اختلال شخصیت ضد اجتماعی؛ علل، علائم، تشخیص و درمان
اختلال شخصیت ضد اجتماعی، یکی از انواع اختلالات شخصیت به شمار میرود که در آن فرد نمیتواند مطابق با قوانین و مقررات اجتماع زندگی کند. افرادی که دچار اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا آنتی سوشال هستند، درستی یا نادرستی رفتارشان اصلاً برایشان اهمیتی ندارد. آنها اغلب بیاحساس هستند، بهطرز بیرحمانهای نسبت به دیگران با بیتفاوتی رفتار میکنند، حقوق و احساسات آنها را نادیده میگیرند و هیچگاه احساس گناه یا عذاب وجدان ندارند.
معمولا این افراد، دست به اعمال مجرمانه مثل دزدی یا آزار و اذیت دیگران میزنند؛ زیرا رفتارشان و تاثیری که روی اطرافیان دارند، برای آنها مهم نیست و بابت این کار احساس گناه یا عذاب وجدان ندارند. بیماران دچار اختلال شخصیت ضداجتماعی معمولاً ظاهر گرم و صمیمی یا دوستداشتنی دارند ولی گذشته و سابقه آنها نشانههای اختلال دیده میشود. آنها از ابتدایی کودکی رفتارهای مانند فرار از مدرسه یا خانه، دزدی، دعوا، سوءمصرف مواد مخدر بهویژه الکل و رفتار غیرقانونی را تجربه میکنند.
این اختلال میتواند هم برای فرد و هم اطرافیان او و جامعه بسیار خطرناک باشد؛ از این رو شناسایی این افراد و اقدام برای درمان بهموقع و زودهنگام آنها بسیار مهم و ضروری است. در این نوشته از کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، قصد داریم درباره اختلال شخصیت ضد اجتماعی و علائم آن صحبت کنیم و تاثیری که این اختلال میتواند روی زندگی فرد داشته باشد را بررسی کنیم. در نهایت نیز، روشهای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی را با هم مرور میکنیم. پیشنهاد میکنیم که در ادامه این نوشته با ما همراه باشید.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی تاثیرات منفی زیادی روی زندگی فرد و اطرافیان او دارد؛ از این رو بسیار مهم است که این اختلال خیلی زود تشخیص داده شود و برای درمان آن اقدام کنید. اولین اقدامی که برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی باید انجام دهید، مراجعه به روانشناس و شروع جلسات روان درمانی است. کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، امکان برگزاری جلسات روان درمانی و روانشناسی را زیر نظر بهترین متخصصان این حوزه برای شما فراهم کرده است. متخصصان روانشناسی ما از دانش و تجربه بالایی در این زمینه برخوردار هستند و میتوانند در درمان اختلالات شخصیت به شما کمک کنند. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره جلسات روان درمانی در کلینیک روانشناسی برگ سبز، بهترین کلینیک روانشناسی غرب تهران، و همچنین رزرو وقت روان درمانی، میتوانید از طریق لینک زیر اقدام کنید.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
اختلال شخصیت ضد اجتماعی یکی از انواع اختلالات شخصیت به حساب میآید که در آن فرد هیچ حق و حقوقی برای دیگران قائل نیست و به مقررات و موازین اجتماعی اهمیتی نمیدهد. این افراد از اینکه حقوق دیگران را زیر پا بگذارند یا آنها را با رفتار و کارهایشان مورد آزار و اذیت قرار دهند، هیچگونه احساس پشیمانی یا عذاب وجدان ندارند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی اغلب از قانون نافرمانی میکنند و درنهایت مجرم میشوند. دروغ میگویند و یا رفتار خشنی و هیجانزده دارند و حتی مستعد اعتیاد بهویژه اعتیاد به الکل هستند، از تأثیرات این رفتار این است که از عهده مسئولیتهای تحصیلی، کاری و خانوادگی برنیایند.
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت هیچ نشانی از اضطراب و افسردگی از خود نشان نمیدهند که این دقیقاً با وضعیت آنها در تناقض است. البته تهدید به خودکشی و اشتغال ذهنی مربوط به مسائل جسمی در این افراد شایع است.
اختلال شخصیت وسواسی جبری یکی دیگر از اختلالات شخصیت است که در آن فرد وسواس شدیدی نسبت به پاکیزگی و انجام کارهای به شیوه خود دارد. افرادی که دچار اختلال شخصیت وسواسی جبری هستند، به شدت کمالگرا هستند و استانداردهای بالایی برای انجام کارهای خود در نظر میگیرند. این افراد نمیتوانند انجام هیچ کاری را به دیگران بسپارند؛ زیرا باور دارند که آنها از عهده آن برنمیآیند و نمیتوانند کار را بهخوبی انجام دهند.
نشانه های اختلال شخصیت ضد اجتماعی
نشانه های اختلال شخصیت ضد اجمتاعی، معمولا از سنین نوجوانی و ۱۵ سالگی، کمکم خود را نشان میدهند؛ چه بهتر که از همان سنین والدین نسبت به این اختلال شخصیت آگاه باشند تا بتوانند خیلی زود برای کنترل و درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی اقدام کنند تا از بروز اتفاقات ناگوارتر و تاثیرات منفی آن پیشگیری کنند. از جمله علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی عبارتند از:
- به درست یا اشتباه بودن رفتار خود بیتوجه هستند
- دروغگویی و فریب دیگران برای بهرهکشی
- سنگدلی نسبت به دیگران
- بیاحترامی به دیگران
- با استفاده از شوخ طبیعی بازیچه قرار دادن دیگران برای لذت شخصی
- روابط ضعیف یا بر اساس سوءاستفاده از دیگران
- غرور و استبداد شدید
- رفتار مجرمانه و مشکلات زیاد با قانون
- خصومت، پرخاشگری و خشونت
- تحریکپذیری بالا و اضطراب
- تکانش گری و ناتوانی در برنامهریزی قبلی
- عدم پشیمانی از آسیبهای که رسانده
- عدم همدردی و همدلی به دیگران
- خطر پذیری بیدلیل یا رفتارهای خطر آمیز بدون توجه به امنیت خود و دیگران
- زیر پا گذاشتن حقوق دیگران با بیصداقتی یا ارعاب
- ناتوانی در فهم و درک عواقب رفتار منفی
- عدم مسئولیت پذیری و ناتوانی تعهدات به کار یا مسائل مالی
علل اختلال شخصیت ضد اجتماعی
شاید از خود بپرسید که چه عواملی باعث ایجاد اختلال شخصیت ضد اجتماعی میشود و چگونه میتوان از بروز این اختلال در افراد جلوگیری کرد. علائم اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولا از همان دوران نوجوانی خود را نشان میدهد؛ اما والدین ممکن است که نسبت به آن بیتوجه باشند یا آن را با دیگر اختلالات مثل افسردگی، نافرمانی در نوجوانان و … اشتباه بگیرند. عوامل زیر در پدید آمدن اختلال شخصیت ضد اجتماعی در افراد میتواند موثر باشد:
- مورد آزار و اذیت یا بی توجهی قرار گرفتن در کودکی
- بزرگ شدن با والدینی که به این اختلال مبتلا هستند (عوامل ژنتیکی)
- بزرگ شدن با والدین الکلی یا دچار سومصرف مواد
اختلال شخصیت ضد اجتماعی چقدر شایع است؟
شیوع اختلال شخصیت ضد اجتماعی در مردان بیشتر از زنان است؛ تحقیقات نشان میدهد که مردان سه برابر زنان احتمال ابتلا به این اختلال را دارند؛ علاوه بر این، شیوع این اختلال در محلههای حاشیه شهر و در بین خانوادههاي فقیر بسیار بیشتر است. برخی تحقیقات نشان داده چیزی حدود 75 درصد زندانیان به این اختلال مبتلا هستند، همچنین اختلال شخصیت ضداجتماعی الگویی خانوادگی دارد و شیوع آن بین افرادی که در افراد درجه اول فامیل به این اختلال مبتلا هستند حدود 5 برابر است.
اختلال شخصیت وابسته یکی از انواع اختلالات شخصیتی است که در آن فرد خود را همواره محتاج و وابسته به دیگران میداند و برای آن که دیگران را خوشنود کند، همه تلاش خود را میکند. در اختلال شخصیت وابسته، فرد این تصور را دارد که بهتنهایی از عهده هیچکاری برنمیآید و همواره این ترس را دارد که دیگران او را ترک کنند.
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی
درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی همواره با چالشهای بسیار زیادی همراه بوده است؛ معمولا افرادی که به این اختلال دچار هستند، به ندرت به صورت خودجوش و خودخواسته برای درمان اقدام میکنند و در اغلب موارد این خانواده فرد که برای درمان او اقدام میکند.
از طرف دیگر، درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی در سنین پایینتر و نوجوانی و وقتی علائم تازه خود را نشان میدهند، بسیار آسانتر و راحتتر است و تاثیرات منفی این اختلال روی زندگی شخصی فرد و اطرافیانش و حتی جامعه را بسیار کاهش میدهد؛ از این رو بسیار مهم است که در صورت مشاهده علائم این اختلال در اطرافیانتان، به خصوص نوجوانان، خیلی سریع برای تشخیص قطعی و درمان اقدام کنید. از جمله روشهایی که به درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی کمک میکند، عبارتند از:
روان درمانی و درمان شناختی رفتاری
یکی از مهمترین روشهای درمان برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی، تراپی و روان درمانی است. معمولا از متد رفتار درمانی شناختی یا همان درمان شناختی – رفتاری برای اختلال شخصیت ضد اجتماعی استفاده میشود.
روان درمانی شامل تکنیکهای مدیریت خشم و خشونت، کنترل و درمان سو مصرف مواد و الکل و تغییر الگوی رفتاری و فکری ناسازگار است و به فرد کمک میکند تا در طولانیمدت و به مرور زمان، بر رفتارهای خود آگاهی و کنترل پیدا کند.
رفتار درمانی یکی از تکنیکهای روانشناسی است که برای درمان بسیاری از اختلالات و مشکلات، بسیار سودمند و موثر است. در این تکنیک، ما بر این باوریم که رفتارهای اشتباه، به صورت ذاتی به وجود نیامندهاند؛ بلکه حاصل آموزش و یادگیری فرد در طول زندگی و در موقعیتهای مختلف است. در رفتار درمانی، ما سعی داریم تا رفتارهای مخرب و اشتباه را اصلاح کنیم و رفتارها و عادتهای خوب را جایگزین آنها کنیم.
گروه درمانی و خانواده درمانی
در کنار جلسات روان درمانی، ممکن است که از گروه درمانی و خانواده درمانی نیز برای کاهش اثرات منفی این اختلال روی زندگی اطرافیان نیز استفاده شود. در گروه درمانی، فرد در جلسات گروهی همراه با دیگر افرادی که دچار این اختلال هستند، شرکت میکند و با یکدیگر تجربیات و احساسات خود را به اشتراک میگذارند؛ یک روانشناس متخصص نیز روی گفتگوها نظرات دارد.
خانواده درمانی نیز میتواند در بهبود روابط بین خانوادگی موثر است و به فرد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی کمک میکند تا بتواند در رفتار با خانواده خود کنترل داشته باشد و از طرد شدن فرد توسط خانواده و همچنین بروز اتفاقات ناگوار مثل خشونت نسبت به همسر یا فرزندان تا حدودی جلوگیری میکند.
گروه درمانی یکی از شیوههای جدید روانشناسی است که در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است و نظر بسیاری از افراد و روانشناسان را به خود جلب کرده است. گروه درمانی معمولا به عنوان یک درمان مکمل، در کنار برنامه درمان اصلی، به کار گرفته میشود و به فرد در بهبود سریعتر کمک میکند.
دارو درمانی
گاهی اوقات ممکن است که روانشناس تشخیص دهد که شما در کنار جلسات روان درمانی، به دارو درمانی نیز نیاز دارید و شما را به یک روانپزشک ارجاع دهد. در حال حاضر، هیچگونه داروی تایید شدهای برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی وجود ندارد؛ با این حال با توجه به شرایط فرد، ممکن است که از داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب و کنترل خشم و خشونت استفاده کرد.