افسردگی پس از زایمان را جدی بگیرید!
افسردگی پس از زایمان یکی از شایع‌‌ترین اختلالات روانشناختی بین مادرانی است که تازه فرزندشان متولد شده است. زنی که به تازگی زایمان را تجربه کرده است، درگیر تغییرات ناگهانی زیادی می‌شود. تغییرات سطح هورمون‌ها، اختلالات خواب، تغییرات زندگی و نگهداری از فرزند، تغییرات فیزیکی و عاطفی تنها بخشی از تغییراتی است که مادر پس از تولد فرزند با آن مواجه می‌شود.
این تغییرات می‌تواند زندگی مادر و حال روحی او را به شدت تحت تاثیر قرار دهد؛ از این رو بسیاری از زنان، پس از تولد فرزندشان دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند. افسردگی پس از زایمان، نیاز به توجه و درمان دارد و لازم است در صورت مشاهده علائم افسردگی پس از زایمان، هرچه سریع‌تر برای درمان اقدام کنید.
در این مقاله می‌خواهیم درباره افسردگی پس از زایمان، علائم آن و درمان افسردگی پس از زایمان صحبت کنیم. اگر شما هم به تازگی مادر شده‌اید یا در اطراف شما شخصی که به تازگی مادر شده است وجود دارد، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
یکی از اولین اقداماتی که در مواجه با افسردگی پس از زایمان باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس و مشاور متخصص در این حوزه می‌باشد. شما می‌تواند جلسات روان درمانی برای افسردگی پس از زایمان را در کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، زیر نظر بهترین متخصصان بگذرانید.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
افسردگی پس از زایمان یا PPD یکی از انواع افسردگی موقعیتی است که معمولا خانم‌ها پس از تولد فرزندشان تجربه می‌کنند. این نوع افسردگی به دلیل تغییرات هورمونی و تغییرات شرایط زندگی فرد به وجود می‌آید و می‌تواند سلامت روان مادر را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.
متاسفانه بسیاری از افراد اطلاعات دقیقی نسبت به افسردگی پس از زایمان ندارند و تغییرات خلق و خوی مادر را به مواردی مثل خستگی ربط می‌دهند. اگرچه خستگی، فشار کار زیاد و برهم خوردن نظم زندگی باعث تغییرات خلق و خوی مادر می‌شود، اما افسردگی پس از زایمان چیزی فراتر از یک ناراحتی ساده است و نیازمند رسیدگی و دریافت کمک و درمان حرفه‌ای است.
علائم افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان در هر فردی با علائم مختلف نمایان می‌شود و لازم است توجه ویژه‌ای نسبت به این علائم داشته باشید. در ادامه برخی از مهم‌ترین علائم افسردگی پس از زایمان را معرفی می‌کنیم. در صورتی که بیش از ۲ مورد از این علائم تا دو هفته پس از زایمان نیز در شما وجود داشته باشد، به احتمال زیاد شما مبتلا به افسردگی پس از زایمان هستید و لازم است هرچه سریع‌تر برای درمان به یک روانشناس متخصص مراجعه کنید.
- نوسانات خلقی
- اضطراب
- ناراحتی و غم زیاد
- تحریک‌پذیری شدید
- گریه‌های بی‌دلیل
- کاهش تمرکز
- بی‌اشتهایی یا خوردن زیاد
- مشکلات خواب (بی‌خوابی یا خواب زیاد)
- مشکل در برقراری ارتباط با کودک
- دوری از خانواده و دوستان
- خستگی شدید و از دست دادن انرژی
- کاهش علاقه نسبت به فعالیت‌های گذشته
- ترس و اضطراب از اینکه مادر خوبی نباشید
- احساس بی‌ارزشی و شرم
- افکار آسیب به خود یا فرزند
- افکار خودکشی
افسردگی پس از زایمان نیز مانند هر اختلال روانشناسی دیگر سطوح مختلفی دارد. تجربه افسردگی در دو هفته اول پس از زایمان و تجربه ناراحتی، گریه، اضطراب و … تا حدودی طیبعی است و جای نگرانی ندارد؛ اما اگر علائم شدیدتر شد و بیش از دو هفته طول کشید، به عنوان افسردگی حاد پس از زایمان شناخته می‌شود و لازم است برای درمان آن اقدام کنید و به یک روانشناس و درمانگر حرفه‌ای مراجعه کنید.
افسردگی پس از زایمان یکی از انواع افسردگی است که ممکن است فرد پس از تولد فرزندش آن را تجربه کند. افسردگی از آن دسته بیماری‌های روان است که اگر زود متوجه آن شوید، می‌توانید به راحتی آن را کنترل و درمان کنید و به زندگی نرمال بازگردید و اگر هم آن را نادیده بگیرید، به قدری می‌تواند پیشرفت کند که زندگی عادی شما را به طور کلی مختل کند و در برخی از موارد نیز می‌تواند باعث بروز تفکر آسیب به خود و خودکشی در فرد مبتلا شود.
درمان افسردگی پس از زایمان
خوشبختانه امروزه تحقیقات زیادی روی افسردگی پس از زایمان انجام شده است و روش‌های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد که به مادر کمک می‌کند تا با شرایط جدید کنار بیاید و زندگی نرمال و شادی را در کنار فرزندش تجربه کند. در ادامه برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین روش های درمان افسردگی پس از زایمان را معرفی می‌کنیم:
روان درمانی
روان درمانی به عنوان مهم‌ترین و رایج‌ترین درمان افسردگی پس از زایمان شناخته می‌شود. اولین اقدامی که شما در مواجهه با افسردگی پس از زایمان خود یا نزدیکانتان باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس و روان درمانگر است. روانشناس متخصص، به مادر کمک می‌کند تا احساسات خود را به راحتی بیان کند و در مورد آن‌ها صحبت کند.
همچنین روان شناس می‌تواند تکنیک‌های مفیدی را جهت بازگشت به شرایط نرمال زندگی و داشتن یک برنامه مشخص برای خود و فرزند به مادر آموزش دهد.
جلسات روان درمانی افسردگی پس از زایمان معمولا به صورت انفرادی برگزار می‌شود؛ اما در این بین ممکن است که روانشناس از شما بخواهد در برخی از جلسات با همسرتان شرکت کنید. مشارکت پدر کمک بسیار زیادی به درمان سریع افسردگی پس از زایمان خواهد کرد.
دارو درمانی
یکی دیگر از روش های درمان افسردگی پس از زایمان، دارو درمانی است. دارو درمانی معمولا به عنوان یک درمان مکمل در کنار جلسات روان درمانی استفاده می‌شود. برخی از داروها به مادر کمک می‌کند تا نوسانات خلقی کمتری را در این دوران تجربه کند. دارو درمانی حتما باید زیر نظر روانپزشک و با مشارکت روانشناس شما صورت بگیرد. از آن جایی که ممکن است برخی از داروها روی شیردهی مادر نیز تاثیرگذار باشد، لازم است با پزشک متخصص خود نیز درباره داروهای مصرفی مشورت کنید.
نوروتراپی
در برخی از موارد که افسردگی پس از زایمان بسیار حاد است و احتمال آسیب رساندن به خود یا کودک وجود دارد، از روش نوروتراپی به عنوان یک روش درمانی سریع استفاده می‌شود. نوروتراپی شامل روش‌هایی می‌شود که به تغییر الگوهای مغزی و ارسال پیام از طرف مغز کمک می‌کند. در روش‌های نوروتراپی ما به دنبال تغییر سیگنال‌های مغزی هستیم که باعث بروز افسردگی در فرد می‌شود.
نوروفیدبک یکی از رایج‌ترین روش نوروتراپی برای درمان افسردگی پس از زایمان به شمار می‌رود. در این روش، با اتصال الکترودی به مغز به دنبال تغییر الگوهای مغزی و اصلاح سیگنال‌های مخرب مغز هستیم.
گروه درمانی
گروه درمانی یکی از روش های درمان افسردگی پس از زایمان است که در سال‌های اخیر توجه زیادی به آن شده است. در گروه درمانی، مادران مبتلا به افسردگی پس از زایمان کنار یکدیگر جمع می‌شوند و از تجربه‌های خود می‌گویند. این موضوع به مادر کمک می‌کند که متوجه شود او تنها فردی نیست که با مشکلات پس از تولد فرزند درگیر است و صحبت با مادران دیگر به او کمک می‌کند تا شرایط را بهتر درک کند و برای آن برنامه‌ریزی کند.
انواع افسردگی پس از زایمان
همانطور که گفتیم، افسردگی پس از زایمان سطوح مختلفی دارد و در همه افراد به طور یکسان اتفاق نمی‌افتد. با توجه به نوع افسردگی پس از زایمان، روش‌های درمانی مناسب نیز برای آن در نظر گرفته می‌شود. در برخی از موارد نیز افسردگی پس از زایمان موقتی بوده و در کمتر از دو هفته پس از تولد فرزند، از بین می‌رود.
بیبی بلوز (baby bules)
اولین سطح از افسردگی پس از زایمان «بیبی بلوز» نام دارد. این اختلال برای ۷۰ درصد از زنان در روزهای اولیه پس از زایمان اتفاق می‌افتد. در این دوران مادر ممکن است احساسات متناقص شادی و غم را تجربه کند یا بی دلیل شروع به گریه کردن کند. بی‌حوصلگی، بداخلاقی، بی‌قراری، اضطراب، تنهایی و غم جزو علائم «بیبی بلوز» می‌باشد.
این اختلال ممکن است چند ساعت پس از زایمان یا در هفته اول و دوم پس از زایمان خود را نمایان کند. معمولا برای درمان افسردگی پس از زایمان در سطح «بیبی بلوز»، مادر نیاز به درمان حرفه‌ای و جلسات روان درمانی ندارد و با کمک و حمایت اطرافیان، گروه درمانی و صحبت با مادران دیگر می‌توان به درمان این اختلال کمک کرد؛ اما اگر اختلال «بیبی بلوز» بیش از دو هفته طول کشید، خطرناک است و به عنوان افسردگی پس از زایمان حاد شناخته می‌شود و لازم است برای درمان آن اقدام کنید.
افسردگی پس از زایمان (PPD)
در صورتی که افسردگی پس از زایمان تا چندین ماه پس از تولد فرزند وجود داشته باشد، جدی و حاد تشخیص داده می‌شود و نیاز به درمان فوری دارد. افسردگی پس از زایمان با نوسانات خلقی، اضطراب، ترس، اختلالات خواب و … همراه است و مدت طولانی‌تری نسبت به «بیبی بلوز»، مادر را درگیر می‌کند. برای درمان افسردگی پس از زایمان در این سطح، بهتر است به سراغ مراقبت‌های روان درمانی و مراجعه به روانشناس بروید.
روان‌پریشی پس از زایمان
روان‌پریشی پس از زایمان به ندرت در برخی از مادران اتفاق می‌افتد. این اختلال در سه ماه اول پس از بارداری خود را نمایان می‌کند. مادر مبتلا به روان‌پریشی پس از زایمان دچار توهمات دیداری و شنیداری مختلف می‌شود و ممکن است چیزهایی را ببیند یا بشنود که اصلا وجود ندارند. معمولا این افراد دارای علائم بی‌قراری، اضطراب و عصبانیت هستند و رفتارهای عجیبی را از خود بروز می‌دهند. فرد مبتلا به روان‌پریشی پس از زایمان نیاز به درمان فوری دارد و ممکن است در صورت نپرداختن به درمان، به خود یا کودکش آسیب جدی وارد کند.
افسردگی را باید جدی بگیرید و نباید فرد افسرده را به حال خود رها کنید. اگر افسردگی به موقع بررسی و درمان نشود، می‌تواند اشتباهات جبران ناپذیری را رقم بزند و زندگی عادی شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد؛ تا آن جایی که حتی برای انجام فعالیت‌های ساده روزانه هم انگیزه کافی برای بیرون آمدن از تخت خواب را نداشته باشید. در حالت‌های شدیدتر، افسردگی می‌تواند باعث آسیب به خود یا حتی خودکشی شود.
راهکارهایی برای جلوگیری و مقابله با افسردگی پس از زایمان
افسردگی پس از زایمان شرایطی سخت و طاقت‌فرسا است که سلامت روان مادر را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ پس بهتر است برای مقابله و درمان با افسردگی پس از زایمان، برنامه‌های مختلفی داشته باشید.
بهترین و اولین اقدامی که در مواجهه با افسردگی پس از زایمان باید انجام دهید، کمک گرفتن از یک درمانگر و مشاور حرفه‌ای در این زمینه است. با این حال اقداماتی که در ادامه معرفی می‌کنیم، در درمان و کنترل افسردگی پس از زایمان در کنار جلسات روان درمانی و دارو درمانی به شما کمک می‌کند:
- از دیگران کمک بخواهید. ورود کودک به زندگی شما اتفاق بسیار مهمی است و تغییرات زیادی را در زندگی شما به وجود می‌آورد. برای کنار آمدن با این تغییرات در ابتدا لازم است که از دیگران نیز کمک بخواهید.
- انتظارات غیرواقعی از خود به عنوان یک مادر نداشته باشید. خود را بابت گریه‌های کودک سرزنش نکنید و تصور نکنید که مادر خوبی نیستید.
- ورزش را فراموش نکنید. با توجه به محدودیت‌هایی که پزشکتان در نظر گرفته است، به ورزش‌های سبک بپردازید.
- برای پیاده‌روی به بیرون از خانه بروید و خود را در خانه حبس نکنید.
- رژیم غذایی سالمی داشته باشید. از مصرف الکل و کافئین بیش از اندازه دوری کنید.
- رابطه خود با همسرتان را تقویت کنید. حضور فرزند می‌تواند رابطه شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است برای یکدیگر وقت بگذارید و ساعاتی از روز را با هم بگذرانید.
- با خانواده و دوستانتان در تماس باشید و خود را منزوی نکنید.
- از زمان‌هایی که کودکتان خواب است برای خواب و استراحت استفاده کنید.
افسردگی پس از زایمان در پدر
اگرچه وقتی صحبت از افسردگی پس از زایمان می‌شود، ذهن همه به سمت افسردگی مادر می‌رود؛ اما جالب است بدانید که پدرها نیز می‌توانند افسردگی پس از تولد فرزند را تجربه کنند. پدرها ممکن است پس از تولد فرزندشان احساس ناراحتی، نوسانات خلقی، خستگی بیش از حد، اضطراب و استرس را نیز همچون مادر تجربه کنند.
تغییر الگوی خوردن و اختلالات خواب نیز از جمله علائم رایج در افسردگی پس از زایمان پدرها است. پدران جوانی که سابقه افسردگی دارند، ریسک ابتلا به افسردگی پس از تولد فرزند بیشتری نیز دارند؛ همچنین آن دسته از پدرانی که در رابطه با همسرشان دچار اختلاف هستند یا مشکلات مالی دارند نیز ممکن است افسردگی پس از زایمان را تجربه کنند.
اگر شما به تازگی پدر شده‌اید و علائم افسردگی و اضطراب را پس از تولد فرزندتان در خود مشاهده کرده‌اید، بهتر است هرچه سریع‌تر به یک روانشناس و درمانگر مراجعه کنید و روند درمان خود را آغاز کنید. درمان افسردگی پس از زایمان در پدرها نیز مثل مادرها شامل جلسات روان درمانی و دارو درمانی می‌باشد.
کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، شرایطی عالی و فوق‌العاده را برای شما عزیزانی که تازه پدر و مادر شده‌اید فراهم کرده است. شما می‌توانید جلسات روان درمانی برای درمان افسردگی پس از زایمان را در کلینیک روانشناسی برگ سبز، در محیطی امن و آرام و زیر نظر متخصصان این حوزه و روانشناسان باتجربه بگذرانید.
