اختلال اضطراب اجتماعی (فوبیای اجتماعی) چیست؟ علائم، دلایل و درمان
فوبیای اجتماعی که به اسم اختلال اضطراب اجتماعی نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع رایج فوبیا است که در کودکان و نوجوانان نیز زیاد دیده می‌شود. همانطور که از نام آن مشخص است، فردی که دچار فوبیای اجتماعی شده است، با قرار گرفتن در حضور دیگران و موقعیت‌هایی که لازم است در مقابل دیگر اجرا داشته باشد، مانند سخنرانی یا ارائه یک گزارش درسی، دچار اضطراب و ترس شدید می‌شود. این اضطراب فراوان، گاها با علائم فیزیکی و جسمی مثل بالا رفتن ضربان قلب، حالت تهوع یا لرزش بدن و حمله پانیک نیز خود را نشان می‌دهد.
فوبیای اجتماعی می‌تواند تاثیرات بسیار منفی روی زندگی افراد داشته باشد. همه ما در زندگی، بنا به شرایط شغلی، تحصیلی یا حتی خانوادگی در موقعیتهای اجتماعی مختلف قرار می‌گیریم و اگر دچار اضطراب اجتماعی باشیم، در چنین موقعیت‌هایی نمی‌توانیم برخورد مناسبی داشته باشیم. قطعا برای همه ما در زندگی پیش می‌آید که لازم است در برابر یک جمع سخنرانی کنیم یا در گروه‌های افراد مختلف و غریبه قرار بگیریم و لازم باشد که با آن‌ها کار کنیم؛ از همین رو بسیار مهم است که اگر دچار اضطراب اجتماعی هستید، هرچه سریع‌تر به دنبال یک روش عملی برای درمان اضطراب اجتماعی باشید.
خوشبختانه فوبیای اجتماعی به‌راحتی قابل درمان است؛ تنها کافیست که برای درمان فوبیای اجتماعی تصمیم بگیرید و در جلسات روان درمانی شرکت کنید. در این نوشته از وبلاگ کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، در مورد اضطراب اجتماعی و فوبیای اجتماعی بیشتر صحبت می‌کنیم و روش های درمان فوبیای اجتماعی و علائم فوبیای اجتماعی را بررسی می‌کنیم. اگر حضور در موقعیتهای مختلف اجتماعی برای شما هم ترسناک و اضطراب‌آور است، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
اولین اقدامی که در جهت درمان فوبیای اجتماعی باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس ماهر است. روانشناس با آموزش تکنیک‌های مختلف و تغییر نگرش شما نسبت به اجتماع، به شما کمک می‌کند تا با فوبیای اجتماعی خود مقابله کنید. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات مشاوره و روانشناسی در محیطی آرام و حرفه‌ای و زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی را برای شما عزیزان دارد. شما می‌توانید از طریق لینک زیر، برای شرکت در جلسات روانشناسی کلینیک روانشناسی برگ سبز، اقدام کنید.
فوبیای اجتماعی چیست؟
فوبیای اجتماعی یا جمع هراسی به حالتی گفته می‌شود که فرد در حضور دیگران و جمع‌های مختلف، ترس و اضطراب زیادی را تجربه کند. افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی، در ارتباط گرفتن با دیگران به شدت دچار مشکل می‌شوند. فوبیای اجتماعی گاها می‌تواند به قدری قوی باشد که فرد هنگامی که در موقعیت اجتماعی خاصی قرار می‌گیرد، دچار تپش قلب، استرس و تعریق شدید شود. فوبیای اجتماعی گاها می‌تواند با حمله پانیک نیز همراه باشد.
فوبیای اجتماعی یکی از انواع فوبیا است که شیوع نسبتا زیادی در بین افراد دارد. فوبیا انواع مختلفی دارد. ترس از تاریکی، ترس از مکان‌های بسته، ترس از محیط‌های باز، ترس از ارتفاع، ترس از حشرات و … جزو معروف‌ترین فوبیا در جهان هستند؛ اما فوبیا تنها محدود به این موارد نمی‌شود. انواع فوبیا شناخته شده در جهان بسیار گسترده است و برخی از فوبیا در این بین غیرمتعارف و عجیب به نظر می‌رسند.
اشتباهات رایج در مورد فوبیای اجتماعی
یکی از برداشت‌های اشتباهی که اغلب افراد در مورد فوبیا اجتماعی و اختلال اضطراب اجتماعی دارند، این است که افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی، افرادی تنها، منزوی و گوشه‌گیر هستند که از حضور در موقعیتهای شلوغ و حضور در اجتماع، خودداری می‌کنند؛ اگرچه ممکن است که برخی از افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی شدید، دچار انزوا و گوشه‌گیری شوند و ارتباط خود را با دنیای بیرون به طور کامل قطع کنند، اما باید گفت که در مورد اغلب افراد مبتلا به اضطراب اجتماعی، چنین چیزی رخ نمی‌دهد.
افراد مبتلا به فوبیای اجتماعی، گاها ممکن است که از نگاه بیرونی، افرادی بسیار گرم، صمیمی و اجتماعی دیده شوند و در فعالیت‌های مختلف اجتماعی نیز شرکت کنند؛ اما نکته مهمی که در این بین باید در نظر داشته باشید، این است که فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی، در مواجهه با موقعیتهای اجتماعی مختلف، دچار اضطراب زیادی می‌شود و برای آن که بتواند در آن موقعیت حضور پیدا کند، باید انرژی زیادی را صرف کند.
اشتباه رایج دیگری که در مورد اضطراب اجتماعی وجود دارد این است که آن را با خجالتی بودن اشتباه می‌گیرند. اغلب ما هنگامی که با افراد غریبه که برای اولین بار آن‌ها را ملاقات می‌کنید، احساس خجالت و اضطراب می‌کنیم؛ این اضطراب در دفعات اول کاملا طبیعی است و پس از مدتی این حس خجالت ما از بین می‌رود؛ اما اگر اضطراب و ترس ملاقات افراد، حتی پس از چندین بار دیدن آن‌ها، همچنان ادامه داشته باشد، احتمالا فرد دچار فوبیای اجتماعی شده است.
در بسیاری از مواقع، خجالتی بودن فرد و استرسی که در مقابل جمع تجربه می‌کند، ناشی کمبود اعتماد به نفس فرد است؛ نه فوبیای اجتماعی. همه ما می‌دانیم که اعتماد به نفس نقش بسیار پررنگی در زندگی ما بازی می‌کند و یکی از عوامل موفقیت ماست. بسیاری از افراد بزرگ و مشهور، الگوهای موفقیت و کارآفرینان از اعتماد به نفس بسیار بالایی برخوردارند. اعتماد به نفس یکی از فاکتورهای مهم دستیابی به موفقیت است و این موضوع بر هیچ کسی پوشیده نیست.
دلایل ایجاد اضطراب اجتماعی
دلایل مختلفی برای بروز فوبیای اجتماعی در افراد مختلف وجود دارد؛ از همین رو، اضطراب اجتماعی هر شخصی با دیگری متفاوت است. در جلسات روانشناسی، مشاور در ابتدا سعی می‌کند تا دلیل بروز فوبیای اجتماعی فرد را کشف کند و سپس از آن طریق، به دنبال شیوه درمانی مناسب برای کنترل و درمان اضطراب اجتماعی باشد. از جمله دلایل بروز اضطراب اجتماعی عبارتند از:
- ترس از خوب نبودن
- ترس از کافی نبودن
- ترس از عدم تایید دیگران (معمولا افرادی که دچار اضطراب اجتماعی هستند، همواره به دنبال تایید دیگران هستند)
- ترس از عملکرد نادرست و مسخره شدن توسط دیگران
- ترس از مرکز توجه واقع شدن
- ترس از قضاوت دیگران
- تمایل برای ماندن در نقطه امن زندگی
نشانه های فوبیای اجتماعی
معمولا فوبیای اجتماعی با رفتارهای هیجانی یا نشانه‌های فیزیکی خود را نمایش می‌دهد. از جمله علائم فوبیای اجتماعی عبارتند از:
- اجتناب از حضور در مکان‌ها و جمع‌های جدید
- ترس از تعامل با غریبه‌ها
- ترس و استرس زیاد برای صحبت کردن با دیگران
- ترس و اجتناب از موقعیت‌هایی که فرد در مرکز توجه قرار می‌گیرد (به عنوان مثال، کودکی که دچار اضطراب اجتماعی است و استعداد بالایی نیز دارد، به صورت عمدی در امتحانات نمره پایین می‌گیرد تا مورد توجه ویژه واقع نشود)
- دوری از افراد و شرایطی که فرد را در معرض قضاوت شدن قرار می‌دهد.
از جمله علائم فیزیکی اضطراب اجتماعی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تپش قلب بالا
- سرخ شدن صورت و برافروختگی
- احساس لرزش در دست‌ها و بدن
- تعریق
- سرگیجه
- حالت تهوع و دلپیچه
- تنگی نفس و احساس سنگینی در قفسه سینه
- حمله هراس (پانیک اتک)
اختلال هراس یا حمله پانیک یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که بسیاری از افراد درگیر آن می‌شوند. با توجه به تغییر سبک زندگی و افزایش استرس، اضطراب و فشار کاری، این اختلال در بین جوامع در حال گسترش است.
درمان فوبیای اجتماعی
خوشبختانه این روزها روش‌های مختلفی برای درمان فوبیای اجتماعی وجود دارد که اغلب آن‌ها خیلی سریع تاثیر خود را نشان می‌دهند؛ از این رو نگرانی بابت درمان فوبیای اجتماعی نباید داشته باشید. نکته مهمی که در این بین باید در نظر داشته باشید این است که در صورت مشاهده علائم فوبیای اجتماعی در خود یا اطرافیانتان، هرچه سریع‌تر برای درمان فوبیای اجتماعی اقدام کنید. از جمله روش های درمان فوبیای اجتماعی عبارتند از:
روان درمانی
روان درمانی یکی از اصلی‌ترین و موثرترین روش های درمان فوبیای اجتماعی است. در جلسات روان درمانی، با صحبت با مشاور و روانشناس، شما متوجه ریشه ترس‌های خود می‌شوید و نسبت به آن‌ها آگاهی پیدا می‌کنید. سپس با پذیرفتن آن‌ها و تلاش برای کنترل ترس‌ها، به خودآگاهی دست پیدا می‌کنید و کنترل فوبیای اجتماعی برای شما راحت‌تر خواهد بود.
توجه داشته باشید که روان درمانی، روش درمانی طولانی مدت است؛ پس در همان هفته‌های ابتدایی توقع تاثیر چشم‌گیر نباید داشته باشید؛ با این حال، با ادامه جلسات روان درمانی، خیلی زود شاهد تاثیرات مثبت روان درمانی در درمان فوبیای اجتماعی خواهید بود.
دارو درمانی
در برخی از موارد و با توجه به تشخیص روان درمانگر و روان پزشک، ممکن است در کنار جلسات روان درمانی، از دارو درمانی نیز برای کنترل و درمان فوبیای اجتماعی استفاده شود. برخی از داروها می‌توانند در مهار اضطراب و استرس به شما کمک کنند و از این طریق، می‌توانید فوبیای اجتماعی خود را کنترل کنید. توجه داشته باشید که دارو درمانی حتما باید زیر نظر روانپزشک متخصص صورت بگیرد؛ پس از مصرف خودسرانه هرگونه دارو خودداری کنید.
نوروتراپی
روش‌های نوروتراپی، از جمله روش درمان نوروفیدبک، نیز در درمان اختلال اضطراب اجتماعی بسیار موثر است. درمان نوروتراپی، اثرگذاری بیشتر و سریع‌تری روی درمان فوبیای اجتماعی دارند؛ پس در زمان‌هایی که می‌خواهیم خیلی زود فوبیای اجتماعی را درمان کنیم، از روش نورتراپی نیز در کنار روان درمانی و دارو درمانی استفاده می‌کنیم.
فوبیای اجتماعی و کودکان
یکی از سوالات متداول در مورد فوبیای اجتماعی این است که آیا کودکان نیز دچار فوبیای اجتماعی می‌شوند؟ پاسخ بله است. باید گفت که کودکان و نوجوانان نیز ممکن است دچار فوبیای اجتماعی شوند. در سال‌های اخیر، با شیوع ویروس کرونا و فاصله اجتماعی به وجود آمده، فوبیای اجتماعی در بین کودکان بسیار بیشتر شده است.
کودکان مبتلا به فوبیای اجتماعی، در ارتباط برقرار کردن با دوستان و هم‌سالان خود دچار مشکل می‌شوند؛ از همین رو، کودک نمی‌تواند ارتباط اجتماعی خوبی با محیط پیرامون خود برقرار کند و به انزوا و گوشه‌گیری رو میاورند.
از جمله نشانه های فوبیای اجتماعی در کودکان عبارتند از:
- ترس از قرار گرفتن در محیط و جایگاه جدید
- ناتوانی در صحبت کردن
- جدا نشدن از پدر و مادر
- تحریک‌پذیری شدید
- گریه بی‌دلیل و بهانه‌گیری
مهم‌ترین اقدامی که برای درمان فوبیای اجتماعی کودکان باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس کودک متخصص است. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین مرکز مشاوره غرب تهران، امکان برگزاری جلسات روانشناسی کودک، زیر نظر بهترین متخصصان روانشناسی کودکان را در محیطی آرام و جذاب برای کودکان دارد.
