود میتواند به خودآگاهی شما کمک کند. سعی کنید در طول روز، حتما ساعاتی را از کار، مشغله، خانواده و … دور باشید و به خودتان اختصاص دهید.
در این ساعتها میتوانید به موسیقی مورد علاقه خود گوش دهید یا از نوشیدن یک چای در آرامش لذت ببرید. همچنین میتوانید ثبت وقایع روزانه را به چنین ساعتی موکول کنید و از این فرصت بهترین استفاده را در جهت افزایش خودآگاهی ببرید.
مراقبه و ذهنآگاهی
ذهن آگاهی(mindfulness) و مراقبه یکی دیگر از روشهای پرورش مهارت خودآگاهی است. ذهن آگاهی به معنی حضور در لحظه و توجه به اطراف است. این کار به شما کمک میکند تا در خیالات و تفکرات خود غرق نباشید و بتوانید چند دقیقهای را به صورت واقعبینانه به خود فکر کنید. مراقبه نیز میتواند به آرام شدن شما و همچنین توجه و تمرکز روی احساسات درونیتان کمک کند.
ذهن آگاهی توانایی حضور در لحظه است. در ذهن آگاهی ما به دنبال تقویت مغز برای تمرکز در لحظه و از بین بردن استرس و اضطراب هستیم. با کمک ذهن آگاهی میتوانید یادگیری و دریافت اطلاعات را چندین برابر کنید.