برخورد صحیح با همسر لجباز و یک دنده
لجبازی در تعاریف عامیانه، به منظور پافشاری و اصرار فراوان بر روی تصمیمات و خواستههای شخصی است. افراد لجباز از این روش برای رسیدن به خواستههای خود استفاده میکنند، مانند کودکی که برای رسیدن به اسباببازی موردعلاقهاش لجبازی میکند. در علم روانشناسی، افراد از روش لجبازی برای پاسخ به درخواستهای دیگران که ممکن است باورهایشان را زیر سوال ببرد، استفاده میکنند. در موارد دیگر، افراد زمانی که احساس میکنند کنترل زندگی از دستشان خارج شده، از تکنیک لجبازی استفاده میکنند تا کنترل زندگیشان را بدست آورند.
لجبازی در روابط عاطفی یا زندگی زناشویی میتواند یک زندگی عاشقانه و رویایی را به جهنم تبدیل کند. وجود اختلاف در زندگی زناشویی به این معنی است که انسانها با یکدیگر متفاوت هستند و باید این تفاوتهارا بپذیرند تا بتوانند زندگیای سراسر از آرامش بسازند.
تعریف لجبازی در روانشناسی
اختلال لجبازی و نافرمانی (Oppositional Defiant Disorder – ODD) یک اختلال روانی است که عمدتا در کودکان و نوجوانان و حتی در بزرگسالان نیز ظاهر می شود. افراد مبتلا به این اختلال به طور مداوم و لجوجانه در برابر قوانین و مقررات و نیازهای اجتماعی و حتی در برابر خواستههای دیگران نشان میدهند. آنها به طور معمول احساس میکنند که محدودیت ها و مسئولیتها منصفانه و عادلانه نیست و اغلب به صورت سرسختانه و مقاومتکارانه با آن ها مقابله میکنند. افراد مبتلا به این اختلال قدرت کنترل خشم و عصبانیت خود را ندارند، در اکثر مواقع معتقدند که مسئولیت تمامی مشکلات و خطاها به عهده دیگران است، تمایل به متهم کردن دیگران برای مشکلات خود دارند. البته در نظر داشته باشید که این اختلال قابل کنترل است و جایی برای نگرانی نیست.
دلایل لجبازی همسر
دلایل لجبازی همسر در زندگیزناشویی میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
انعطاف پذیری شخصیتی
همسران لجباز و کلیه افراد لجوج، برای روند زندگی خود برنامهریزی های مشخص و دقیق تنظیم کردهاند، اما با کوچکترین اتفاق خارج از این برنامهریزی بهم میریزند و اوضاع از کنترلشان خارج میشود.
شخصیت کنترلکننده
این افراد سعی میکنند تا کنترل دایره افراد نزدیک خود را به دست بگیرند و در کوچکترین تصمیمهای دیگران دخالت کنند و حرف خود را به کرسی بنشانند. در نتیجه این دخالتها همسر تصور میکند که از همه چیز آگاه و مطلع است و تصمیمگیری برای دیگران را حق خود میداند. اگر افراد نزدیک این فرد خلاف نظر یا خواسته او رفتار کنند، در پاسخ به این نافرمانی، شروع به لجبازی و تلافی میکند.
نداشتن حس درک و همدلی
خودخواهی و نداشتن انعطاف این دسته از افراد باعث شده که تنها دیدگاه خود را در نظر بگیرند. خودخواهی و لجبازی این افراد در جایگاه همسر در زندگی زناشویی موجب میشود تا نتوانند اتفاقات را دید شریک زندگی خود ببینند. این رفتار ناشی از نداشتن درک و احساس همدلی و بی منطقی است.
قبول نکردن اشتباهات خود
در برخی مواقع، این افراد اشتباه خود را متوجه میشوند اما به این علت که مدیریت روابط خود را بخوبی یاد نگرفته اند، بر روی حرف خود پافشاری میکنند؛ حتی زمانی که حرفشان با منطقشان یکی نیست. به همین دلیل بهجای استدلال و دلیل های منطقی و عقلانی آوردن برای دیگران، دست به لجبازی میزنند.
راهکارهای مقابله با همسر لجباز
راهکارهای مقابله با همسر لجباز عبارتند از:
۱) آرامش خود را حفظ کنید.
در زمان برخورد با افراد لجباز بخصوص همسرتان، حفظ کردن آرامش مهمترین اقدام برای شماست. شمارش اعداد، نفس عمیق و ترک کردن مکان میتواند تا حد زیادی از دعواهای احتمالی میان شما و همسر لجبازتان جلوگیری کند.
ما متوجه هستیم که این رفتار زن لجباز یا شوهر، چقدر میتواند آزاردهنده باشد، اما همینکه بتوانید روی رفتار و واکنش خود کنترل داشته باشید، خیلی پیشرفت خواهید کرد. چند نفس عمیق بکشید و اتاق را ترک کنید تا بتوانید تعادل خود را به دست آورید.
بهمحض آنکه شروع به پرخاشگری و ناراحتی کنید، ممکن است شریک زندگیتان احساس کند که دلیل منطقی ندارید و بیشتر به دیدگاه خود پایبند بماند.
۲- تلاش کنید منشأ افکار او را کشف کنید
قدم دومی که باید برای برخورد با همسر لجباز بردارید این است که از خود بپرسید که چرا این موضوع برای او اهمیت دارد. وقتی شریک زندگی شما از تغییر عقاید و گاهی هم شیوه زندگی امتناع میورزد، ممکن است باعث ناراحتی شما شود، اما لزوما به این معنا نیست که او اشتباه میکند.
کمی بیشتر روی رفتار لجبازی شوهر یا برعکس خانم خود متمرکز شوید و عمیقتردنبال دلایل بگردید تا بتوانید بخشهای دیگری از دیدگاه او را ببینید، حتی اگر با آنها موافق نباشید. این روش رسیدن روند رسیدن به یک راهحلی که باعث خوشحالی هر دوی شما شود را تسریع میبخشد.
اگر به او فرصت توضیح درباره رفتارش دهید، ممکن است متوجه شوید که دقیقا هدف او چیست. برای مثال مرد لجباز شما از خرید کفش نو امتناع میکند، در خلال صحبت با او، امکان دارد متوجه شوید که در مورد مسائل مالی مضطرب است و اطمینان ندارد که از عهده هزینههای اضافی برآید.
۳- به زن لجباز خود بگویید که چقدر به او اهمیت میدهید
تکنیک سوم و کاربردی برای برخورد با همسر لجباز، گذراندن زمان بیشتری با او برای شکلگیری ارتباطات مثبت است. اگر زمان زیادی را با شریک زندگی خود سروکله میزنید، در نهایت میتوانید یادآوری کنید که چقدر او را دوست دارید.
در واقع، گاهی ممکن است پافشاری و لجبازی شریک زندگی، واکنش او در برابر احساس ناامنی باشد یا اینکه به نظر او ارزش کافی داده نشده است.
با ایجاد اعتماد و اطمینان در آنها میتوانید کمک کنید که راحتتر باشند و بیشتر با شما سازگار شوند.
- به آنها بگویید که قدردان کارهای خوب او در زندگی مشترک هستید.
- اگر ابراز علاقه تفاوتی در میزان لجبازی طرف مقابل شما ندارد، همیشه ایده خوبی است که به شریک زندگی خود بگویید چقدر دوستش دارید.
۴- مسائلی که در آن سریع به تفاهم میرسید را بیابید
وقتی از لجبازی شوهر یا زن بهخاطر مخالفت مستقیم با او رنج میبرید، از این کار اجتناب کنید. اگر بهخوبی همسر خود را شناختهاید و آگاه هستید که روی چه چیزهایی حساسیت دارد و بلافاصله با لجبازی و پافشاری روی عقاید خود سعی بر مقابله با شما دارد، بهتر است روی آن موضوع متمرکز نشوید.
در عوض، میتوانید روی موضوعاتی که باهم اتفاقنظر بیشتری دارید، تمرکز کنید. با قراردادن موضوع در چهارچوب و مطرحکردن هوشمندانه آن، به صورتی که هردو به آن اعتقاد دارید، احساس لجبازی را کمتر در طرف مقابل شدت میدهید.
یک مثال کاربردی، نگویید که میدانم وقت نداری و خسته هستی، اما مامانم میخواهد که سهشنبه به خانهشان برویم. در مقابل، میتوانید از این جمله استفاده کنید و بگویید از اینکه آنقدر تلاش میکنی تا با خانواده من کنار بیایی، قدردانی میکنم، اگرچه همیشه آسان نیست. من سهشنبه برای شام پیش مادرم میروم، آیا میخواهی با من بیایی؟
اگر شریک زندگی شما مصرانه از صحبتکردن درباره هر موضوعی امتناع میورزد، میتوانید از این جمله هم استفاده کنید: «من میدانم حتی زمانی که باهم کنار نمیآییم، تو مرا دوست داری».
تجربه نشان داده که گاهی لجبازی همسر، بهخاطر عدم ابراز احساس و نشنیده شدن است. معمولا هم این جمله را بیان میکنند که من باید احساس کنم که شنیده میشوم. شما میتوانید از این جمله نیز استفاده کنید. آیا میتوانم برای ۱۰ دقیقه افکارم را باهات در میان بگذارم؟! سپس میتوانیم به تماشای تلویزیون و سریال مورد علاقهمان برویم.
۵- به دنبال راهکارهایی برای سازش و مصالحه باشید
در زندگی و روابط بین زن و شوهر همیشه نقاط مشترکی هم وجود دارد که شاید به آنها کمتر توجه کردهاید. اگر همسر لجباز دارید و شما نیز همانند او هستید، بهاحتمال زیاد وضعیت آنچنان وخیم نخواهد بود و احتمالا مقداری سازش وجود دارد.
شاید سخت به نظر برسد، اما میتوانید هر چیزی که توافق دارید را تقویت کنید. در این صورت نقاط مثبت بیشتری را در رابطه خود پدید میآورید. به یاد داشته باشید که هر دوی شما جزء اعضای یک تیم با هدف مشترک هستید.
برای مثال اگر شریک زندگی شما فکر میکند که فرزندتان نباید پولتوجیبی داشته باشد و از طرفی هم شما معتقدید که باید به او استقلال بدهید و مبلغ خرجی جداگانهای برای او در نظر بگیرید، بهجای آنکه مستقیما به این موضوع فکر کنید که او یک زن لجباز است، به این واقعیت فکر کنید که هر دوی شما بهترین چیزها را برای فرزندتان میخواهید.
۶- دیدگاه و عقاید خود را توضیح دهید
لجبازی شوهر یا زن، گاهی بهخاطر عدم توضیح دقیق عقاید رخ میدهد. معمولا افراد لجباز با سروصدا کردن، همواره سعی دارند که حرف و عقاید خود را به کرسی بنشانند. آنها بیشتر اوقات تنها درباره خود حرف میزنند و خودشان را تکرار میکنند.
لزوماً نباید تهاجمی برخورد کنید و بهصورت تدافعی به او پاسخ دهید. نظرات خود را واضح بیان کنید و بهگونهای نشان ندهید که ازطرف مقابل خود برای صحبتکردن، اجازه میگیرید. تنها آنچه را که در ذهن دارید آزادانه مطرح و تن صدای خود را کنترل کنید.
از حقایق برای تایید نظر خود استفاده کنید. بهعنوانمثال اگر شریک زندگی شما از رفتن به دکتر و معاینه بیزار است و همواره با لجبازی سعی در توجیه رفتار خود دارد، میتوانید آمار مستندی از مشکلات و بیماریهایی که رنج سنی او دچار میشوند را با او به اشتراک بگذارید. این شیوهای عالی برای قانع ساختن شریک زندگی است بدون آنکه انتقادی برخورد کنید.
۷- آهستهتر رفتار کنید
پیش از آنکه سریعا همسر خود را با عنوان مرد لجباز یا برعکس زن لجباز مورد خطاب قرار دهید، منتظر بهترین لحظه باشید تا نظرتان را بیان کنید. پیش از صحبت، اطمینان یابید که همسر شما نیز آرام است.
این یک فرآیند است که باید آهسته پیموده شود. شما با صبوری میتوانید به همسر لجباز خود نشان دهید که همه چیز نباید طبق نظر او باشد. یک فرد لجباز معمولا بهصورت موقت کمشنوا میشود و تنها نظر و صدایی که میشنود، نظر خود است.
۸- سعی کنید شنونده خوبی باشید
یکی دیگر از راهکارهایی که میتوانید در برخورد با شریک لجباز خود در پیش بگیرید، به آنچه که میگویند گوش دهید. توجه داشته باشید زمانی زندگی مشترک مستحکم خواهد شد که احترام به نظرات و ایدههای یکدیگر بهصورت کاملا منطقی وجود داشته باشد.
شاید گذراندن با همسر لجباز سخت و طاقتفرسا باشد، اما باید به آنها فضایی برای ابراز وجود بدهید و تنها به این خاطر او را کنار نزنید. ازاینگذشته، شاید آنها نکته خوبی مطرح کنند.
هنگامیکه درباره نظرات یا خواسته خود توضیح دادید، از او بپرسید که چه احساسی از سخنان شما دارد. سپس با حوصله به او نیز گوش دهید. تحت هیچ شرایطی، صحبت را قطع نکنید و همه زمان را به اینکه چه پاسخی به او بدهید، صرف نکنید.
۹- جدالهای خود را عاقلانه مشخص کنید
شریک زندگی شما چه مرد لجباز باشد و چه زن، صرفنظر از میزان اهمیت موضوع، از یک بحث خوب لذت میبرد. این بدان معناست که گاهی برای حفظ توازن رابطه خود، باید مجادلههای خود را عاقلانه انتخاب و مشخص کنید.
اگر واقعا آنقدرها هم مشکل بزرگی نیست، آن را رها کنید و اجازه دهید شریک زندگی شما روش خودش را داشته باشد. هنگامی که یک رابطه را متوازن و هماهنگ نگهدارید، با گذشت زمان حل مشکلات بزرگتر بهمراتب آسانتر خواهد بود.