چگونه نه بگوییم؟ تقویت مهارت نه گفتن و نه شنیدن
نه گفتن یکی از مهارتها و تواناییهای مهم در زندگی است که همه ما باید آن را بلد باشیم؛ متاسفانه به دلیل تربیت اشتباه در کودکی و نداشتن تجربه کافی، خجالتی بودن و بسیاری از دلایل دیگر، خیلی از ما توانایی و مهارت نه گفتن نداریم و برای آن که درخواستی را رد کنید، دچار مشکلی میشویم. همین ناتوانی در نه گفتن باعث میشود که خیلی از مواقع مسئولیتهایی را بپذیریم که برای ما مشکل است یا کارهایی را انجام دهیم که برای سلامت ما مضر است.
توانایی نه گفتن یکی از مهمترین مهارتهایی است که هر پدر و مادری باید به فرزند خود آموزش دهد. این توانایی، به خصوص در دوران نوجوانی، میتواند باعث شود که فرزند ما از مسیرها و انتخابهای غلط که ممکن است از طرف دوستانش به او پیشنهاد شود، دور بماند. بسیاری از افرادی که این روزها درگیر اعتیاد هستند، بیان کردهاند که اولین بار به پیشنهاد مصرف مواد مخدر از طرف یک دوست نتوانستهاند نه بگویند.
ضرورت یادگیری مهارت نه گفتن، بر هیچ کسی پوشیده نیست؛ اما چیزی که در این میان توجه خاصی به آن نمیشود، مهارت نه شنیدن است. نه شنیدن نیز به اندازه نه گفتن مهم است. ما باید این توانایی و مهارت را در خود پرورش دهیم که گاها در مقابل خواستههایمان نه بشنویم. این مهارت نیز باید از کودکی به فرد آموخته شود و فرزند شما از همان دوران کودکی، در مقابل برخی از خواستههای غیرمنطقیاش، نه بشنود.
یکی از ترسهایی که مانع موفقیت ما میشود، ترس از نه شنیدن است. بسیاری از افراد، به دلیل اینکه مهارت نه شنیدن را ندارند و از شکست میترسند، هیچگاه اقدام به انجام کاری نمیکنند و همین موضوع باعث میشود که فرصتهای بسیار زیادی که پیش روی آنها است را از دست بدهند.
برخی از افراد نیز، به دلیل خودخواهی بسیار زیاد، به دیگران این حق را نمیدهند که به آنها نه بگویند. چنین افرادی، در برابر نه شنیدن از دیگران، معمولا پرخاش میکنند و خیلی ناراحت میشوند.
نه گفتن و نه شنیدن، هر دو جزو مهارتهای بسیار مهم و کلیی زندگی به شمار میروند و لازم است که این مهارتها را از همان دوران کودکی به فرزندانمان آموزش دهیم؛ اما متاسفانه، در جامعه ما به آموزش این مهارت توجه زیادی نشده است و در برنامه آموزشی کودکان و نوجوانان، جای این مهارت خالی است. با این حال، شما همیشه میتوانید با تمرین و تکنیکهای مختلف، مهارت نه گفتن و نه شنیدن را در خود تقویت کنید.
در این نوشته از مرکز مشاوره برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، میخواهیم در مورد مهارت «نه گفتن» و «نه شنیدن» صحبت کنیم. مطالعه ادامه این نوشته، کمک زیادی به شما در آموزش مهارت نه گفتن و نه شنیدن میکند.
در بسیاری از مواقع، فقدان توانایی نه گفتن باعث مشکلات زیادی در زندگی فرد میشود و ممکن است این موضوع به قدری حاد شود که فرد برای حل مشکل خود نیاز به مشاوره داشته باشد. در چنین شرایطی، جلسات مشاوره و روانشناسی میتواند کمک بسیار بزرگی به فرد کند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات روانشناسی را در محیطی دلنشین و حرفهای دارد. اگر شما هم میخواهید جلسات روانشناسی را شروع کنید، میتوانید از طریق لینک زیر، برای شرکت در جلسات روانشناسی کلینیک روانشناسی برگ سبز اقدام کنید.
چگونه نه بگوییم؟
یکی از دلایلی که افراد توانایی نه گفتن را ندارند و نه گفتن به درخواست دیگران برای آنها سخت است، این است که نمیدانند چگونه باید نه بگویند؛ یا در صورت رد درخواست افراد، دچار عذاب وجدان میشوند. در ادامه چند روش مناسب و منطقی برای رد درخواست دیگران و نه گفتن را بررسی میکنیم. با کمک این تکنیکها میتوانید در موقعیتهای مختلف، خیلی راحت و منطقی نه بگویید.
ارائه راهکار دیگر
وقتی درخواستی از شما میشود که در حالت کلی با آن مخالفتی ندارید، اما به دلیل شرایط موجود نمیتوانید آن را بپذیرید، میتوانید با ارائه راهکار و پیشنهادات دیگر آن را رد کنید یا به زمان دیگری انتقال دهید. به عنوان مثال، تصور کنید که دوست شما از شما درخواست میکند که فردا او را ملاقات کنید.
اما شما به دلیل برنامه فشردهای که دارید، نمیتوانید این درخواست را بپذیرید و لازم است که به این پیشنهاد، نه بگویید. در چنین شرایطی میتوانید با جابهجایی زمان ملاقات و ارائه پیشنهادات دیگر، میتوانید خیلی محترمانه و منطقی درخواست را نپذیرید.
توضیح دلیل و منطق برای نه گفتن
در بسیاری از مواقع، ما توانایی نه گفتن و رد کردن برخی از درخواستها را نداریم؛ زیرا نگران آن هستیم که طرف مقابلمان را ناراحت و ناراضی کنیم. صرف نظر از این که ما نمیتوانیم همیشه همه را راضی نگه داریم، در بسیاری از مواقع با توضیح دلایلمان برای مخالفت و رد کردن تقاضا میتوانیم از ناراحت شدن طرف مقابل نیز جلوگیری کنیم.
وقتی میخواهید درخواستی را رد کنید، خیلی ساده و صریح دلایلتان را برای رد درخواست نیز بیان کنید. به عنوان مثال، اگر مسئولیتی جدید در محل کار را نمیپذیرید، میتوانید خیلی ساده و صریح بگویید که این کار در حوزه وظایف من نیست یا توانایی انجام آن را ندارم. البته توجه داشته باشید که همین توضیح ساده و صریح کافیست و نیازی به توضیحات کامل نیست و لازم نیست وارد جزئیات شوید. مهارت نه گفتن، به سلامت روان در محیط کار نیز کمک بسیار بزرگی میکند.
مولتی تسک بودن یا مولتی تسکینگ، به معنی انجام چندین کار در کنار یکدیگر است. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که میتوانید همزمان چندین کار یا پروژه را با هم هندل کنید، احتمالا شما هم جزو افراد مولتی تسک هستید؛ از طرف دیگر، سینگل تسک بودن در مقابل مولتی تسک بودن قرار میگیرد. سینگل تسک به این معنی است که شما در لحظه میتوانید تنها روی یک کار و پروژه تمرکز کنید و تا زمانی که آن کار تمام نشود، به سراغ کار جدید نمیروید.
تمرین نه گفتن
مهارت نه گفتن نیز مانند هر مهارت دیگری، نیاز به تکرار و تمرین دارد. در ابتدا شاید برای شما بسیار دشوار باشد؛ اما هرچه بیشتر تمرین کنید، رد کردن درخواست دیگران و نه گفتن برای شما آسانتر میشود. تمرین نه گفتن را میتوانید با درخواستهای ساده و کماهمیت شروع کنید. به عنوان مثال، تمرین کنید که اگر در رستوران گارسون درخواست نوشیدنی اضافه به شما داد، آن را رد کنید.
همچنین یکی از تمرینهای نه گفتن، بیان کلمه «نه» است. یکی از تکنیکهایی که بسیاری از روانشناسان برای آن دسته از افرادی که مشکل جدی در نه گفتن و رد درخواست دیگران دارند، استفاده میکنند، تمرین نه گفتن جلوی آینه است. جلوی آینه بایستید و سعی کنید کلمه «نه» را چندین بار با صدای بلند بیان کنید. این تکنیک شاید در ابتدا مسخره و ساده به نظر برسد، اما میتواند شروع خوبی برای یادگیری مهارت نه گفتن باشد و روی اعتماد به نفس شما تاثیرگذار است.
افزایش اعتماد به نفس
یکی از دلایلی که افراد نمیتوانند در موقعیتهای مختلف نه بگویند، کمبود اعتماد به نفس آنها است. زمانی که اعتماد به نفس بالایی داشته باشید، برای وقت خود ارزش قائلید. بله گفتن به درخواستهای غیرمعمول دیگران به معنی این است که زمانی را که باید به خود اختصاص میدادید، حال باید برای دیگران بگذارید و طبیعتا دیگر هیچ وقتی برای خودتان باقی نمیماند. اگر روی مهارت اعتماد به نفس خود کار کنید، قطعا خیلی راحتتر میتوانید در برابر خواستههای غیر معمول، نه بگویید.
همه ما میدانیم که اعتماد به نفس نقش بسیار پررنگی در زندگی ما بازی میکند و یکی از عوامل موفقیت ماست. بسیاری از افراد بزرگ و مشهور، الگوهای موفقیت و کارآفرینان از اعتماد به نفس بسیار بالایی برخوردارند. اعتماد به نفس یکی از فاکتورهای مهم دستیابی به موفقیت است و این موضوع بر هیچ کسی پوشیده نیست. اما سوالی که در این بین مطرح است، این است که چگونه در زندگی اعتماد به نفس داشته باشیم و اعتماد به نفس خود را بالا ببریم. در نوشته زیر به پاسخ این سوال میپردازیم.
لحن و زبان بدن قاطعانه
برای آن که قاطعانه نه بگویید و طرف مقابل نیز آن را بپذیرد، لازم است که از لحن قاطعانه و بدون شک و تردید استفاده کنید. با این کار، طرف مقابل شما نیز متوجه این موضوع خواهد شد و اصرار بیهوده نمیکند. همچنین این قاطعیت را میتوانید در زبان بدن خود نیز نمایش دهید.
به عنوان مثال، وقتی قرار است به درخواست قرض دادن پول به دوستی، نه بگویید، خیلی قاطعانه از همان ابتدا بیان کنید که در حال حاضر شرایط قرض دادن را ندارد؛ استفاده از جملاتی مثل «باید بررسی کنم» یا «ببینم چقدر پول دارم» اصلا مناسب نیست. اگر قرار است پولی قرض ندهید، از همان ابتدا آن را مشخص و دقیق بیان کنید.
مهارت نه شنیدن
مهارت نه شنیدن نیز به اندازه نه گفتن مهم است. قطعا برای شما هم پیش آمده است که از ترس نه شنیدن و شکست، هیچگاه درخواستهای خود را مطرح نکردهاید. ترس از مخالفت و ترس از شکست از جمله دلایلی است که افراد به خاطر آن دست به اقدامی نمیزنند. با تقویت مهارت نه شنیدن میتوانید تا میزان قابل توجهی این ترسها را در خود حل کنید و مسیر موفقیت خود را هموارتر کنید. برای آن که مهارت نه شنیدن را در خود تقویت کنید، لازم است که به نکات زیر توجه داشته باشید:
پذیرفتن جواب منفی و نه شنیدن
یکی از نکاتی که باید همیشه در ذهن خود داشته باشید، این است که نه شنیدن کاملا طبیعی است. این موضوع طبیعی است که فرد در طول زندگی با نه و مخالفتهایی از طرف دیگران مواجه شود و قرار نیست که همه درخواستهای ما برآورده شود؛ پس در صورت نه شنیدن، خود را نبازید و به مسیر ادامه دهید.
یکی از موانع موفقیت، ترس از شکست و نداشتن مهارت نه شنیدن است. ترس از شکست یکی از موانع بزرگ رسیدن به موفقیت است. بسیاری از افراد تنها به دلیل ترسی که از شکست خوردن و موفق نشدن دارند، هیچگاه اقدام به انجام کاری نمیکنند و انجام کارها را به تعویق میاندازند.
عدم نیاز به مورد تایید بودن
یکی دیگر از عواملی که باعث میشود ما مهارت نه شنیدن را نداشته باشیم و مخالفتهایی که در زندگی با آن مواجه میشویم، ما را آزار دهد، این است که به تایید دیگران نیاز داریم. اگر اعتماد به نفس خود را بالا ببرید، قطعا دیگر به تایید دیگران نیاز نخواهید داشت. این طبیعی است که فرد در طول زندگی با مخالفت دیگران روبهرو شود؛ زیرا هر شخصی اهداف مختص به خود را دارد که لزوما همه افراد آنها را تایید نمیکنند.
قائل شدن حق برای دیگران
یکی دیگر از موضوعاتی که کمک میکند تا مهارت نه شنیدن خود را تقویت کنید، این است که برای دیگران این حق را قائل باشید که بتوانند به خواستههای شما نه بگویند. اگر این موضوع را بپذیرید، هم نه شنیدن برای شما آسانتر میشود و هم حتی نه گفتن.