هرآنچه لازم است در مورد افسردگی فصلی بدانید!
افسردگی فصلی، یکی دیگر از انواع افسردگیهاست که به عنوان افسردگی پاییزی یا زمستانی نیز شناخته میشود. حتما برای شما هم پیش آمده است که در برخی از فصلهای سال، به خصوص پاییز و زمستان، انرژی و انگیزه کمتری برای انجام کارها داشته باشید و برخی از علائم افسردگی را در خود مشاهده کنید.
افسردگی فصلی، همانطور که از نام آن مشخص است، دارای الگوهای فصلی است؛ یعنی فرد، در اوقات مشخصی از سال، به خصوص فصلهای سرد سال مثل پاییز و زمستان، علائم افسردگی را تجربه میکند و با گذشت زمان و نزدیکتر شدن به فصل بهار، علائم نیز به مرور کمرنگ میشوند و از بین میرود. اگرچه افسردگی فصلی در اغلب اوقات در فصلهای کمآفتاب و سرد مثل پاییز و زمستان اتفاق میافتد، اما ممکن است که در برخی از افراد نیز، علائم افسردگی در فصلهای بهار و تابستان پدیدار شود.
از آن جایی که افسردگی فصلی، الگوی فصلی دارد و علائم به صورت موقت در فرد به وجود میآید، معمولا تشخیص و درمان آن نیز دیرتر رخ میدهد؛ در اغلب مواردی که فرد دچار افسردگی فصلی میشود، خیلی دیر برای درمان اقدام میکند؛ زیرا علائم افسردگی پس از مدتی به صورت خودبهخود از بین میروند و فرد این تصور را دارد که درمان شدهاست؛ با این حال، علائم سال بعد و در موقع مشخص، دوباره پدیدار میشوند؛ همین موضوع باعث میشود که افرادی که دچار افسردگی فصلی میشوند؛ خیلی دیر برای تشخیص قطعی و درمان اقدام کنند و زمانی به سراغ درمان افسردگی فصلی میآیند که علائم افسردگی فصلی شدید شده باشد.
تاکنون، دلیل قطعی و مشخصی برای بروز افسردگی فصلی و الگوهای موقت برای افسردگی فصلی پیدا نشده است؛ اما تحقیقات صورت گرفته، افسردگی فصلی را با نور و هوای آفتابی مرتبط میداند. تحقیقات نشان میدهد که افسردگی فصلی در فصلهای سرد سال که نور آفتاب کمتر است و فرد کمتر در معرض نور خورشید قرار میگیرد، بیشتر بروز پیدا میکند. همچنین در کشورهایی که از خط استوا دورترند، به دلیل کمبود انرژی خورشید در این مکانها، احتمال بروز افسردگی فصلی بیشتر است. با این حال، چنین مواردی لزوما به معنی احتمال حتمی به افسردگی فصلی نمیباشد. در برخی از افراد نیز، علارغم استفاده زیاد از نور خورشید و سطح مناسب ویتامین دی، افسردگی فصلی ممکن است رخ دهد.
خوشبختانه، این روزها با پیشرفت علم روانپزشکی و تحقیقات گستردهای که در زمینه افسردگی فصلی انجام شده است، افسردگی فصلی بهآسانی قابل درمان است. روشهای گوناگونی برای درمان و کنترل افسردگی فصلی وجود دارد و شما در صورت ابتلا به افسردگی فصلی، خیلی راحت میتوانید این اختلال را کنترل کنید تا کیفیت زندگی شما را کاهش ندهد. در برخی از موارد، افسردگی فصلی با مراجعه به روانشناس، کاملا قابل کنترل است. در برخی از شرایط نیز ممکن است که شما برای کنترل و درمان افسردگی فصلی نیاز به مصرف داروهای ضدافسردگی داشته باشید. در این بین، در شرایط محدودی نیز ممکن است که روانشناس، شما را به یک نوروتراپیست ارجاع دهد و از روشهای نوروتراپی برای درمان افسردگی فصلی استفاده کنید.
نکته بسیار مهمی که در این بین باید به آن توجه داشته باشید، این است که لزوما هر ناراحتی و بیانگیزگی در فصل پاییز، نشاندهنده افسردگی فصلی نمیباشد. در فصلهای سرد سال ممکن است که به دلیل شرایطی آب و هوایی و تغییراتی که در بدن رخ میدهد، کمانرژیتر باشد؛ اما این لزوما به معنی ابتلا به افسردگی فصلی نیست و نباید با افسردگی فصلی اشتباه گرفته شود. افسردگی فصلی علائم مشخصی دارد و تشخیص قطعی آن تنها از طریق مراجعه به روانشناس ممکن است.
از آن جایی که شناخت و آگاهی جامعه نسبت به افسردگی فصلی پایین است، تصمیم گرفتیم در این نوشته از بلاگ کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، به سراغ معرفی علائم افسردگی فصلی برویم و روشهای درمان آن را بررسی کنیم. اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که شناخت کمی نسبت به افسردگی فصلی دارند، توصیه میکنیم که در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
اولین قدم برای درمان افسردگی فصلی و تشخیص قطعی آن، مراجعه به یک روانشناس است. روانشناس میتواند به شما در درمان افسردگی فصلی کمک کند و با راهکارهایی که به شما ارائه میدهد، امکان کنترل افسردگی فصلی را برای شما فراهم میکند. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، امکان برگزاری جلسات روانشناسی را زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی برای شما عزیزان فراهم کرده است. شما میتوانید از طریق لینک زیر، برای شرکت در جلسات روانشناسی در کلینیک روانشناسی برگ سبز، وقت رزرو کنید.
افسردگی فصلی چیست؟
افسردگی فصلی، همانطور که از نام آن مشخص است، یکی از انواع افسردگی است که علائم آن به صورت دورهای و فصلی در فرد نمایان میشود. این افسردگی، بیشتر در فصلهای سرد سال، مثل پاییز و زمستان خود را نمایان میکند و با نزدیکتر شدن به فصلهای سرد سال، علائم به مرور از بین میروند و سال بعد دوباره نمایان میشود.
نشانه های افسردگی فصلی
علائم افسردگی فصلی معمولا شبیه به علائم افسردگی ماژور است؛ با این تفاوت که، این علائم به صورت دورهای در فرد دیده میشود و تنها در برخی از فصلهای سال، به خصوص پاییز و زمستان، چنین علائمی به فرد دست میدهد. از جمله نشانه های افسردگی فصلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس غمگینی، بیحالی، ناراحتی
- بیانگیزگی و از دست دادن علاقه نسبت به انجام کارها
- خستگی و کمبود انرژی
- خواب زیاد
- پرخوری عصبی به خصوص میل و اشتهای زیاد به کربوهیدرات
- مشکل در تمرکز
افسردگی انواع مختلفی دارد و افسردگی فصلی، یکی از انواع افسردگی است. اگرچه اکثر ما افسردگی را معمولا با علائمی مثل ناراحتی و گوشهگیری میشناسیم؛ اما باید بدانید که این تنها یکی از انواع افسردگی است. اگرچه برخی از علائم بین انواع افسردگی مشترک است، اما همه افراد مبتلا به افسردگی علائم یکسانی ندارند. افسردگی ممکن است به دلایل گوناگونی به وجود آید و در هر فرد به شکل متفاوتی ظاهر شود.
انوع افسردگی فصلی
در حالت کلی، افسردگی فصلی ممکن است در فصلهای پاییز و زمستان رخ دهد؛ یا بهار و تابستان. معمولا علائم افسردگی فصلی در هر کدام از حالتهای بالا با یکدیگر کمی متفاوتند. همچنین، درصد افرادی که به افسردگی فصلی از نوع اول دچار میشوند، یعنی افسردگی فصلی پاییزی و زمستانی، از نوع دیگر آن بیشتر است.
علائم افسردگی فصلی وابسته به پاییز و زمستان
- پرخوابی
- تغییر اشتها، به خصوص میل شدید به غذاهای پر کربوهیدرات
- افزایش وزن
- خستگی یا کمبود انرژی
علائم افسردگی فصلی وابسته به بهار و تابستان
- مشکل در خواب (بیخوابی)
- کاهش اشتها
- کاهش وزن
- هیجان یا اضطراب
- افزایش زودرنجی یا به اصطلاح روانشناسی تحریکپذیری
چگونه افسردگی فصلی را تشخیص دهیم؟
همانطور که به آن اشاره کردیم، تشخیص قطعی افسردگی فصلی تنها توسط روانشناس متخصص امکانپذیر است. در صورت مشاهده علائم افسردگی فصلی و شک داشتن به ابتلا به افسردگی فصلی، بهتر است برای تشخیص قطعی، هرچه سریعتر به روانشناس مراجعه کنید. روانشناس با پرسیدن سوالات مشخص و پرکردن پرسنامه خاصی، میتواند افسردگی فصلی را در شما تشخیص دهد.
اگر شرایط زیر را دارید، احتمالا دچار افسردگی فصلی هستید و بهتر است که برای تشخیص قطعی و نهایی به روانشناس مراجعه کنید.
- بروز علائم افسردگی فصلی که در قسمت بالا در مورد آنها صحبت کردیم.
- دورههای افسردگی باید در طول فصول خاصی از سال (یعنی فقط در ماههای زمستان، پاییز یا تابستان) حداقل دو سال متوالی تکرار شوند.
- این دورهها باید بیشتر از سایر دورههای افسردگی باشند که ممکن است فرد در زمانهای دیگری از سال در طول زندگی خود تجربه کند.
درمان افسردگی فصلی
همانطور که پیش از این نیز به آن اشاره کردیم، خوشبختانه افسردگی فصلی درمان مشخصی دارد و بهراحتی قابل درمان است؛ تنها کافیست که این بیماری را هرچه سریعتر تشخیص دهید و برای درمان آن اقدام کنید. در ادامه، برخی از روشهای درمانی افسردگی فصلی را معرفی میکنیم:
رفتار درمانی شناختی
یکی از بهترین روشهای درمان افسردگی فصلی، رفتار درمانی شناختی است. همانطور که گفتیم، فرد مبتلا به افسردگی، علاقه و اشتیاقی برای انجام کارها ندارد و حتی کارهایی که در گذشته برای او جذاب بودند نیز، جذابیت خود را از دست میدهد. همین موضوع باعث میشود که فرد اغلب اوقات خود را در خانه بگذارند و این موضوع به تشدید علائم افسردگی کمک میکند.
در رفتار درمانی شناختی، روانشناس سعی میکند تا کارهایی که در بیرون از خانه برای فرد لذتبخش است را کشف کند و به کمک هم، شرایطی را به وجود میآورند که فرد علاقه و اشتیاق خود را نسبت به انجام کارها، دوباره بدست آورد.
رفتار درمانی شناختی یکی از تکنیکها و روشهای درمانی تخصصی در روانشناسی به شمار میرود و برای شروع جلسات رفتار درمانی شناختی، حتما باید به سراغ روانشناسانی بروید که تجربه و مهارت کافی در این شیوه درمانی را داشته باشند.
رفتار درمانی یکی از تکنیکهای روانشناسی است که برای درمان بسیاری از اختلالات و مشکلات، بسیار سودمند و موثر است. در این تکنیک، ما بر این باوریم که رفتارهای اشتباه، به صورت ذاتی به وجود نیامندهاند؛ بلکه حاصل آموزش و یادگیری فرد در طول زندگی و در موقعیتهای مختلف است. در رفتار درمانی، ما سعی داریم تا رفتارهای مخرب و اشتباه را اصلاح کنیم و رفتارها و عادتهای خوب را جایگزین آنها کنیم.
فتوتراپی و نوردرمانی
فتوتراپی یکی دیگر از روشهای درمان افسردگی فصلی است. همانطور که گفتیم، یکی از اصلیترین دلایل بروز افسردگی فصلی در فرد، کمبود نور آفتاب است. در این روش، فرد روزانه حدود ۳۰ الی ۴۰ دقیقه جلوی یک منبع نور روشن مینشیند. اشعه مضر ماوراء بنفش نور این جعبهها با کمک فیلترهایی، فیلتر میشود. این روش برای افرادی که به بیماریهای چشمی خاصی مبتلا هستند یا از داروهای خاصی استفاده میکنند که حساسیت آنها را به نور افزایش میدهد، مناسب نیست.
دارو درمانی
دارو درمانی نیز یکی دیگر از روشهای درمان افسردگی فصلی به شمار میرود. در این روش که زیر نظر یک روانپزشک متخصص انجام میشود، فرد به طور روزانه داروهای ضدافسردگی دریافت میکند. از آن جایی که داروهای ضدافسردگی معمولا با عوارض جانبی همراه هستند، در نتیجه چنین داروهایی را حتما باید زیر نظر پزشک مصرف کنید و از مصرفا خودسرانه آن جدا خودداری کنید.
درمانهای نوروتراپی
در برخی از شرایطی که افسردگی فصلی بسیار شدید باشد، ممکن است که روانشناس، فرد را به نوروتراپیست ارجاع دهد تا در کنار جلسات روان درمانی، از روشهایی مثل نوروفیدبک نیز برای درمان افسردگی فصلی استفاده کند.
نوروفیدبک یکی از روشهای درمانی نوروتراپی است که برای درمان بسیاری از اختلالات روانی مثل بیش فعالی، افسردگی حاد، اختلالات خواب، وسواس فکری و … به کار میرود. در این تکنیک درمانی نوین، ما به دنبال آموزش دوباره مغز توسط خود مغز هستیم تا مغز بتواند امواجی که منتشر میکند را دوباره اصلاح کند.